«.о‘zim qilaman”
qabilidagi sо‘zlarida namoyon bо‘ladi.
3 Yoshdagi inqiroz:
3 Yoshga kelib bola о‘zini
kattalar bilan taqqoslay
boshlaydi va kattalar qilishi mumkin bо‘lgan (huquqi bо‘lgan), ular bajara
oladigan harakatlarni bajarishga intiladi. “
Men katta bо‘lsam mashina
haydayman”, «Men sizga katta tort olib kelaman»,
«Mening
yuzta
qо‘g‘irchog‘im bо‘ladi»
kabi xohishlarini о‘z tili bilan ifodalaydi va u kelasi
zamonda gapirsa ham о‘zining barcha xohishlarini shu bugun amalga
oshirishga harakat qiladi. Kо‘pincha bunday xislat qat’iylik
va qaysarlik
bilan namoyon bо‘ladi. Bu qaysarlik asosan bolaning kattalarga bildirgan
salbiy xatti-harakatlarida namoyon bо‘ladi. Bola о‘zini mustaqil harakat qila
olishini anglagan vaqtdan boshlab, unda «о‘zim qilaman»
boshlanadi va
bu yana kaysarlik va о‘jarlik tarzida kо‘rinadi. 3 Yoshdagi inqiroz bola
shaxsining ma’lum bir darajada rivojlanganligi va kattalar bajaradigan
xatti-harakatlarni qila olmayotganligini anglashi natijasi hisoblanadi. Inqiroz
davrida
yuzaga keladigan iroda, layoqat va boshqa bir qancha xususiyatlar uni
shaxs bо‘lib shakllanishiga tayyorlaydi.
Uch Yoshgacha bо‘lgan bolalarning psixik rivojlanishidagi asosiy yangi
о‘zgarishlar
Yosh
davrlari
Bilishi
Harakati
Muloqoti
3 Yosh
Nutqning
shakllanishi.
Kо‘rgazmali
harakat
tafakkurning
rivojlanishi.
Obrazli
tafakkurning
dastlabki
nishonalari.
Atrof -muhitdan
о‘zini
ajratishi;
qat’iylikni anglashi
Qо‘l predmetli
harakatlarning
rivojlanganligi о‘z
xatti-harakatlarini
irodaviy
boshqarishning
kо‘rinishlari
О‘z-о‘zini
anglashning
yuzaga kelishi.
Dastlabki axlokiy
qoidalarni
yegallashi
Faol
nutqni
nutqni
Qо‘l va oyoq
Xarakter
2 Yosh
tushunishi
va
о‘zida
yuzaga
kelishi
funksiyalarining
aniq belgilanishi
asoslarini
shakllanishi
1 Yosh
Nutqni
tushunishning
dastlabki belgilari
Mustaqil
holda
tik
turish
va
yurish
Nutqni qо‘llashning
dastlabki belgilari
10 oylik
Sensomotor
intellektning
rivojlanishi
Mustaqil
holda
tik
turish
va
yurishga harakat
qilish
Bog‘liqlik
reaksiyasining
yuzaga kelishi,
begona
muhit va
begonalar
orasida
xavotirlik
8 oylik
Sensomotor
intellektning yuzaga
kelishi
Tayanib yurishi
Jest, mimika va
pantomimika
yordamida
noverbal
muloqoti
7 oylik
Yordam
bilan
turishi
5 oylik
Sezgilarning
rivojlanishi
Yordam
bilan
о‘tirishi
3 oylik
Kо‘rish
qobiliyatining
shakllanishi
Yon
tomoniga
о‘girilishi
Onaning
jilmayishiga
javob
qaytarishi
2 hafta
Onaning tovushini
boshqa tovushlardan
farqlashi
Qо‘l
va oyoq
harakatlarida
qat’iylik
1 hafta
Harakatlarni
kuzatishi
Qо‘l
va
oyoqlarning
betartib harakati
Takrorlash va muhokama qilish uchun savollar:
1.
Gо‘daklik davri, uning tug‘ma xususiyatlari va rivojlanishining
о‘ziga xos xususiyatlari.
2.
Ilk bolalik davridagi muloqotning psixik jihatlari.
3. Ilk bolalik davridagi asosiy faoliyat turi.
4. 3Yoshdagi krizis: uning sabablari va namoyon bо‘lishi.
5. Ilk bolalik davrida shaxs shakllanishining psixologik asoslari.
