Mehdi SƏLİmzadə QƏDİr xəLİlov
Yüklə 2,95 Kb. Pdf görüntüsü
|
102 Maddə 4 3-cü maddəyə verilən şərhdə qeyd edildiyi kimi, bütün Avropa üzrə yerli hakimiyyət orqanlarının malik olduğu bütün hüquq və vəzifələrinin sadalaması mümkün deyildir və buna hətta cəhd etməyə də ehtiyac duyulmur. Lakin bu maddədə yerli hakimiyyət orqanlarının vəzifə və səlahiyyətlərinin əsasını təş- kil edən ümumi prinsiplər müəyyən edilir. Bənd 1 Yerli hakimiyyət orqanları vəzifələrinin xarakteri yerli özünüidarəetmə üçün böyük əhəmiyyət kəsb etdiyi nəzərə alına- raq, aydınlıq və hüquqi müəyyənlik baxımından onların əsas və- zifələri hər zaman xüsusi olaraq ötürülməməli, onlar qanunveri- cilikdə kifayət qədər möhkəm əsasa malik olmalıdırlar. Adətən, belə vəzifələr onların üzərinə konstitusiya və ya parlamentin ak- tı ilə həvalə olunur. Lakin, bu bənddə “qanun” termininin istifa- də edilməsinə baxmayaraq etiraf edilir ki, bəzi dövlətlərdə, xü- susilə Avropa İttifaqının göstərişləri əsasında həll edilməsi zə- ruri olan işlərə və ya məsələlər münasibətdə müəyyən vəzifələ- rin yerinə yetirilməsi üzrə səlahiyyətlər parlament tərəfindən ötürülməsi o şərtlə məqsədəuyğun ola bilər ki, parlament onun tərəfindən ötürülmüş səlahiyyətlərin həyata keçirilməsinə nəza- rət etmək hüququnu özündə saxlasın. Bundan başqa, Avropa Birliyinin üzvü olan dövlətlərə Birliyin Nizamnaməsinin (Roma Müqaviləsinin 189-cu maddəsi əsasında birbaşa qüvvədədir) dövlət idarəçiliyinin hazırkı səviyyəsində xüsusi tədbirlərin tətbiqini qeyd-şərtsiz edə bildiyi dərəcədə istisnalar şamil olunur. 103 Bənd 2 Qanunvericiliklə ayrı-ayrı səviyyələrin hakimiyyət or- qanlarına həvalə edilən vəzifələrdə başqa, dövlət idarəetmə or- qanlarının digər hərəkətləri də zəruri və ya mümkün ola bilər. Belə hərəkətlər yerli əhəmiyyətə malik olduqda və onların ümu- mi səlahiyyətlərində istisna edilmədikdə yerli hakimiyyət or- qanlarının siyasi vahidlər kimi konsepsiyası onlardan əhalinin ümumi rifahına yardım göstərən sərbəst hərəkətlərin həyata keçirilməsini və bu məsələlərin həll edilməsində təşəbbüsü öz əllərinə götürmək hüququ ilə səlahiyyətləndirilməsini tələb edir. Lakin, əsasında belə hərəkətləri həyata keçirilə bilən ümumi normalar qanunvericiliklə müəyyən edilir. Avropa Şurasının üz- vü olan bəzi dövlətlərdə yerli hakimiyyət orqanları öz hərəkət- lərini qanunla əsaslandırmaq imkanına malik olmalıdırlar. Belə sistemdə yerli hakimiyyət orqanlarına, konkret vəzifələrdən başqa, öz mülahizəsi ilə geniş həcmdə hərəkət etmək hüququ verilməlidir. Belə sistemin mövcud olması imkanı 4-cü maddə- nin 2-ci bəndində nəzərdə tutulur. Bənd 3 Bu bənddə dövlət idarəçiliyi funksiyalarının əks-mər- kəzləşdirilməsi haqqında ümumi prinsip ifadə olunur. Bu prin- sip Avropa Şurası kontekstində bir sıra hallarda, xüsusilə də 1977-ci ildə yerli özünüidarəetməyə məsul olan Avropa nazirlə- rinin Lissabon konfransının Yekun Qeydlərində səsləndirilmiş- dir. Bu o deməkdir ki, vəzifənin həcmi və ya xarakteri daha bö- yük ərazinin miqyasında həyata keçirilməsini tələb etmədikdə və ya bu səmərəlilik və ya qənaət baxımından tələb edilmədik- 104 də, həmin vəzifə, adətən ən aşağı səviyyədə olan yerli hakimiy- yət orqanına həvalə edilməlidir. Lakin bu müddəa funksiyaların müntəzəm əks-mərkəz- ləşdirilməsi tələbini öz xarakteri və ölçüsünə görə məhdud vəzi- fələr həyata keçirən yerli hakimiyyət orqanlarına ötürülməsini ifadə etmir. Bənd 4 Bu bənddə söhbət vəzifələrin qismən üst-üstə düşməsin- dən gedir. Aydınlıq baxımından və vəzifələrin “daşıyıb aparıl- masına” yol verməmək məqsədilə səlahiyyətlər əhatəli və müs- təsna olmalıdır. Lakin, müəyyən sahələrdə hakimiyyətlərin bir- birini tamamlayan hərəkətlər zəruridir və vacibdir ki, belə hal- larda mərkəzi və regional hakimiyyət orqanlarının müdaxiləsi qanunun aydın müddəalarına uyğun olaraq baş vermiş olsun. Bənd 5 Yerli hakimiyyət orqanlarının inzibati strukturları və on- ların yerli şəraitdən xəbərdar olmaları onlara müəyyən funksi- yaları həyata keçirmək imkanını verə bilər və onlara görə məsu- liyyət son nəticədə yerli hakimiyyət orqanlarının üzərinə qoyula bilər. Lakin zəruridir ki, belə ötürülmə yerli hakimiyyət orqan- larının sərbəstliyini çox pozmasın ki, bu da onlar tərəfindən hə- min ötürülmüş səlahiyyətləri, yerli şəraiti nəzərə almaqla, yeri- nə yetirə bilsin. Buna baxmayaraq etiraf edilir ki, müəyyən funksiyaların, məsələn, şəxsiyyət vəsiqələri verilməsinin həyata keçirilməsində bunun üçün vahid qaydalar yerli hakimiyyətlərə öz mülahizəsi ilə hərəkət etməyə imkan vermir. 105 Bənd 6 1-5-ci bəndlərdə yerli hakimiyyət orqanlarının səlahiy- yətlərinə daxil olan məsələlərin həll edildiyi bir zamanda, 6-cı bənd həm belə hakimiyyətlərin səlahiyyətlərinə daxil olan mə- sələlərə, həm də onların səlahiyyətlərinə daxil olmayan, lakin maraqlarına toxunan məsələlərə aiddir. Xartiyada nəzərdə tutu- lur ki, məsləhətləşmə qaydaları və müddətləri yerli hakimiyyət orqanlarına öz nüfuzunu nümayiş etdirmək imkanını verir, hal- buki xüsusi hallar məsləhətləşmə zərurətini ləğv edə bilər. Belə məsləhətləşmələr birbaşa maraqlı hakimiyyət orqanı və ya or- qanları ilə və ya birbaşa deyil, bir neçə hakimiyyət orqanı məsləhətləşmədə maraqlı olduqda, öz assosiasiyaları vasitəsilə keçirilməlidir. Maddə 5 Aydındır ki, rayon sərhədlərinin dəyişdirilməsi haqqında təkliflər yerli hakimiyyət orqanı və xidmət göstərdiyi əhali üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Əksər dövlətlərdə yerli icmalar belə təkliflərə veto qoymaq hüququna malik olduğunu güman etməyin reallıqdan kənar olduğuna baxmayaraq, həm birbaşa , həm də dolayı ilkin məsləhətləşmələrin keçirilməsi olduqca va- cibdir. Ola bilsin ki, referendumlar belə məsləhətləşmələrin ke- çirilməsinin müvafiq vasitəsidir, lakin bir sıra dövlətlərdə onlar qanunvericiliklə nəzərdə tutulmamışdır. Referendumun keçiril- məsi qanunla məcburi olmadıqda, məsləhətləşmələr digər for- mada keçirilə bilər. Yüklə 2,95 Kb. Dostları ilə paylaş:
|