Kamil Ağazaman oğlu Şahbazov Məmməd
Hümbət oğlu Məmmədov Heydər Sərdar
oğlu Həsənov
Rəyçilər: Əməkdar Elm Xadimi, i.e.d., prof.
T.Ə.Quliyev, i.e.d., prof A.H.Səmədov
«Menecment»
dərsliyi
aşağıdakı
müəlliflər
tərəfindən
hazırlanmışdır:
İ.e.d. Şahbazov K.A., dos. Məmmədov M.H., dos. Həsənov H.S.
(müqəddimə, fəsil 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 23);
i.e.d. Şahbazov K.A., dos. Qəndilova S.T. (fəsil 6); i.e.d. Şahbazov
K.A., dos. Məmmədov M.H., dos. Həsənov H.S., Məmmədov R.Ə.
(fəsil 12); i.e.d. Şahbazov K.A., dos. Məmmədov M.H., dos.Həsənov
H.S., i.e.n. b/m. Ələsgərova A.A. (fəsil 13); i.e.d. Şahbazov K.A., dos.
Mustafayeva G.M., Nağıyev P.Y. (fəsil 14);
i.
e.d. Şahbazov K.A., dos. Qurbanov N.H. (fəsil 22); i.e.d.
Şahbazov K.A.,i.e.n., dos.Musayeva S.B., b/m İbrahimli Z.H. (fəsil 18);
i.e.d. Şahbazov K.A., dos. Məmmədov M.H., dos. Həsənov H.S., i.e.n.,
İmanov Ə.R., i.e.n., Novruzov Q.S. (fəsil 24, 25).
Dərslik menecment fənni tədris olunan Ali məktəblərin tələbələri,
magistrləri, aspirantları və müəllimlər; biznes məktəblərinin
dinləyiciləri, sahibkarlar və menecerlər, habelə geniş oxucu kütləsi üçün
nəzərdə tutulmuşdur. Eyni zamanda dərslikdən dövlət və bələdiyyə
idarəçiliyinin bir sıra məsələlərini öyrənənlər də faydalana bilərlər.
M-0025I5_
700122
@ "Təhsil" EİM, 2005
M Ü N D Ə R İ C A T
MÜQƏDDİMƏ
10
TƏŞƏKKÜLÜ VƏ
FƏSİL
1.
MENECMENTIN
İNKİŞAFI
§1. Menecmentin mahiyyəti ........................................... 13
§2. Menecer .................................................................... 20
§3. İnsan və təşkilatın qarşılıqlı əlaqəsi.......................... 23
§4. İnsan və təşkilatın qarşılıqlı əlaqəsində rol və
şəxsiyyət aspektləri............. ................................... 26
§5. İnsanm təşkilata adaptasiyası ................................... 34
FƏSİL 2. MENECMENTİN MƏRHƏLƏLRİ VƏ ELMİ MƏKTƏBLƏRİ
§1. Menecmetin ilkin tarixi və şərtləri ...... .................... 40
§2. Müxtəlif məktəblərin fərqləndirilməsi əsasında
menecmentə yanaşmalar......................................... 50
§3. Proses yanaşma......................................................... 81
§4. Sistemli yanaşma ...................................................... 85
§5. Situasiyalı yanaşma ............................... ... .............. 88
FƏSİL 3. TƏŞKİLAT MENECMENTİN OBYEKTİ KİMİ
§1. Formal və qeyri-formal təşkilatlar ............................ 90
§2. Təşkilatın xarakteristikası......................................... 92
§3. Təşkilatın daxili və xarici mühiti................................ 103
§4. Təşkilatm uğur qazanmasının tərkib hissələri.... 109 §5.
Sosial məhsuliyyət və menecmentin etikası...... 116
FƏSİL 4. MENECMENTİN TƏŞKİLATI FORMALARI
§1. Fərdi müəssisələr ........................................................ 128
§2. İstehsal kooperativləri ................................................ 131
§3. Dövlət müəssisəsi ....................................................... 133
§4. Yoldaşlıq müəSvSİsələrinin təşkili və idarə edilməsi 135
§5. Cəmiyyətlər(məhdud və əlavə məhsuliyyətli cəmiyyətlər,
açıq və qapalı tipli səhmdar
cəmiyyətlər ............................................................... 143
§6. Kiçik müəssisələrin idarə edilməsi ............................. 147
§7. Birjalar ........................................................................ 152
§8. Banklar ....................................................................... 158
§9. İnvestisiya kompaniyaları və fondları ........................ 165
§10. Müqavilə birlikləri ...................................................... 168
Menecmentin tosəkkülü vo inkişafı
mühüm vəzifələrindən biridir. Bu vəzifəni həll etmədən təşkilatın
effektli idarə edilməsi qeyri-mümkündür.
İnsanın təşkilatdakı işi özündə onun daima təşkilatı əhatə edən
mühitlə qarşılıqlı təsir prosesini birləşdirir. Çox vaxtı bu proses hər iki
tərəf üçün ağrılı olur. Onu tənzimləmək o qədər də asan olmur. İnsan
yeni təşkilati mühitə daxil olaraq onu əhatə edən mühitlə qarşılıqlı
təsirdə olan çoxlu sayda problemlərlə qarşılaşır. Bir çox kolliziyalar'
təşkilati mühitdə meydana çıxır; o, təşkilatda hər bir yeni insanın
fəaliyyətə başlaması ilə mütləq deformasiya və dəyişikliklərə gətirib
çıxarır.
Təşkilati mühit - bu iş vaxtı ərzində insanların toqquşduğu
(qarşılaşdığı) təşkilat hissələridir. Birinci növbədə bu iş yerləri və onun
bilavasitə əhatəsidir. Lakin, əksər insanlar üçün təşkilati mühit anlayışı
onların iş yerlərindən daha genişdir və özündə istehsal profili, sahədəki
vəziyyət, bazardakı vəziyyət, təşkilatın ölçüsü, onun yerləşdiyi ərazi,
rəhbərliyi, təşkilati struktur, əmək haqqı (ödəmə) sistemi, sosial təminat
sistemi, təşkilatın fəlsəfəsi, ünsiyyəti, əmək münasibətləri, işdəki
həmkarları və bir çox digər bu kimi xarakteristikaları \ . . təşkilatın tərkib
hissələrini birU)şdirir. Təşkilatm hər bir üzvü özünün xüsusi əhatəsinə
malikdir.
İnsanın sosializasiya adlandırılan təşkilatı mühitə daxil olması
imkanları yalnız bu əhatənin xarakteristikasından deyil, həm də eyni
dərəcədə insanların xarakterik xüsusiyyətlərindən asılıdır. Hər bir insan
şəxsiyyətin çoxplanlı strukturuna malikdir və təşkilatla qarşılıqlı
fəaliyyətdə o, konkret hərəkətləri və əməliyyatları yerinə yetirən
mexanizm kimi deyil, cəhd etməyə, arzuya, emosiyaya,
əhval-ruhiyyəyə, müəyyən etiqad malik olan ağıllı və şüurlu canlıdır.
İnsanlarm təşkilatı mühitlə qarşılıqlı münasibətləri zamanı
anlaşılmamazlığa, qarşıdurmaya və münaqişələrə gətirib çıxarılan əksər
səbəblərin əsasında duran iki məqama xüsusi diqqət yetirmək lazımdır:
-
fərdə təşkilatı mühit və orada onun yeri haqqında verilən
məlumatlar;
-
fərdə münasibətdə təşkilatın ümüdləri, onda fərdin rolu və yeri.
Fərd təşkilatda müəyyən yer tutmaq, müəyyən işləri yerinə
yetirmək və müəyyən mükafatlar almağı nəzərdə tutaraq onunla
' Kolleziya (lat. collesio) - bir-birinə zidd olan baxışların, cəhdlərin, qüvvələri,
maraqların toqquşması, çarpışması 24
Dostları ilə paylaş: |