Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri Vüsalə Musalı
Yüklə 2,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rəyçi blankı.
- Azərbaycanda elmi jurnalların nəşri vəziyyəti və perspektivlər
Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 115 məsi mərhələsində görəcəyi iĢlər və bu zaman baĢ verən qüsur və problemlər üzərində dayanmıĢdır 130 . Jurnalın aid olduğu elm sahəsinə dair rəyçilərin siyahısı hazırlanmalıdır və məqalələr yalnız əlaqədar mütəxəs- sislərə göndərilməlidir. Bu mərhələdə baĢ verən yanlıĢlar- dan biri rəyçilərin məhdud dairədən seçilməsidir. Bu da məqalənin mütəxəssis olmayan rəyçi tərəfindən dəyər- ləndirilməsinə gətirib çıxarır. Rəyçinin söylədiyi bütün qeydlər, düzəliĢlər aparıldıqdan sonra məqalə nəĢrə verilməlidir. Bu zaman baĢ verən yan- lıĢlardan biri rəyçinin yazdığı dəyiĢikliklərin hamısı nəzə- rə alınmadan məqalənin iĢıq üzü görməsidir. Jurnala təqdim olunan bütün məqalələrin rəyə təqdim edil- məsi vacibdir. Belə ki, bəzən tanınmıĢ alimin yazısı rəyçi- lərə verilmədən nəĢr olunur. Məqalələr dil, üslub, orfoqrafik baxımdan normal olduğu halda rəyçiyə təqdim olunmalıdır. Redaktorlar əsasən bu iĢi görmürlər və bu da həm rəyçilərin zamanını alır, həm də gecikdirir. Məqalələrə rəy verilməsi mərhələsini inkiĢaf etdirmək üçün bəzi yollar təklif olunur: 1. Könüllülük əsasında rəyçilik; 2. Rəyə görə müəyyən məbləğin ödənilməsi; 3. Elmi dərəcə və elmi adlar verilən zaman jurnallarda rəyçi olmağın nəzərə alınması və bunun üstünlük kimi qəbul edilmə- si 131 . 130 Gözen R. Dergilerin kalite güvencesi olarak hakemlik ve bazı sorunlar // 5. Ulusal Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık Kurultayı Bildirileri, 2010, s. 2-6. http://uvt.ulakbim.gov.tr/toplanti/uay10/gozen.pdf 131 Gözen R. Dergilerin kalite güvencesi olarak hakemlik ve bazı sorunlar // 5. Ulusal Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık Kurultayı Bildirileri, 2010, s. 2-6. http://uvt.ulakbim.gov.tr/toplanti/uay10/gozen.pdf Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 116 Jurnallarda bəzən rəyçilər müəllifdən, müəlif isə rəyçidən gizlədilir. Elmi ədəbiyyatda buna “korluq” (Blinding) deyirlər. Bəzən isə sadəcə rəyçi anonim saxlanılır, bu “maskalama” (Un- masking) adlanır. Açıq rəydə isə həm müəllifin rəyçinin, rəyçinin isə müəllifin kimliyindən məlumatı olur 132 . Rəyçi blankı. Bir məqalənin qiymətləndirilməsində istifadə edilən və diqqətə alınması istənilən meyarları göstərən “rəyçi blankı” bütün rəy müddətini özündə əks etdirən sənəddir. Burada rəyçinin məqalə haqqındakı ayrıntılı qənaətləri yer alır: məqalənin mövzusunun jurnalın tematikasına uyğun olub-olmadığı, elmi ye- niliyi, mənbələrdən yararlanma səviyyəsi, sərlövhənin məqaləni əks etdirib-etdirməməsi, məqalənin axıcılığı, elmi üslubu və s. Məqalənin qəbul olunub-olunmadığı da bu blankda qeyd edilir. 132 Kapçı E.G. Hakemlik sürecindeki geliĢmelerin değerlendirilmesi: nasıl iyi bir hakem olunur? // 5. Ulusal Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık Kurultayı Bildirileri. 2010. http://uvt.ulakbim.gov.tr/toplanti/uay10/kapci.pdf Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 117 Rəy blankı Vüsalə Musalı. Mətnlərin nəşrə hazırlanması problemləri 118 Azərbaycanda elmi jurnalların nəşri vəziyyəti və perspektivlər Müasir dünyada minlərlə elmi jurnal nəĢr olunur. Hazırda elmi nəĢrlərin qiymətləndirilməsi jurnal məqalələrinə istinadların statistik analizi əsasında ABġ-dakı Elmi Ġnformasiya Ġnstitutu (EĠĠ) tərəfindən aparılır. Bu institutu 1960-cı ildə E.Qarfild təsis etmiĢdir. 1992-ci ildən Elmi Ġnformasiya Ġnstitutu Tomson- Reuters korporasiyasının tərkib hissəsidir. Ötən əsrin 60-cı illərin- dən etibarən EĠĠ qiymətləndirmədə əsas göstərici kimi jurnalların təsir əmsalından istifadə edir. Təsir əmsalı nəĢrdəki əsərlərin, bu əsərlərdəki ideya və nəticələrin elmin müəyyən sahəsinin inkiĢafı- na təsir imkanının ədədi ifadəsidir. Təsir əmsalı böyuk və kiçik həcmli, müxtəlif dövriliklə və zaman kəsiyində nəĢr olunan jurnal- ların qiymətləndirilmədə imkanlarını bərabərləĢdirmək baxımın- dan mühüm göstəricidir 133 . 2011-ci ildə BDU və AMEA Ġnformasiya Texnologiyaları Ġnstitutunda Thomson Reuters Agentliyinin Mərkəzi və ġərqi Av- ropa üzrə səhiyyə və elm məsələlərinə dair meneceri D.Horki və Türkiyənin MĠKRO Bilgi Kayıt və Dağıtım A.ġ. Ģirkətinin layihə və beynəlxalq satıĢ üzrə direktoru M.Tunç ilə görüĢ keçirilmiĢdir. Tədbirdə dünyanın ən iri elmi informasiya mənbəyi olan Thomson Reuters Agentliyinin elmi jurnalların impakt-faktorunun hesablanması sahəsində fəaliyyətindən, agentliyin verilənlər baza- sına daxil olan müxtəlif dünya ölkələrinin elmi jurnallarının im- pakt-faktorunun hesablanması istiqamətində apardığı iĢlərdən bəhs olunmuĢdur. Belə ki, son zamanlar elmi informasiyanın artması qiymətləndirmə sistemində müəyyən dəyiĢikliklərin edilməsinə zəruriyyət yaratmıĢdır və bu istiqamətdə dünya ölkələrində müx- təlif yanaĢmaların mövcuddur. 133 Əliyev F., Ağayev ġ. Azərbaycanda elmin problemləri və inkiĢaf perspektiv- ləri. - Bakı: 2011, s. 13-14. Yüklə 2,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|