Microsoft Word 017 esas sayi doc

Filologiya məsələləri, № 7, 2017 
 
76
istehlakçı, breaker- qırıcı, user- istifadəçi, cleaner- təmizləyici, rubber-kauçuk, 
rezin,  heater-  qızdırıcı,  runner-  rotor,  exchanger-  dəyişdirici,  Or:  inventor- 
ixtiraçı,  contributor-  töhfə  verən,  operator-  operator,  conductor-  keçirici, 
resistor- rezistor, isolator, insulator- izolyator, commutator- əlaqələndirici, gene-
rator- generator Tion: connection-birləşmə, distribution- paylama, bölüşdürmə, 
transforation-dəyişilmə, generation- hasilat, rotation-fırlanma, invention- ixtira, 
evaoraion-  buxarlanma,  penetration-canına  çəkmə,  hopma,  consolidation- 
bərkitmə,  möhkəmləndirmə,  construction-quruluş,  application-  tətbiq  etmə, 
operation-  iş,  əməliyyat,  conduction-  keçirmə,  direction-istiqamət,  formation- 
yaranma,  prouction-  istehsal,  installation-  qurğu,  illustration-  işıqlandırma, 
multiplication- vurma, revolution-fazalanma, dövr etmə, rectification- cərəyanı 
düzləndirmə, oscillation- yellənmə, artıb-azalma, consumption- istifadə, indica-
tion-göstərici, işarə, elaboration- təkmilləşdirmə, elimination- aradan qaldırma, 
circulation- dövr etmə, pollution- çirklənmə, protection- müdafiə, qoruma. Sion: 
emission-  süalanma,  transmission-  ötürmə,  discussion-  müzakirə  ent:  move-
ment- hərəkət, development- təkmilləşmə, inkişaf, measurement- ölçmə, ölçü 
-  Ty(  ity):  resistivity-  xüsusi  müqavimət,  electricity-  elektrik,  faulty- 
qüsurlu, activity- fəaliyyət, certainty- əminlik, müəyyənlik, safety- təhlükəsizlik, 
flexibility- çeviklik, similarity- oxşarlıq, difficulty- çətinlik, conductivity- xüsusi 
keçiricilik 
-  Th: depth- dərinlik, length- uzunluq, strength- güc 
-  Ence: difference- fərq, dependence- asılılıq 
-  Ance: performance- məhsuldarlıq, conductance- keçiricilik, capacitance- 
tutum, resistance- müqavimət 
-  Ist: scientist- alim 
-  Y: discovery- kəşf, delivery- çatdırma, frequency- tezlik 
-  Ing: pulsing- döyünmə, winding- sarğı, dolaq, earthing- torpaqlama 
Misallardan  göründüyü  kimi  yuxarıda  göstərilən  suffikslərlə  əsasən  isimlər 
yaranmışdır.  Bu  isimlər  əksər  hallarda  suffiklərin  fel  köklərinə  artırılması  ilə 
düzəlmişdir. Bir qisim suffikslərin köməyi ilə sifətlər yaranmışdır və bunlar da 
energetika sahəsində geniş istifadə olunur. Məsələn: 
-  able,  ible:  responsible  –  cavabdeh,  changable-  dəyişkən,  acceptable- 
münasib, reliable- etibarlı, variable- dəyişkən, considerable- çox böyük, nəzərə 
çarpacaq dərəcədə, movable- hərəkətli 
-  ous:  dangerous-  təhlükəli,  gaseous-  qaz  halında,  various-müxtəlif,  conti-
nuous- davamlı, fasiləsiz,  
-  ic: scientific- elmi, basic- əsas, başlıca 
-  ive: progressive- mütərəqqi, active- fəal 
-  ent, ant: different- müxtəlif, resistant-müqavimətli, möhkəm 
-  ed: fixed- sabit Bəzən yeni sözün əmələ gəlməsində eyni bir suffiksə 
müxtəlif nitq hissələrinə aid olan sözlərdə rast gəlinir. Məsələn:  

---

Filologiya məsələləri, № 7, 2017 
 
77
-  al: proposal- təklif ( isim), industrial-sənaye ( sifət), practical-praktiki 
(sifət), electrical-elektrik (sifət), mechanical-mexaniki (sifət) 
-  en: deepen-dərinləşdirmək (fel), lengthen- uzatmaq (fel), wooden-taxta 
(sifət ) Sözdüzəltmədə zərf düzəldən suffiksləri qeyd etməmək mümkün deyil. 
Məsələn:  ly:  directly-  birbaşa,  regularly-müntəzəm,  positively-  müsbət,  nega-
tively- mənfi,  mainly-  əsasən, enormously-  nəhəng,  really-  həqiqətən, wisely-
ağıllı, actively- fəal. İnkarlıq bildirən prefikslər kimi, inkarlıq bildirən suffiklər 
də  vardır.  Məsələn:  less:  harmless-  ziyansız.  Düzəltmə  sözlər  bəzən  başqa 
düzəltmə sözlərdən də düzəldilir, belə halda düzəltmə sözlərin tərkibində həm 
prefiks,  həm  də  bir  və  ya  bir  neçə  suffiks  ola  bilər.  Məsələn:  uselessness- 
faydasızlıq, independent- müstəqil, independence- müstəqillik və s. Energetika 
sahəsində maraqlı sözdüzəltmə yollarından biri sözün qarşısına qeyri-müəyyən 
artiklın artırılmasıdır. Məsələn: a short- qısa qapanma, an open- qırılma və s. 
Beləliklə yaranan yeni sözlər yeni məna verən sözlərdir. Bu da öz növbəsində 
dilçilikdə yenilik və söz artımıdır. Başlıcası odur ki, yeni yaranan sözlər dildə 
mövcud  olan  hər  cür  nitq  hissəsi  ilə,  əksər  hallarda  isimlərlə  ifadə  edilir. 
Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, məqalədə istifadə olunmuş bütün nümunələr 
birbaşa energetika ixtisaslarında istifadə olunan sözlərdir. 
-   
 
Ədəbiyyat 
 
1.  L.D.Muradlı.  İngilis  dili.  Energetika  fakültəsinin  tələbələri  üçün  dərs 
vəsaiti. I, II hissə. Bakı, 2014, 175 səh. 
2.  П.М.Карашук.  Словообразование  английского  языка.  М.,  1997,  398 
стр. 
3. M. Məmmədova. İngilis dilinin qrammatikası. Bakı, 2011, səh.365-401. 
4. T.B. Antrushina. English lexicology. M., 1985, pp.20-24. 
5.  О.Д.  Мешков.  Словообразование  современного  английского  языка. 
М., 1986, стр.96-103. 
      Rahima Mammadova 
The role word formation in enriching students vocabulary on 
engineering specialities 
 
Summary 
 
 In  the  article  the  role  of  word  formation  in  enrichment  of  students’ 
vocabulary has been described. Word formation covers the sphere of energetics 
(  power  engineering  ).  New  words  in  this  field  are  formed  with  the  help  of 
prefixes – sub, - semi, - over, - en, - de, - geo, - co, - inter, -tri, - di, - re and etc. 
For  example:  substation,  semiconductor,  overcharge,  undercharge,  enlarge, 
decontrol, geophysics, co-operation, interconnect, triangle, dioxide, replace and 

---