Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, № 7, 2017 66 a pound of flesh - dəqiq say. “King Henry IV” the wish is father to the thought - arzudan istək doğar; to eat one out of house and home - bir kəsin hesabına yaşamaqla onu iflasa uğratmaq. Yazıçının əsərlərindəki frazeologizmlərin əksəriyyətinin tərkibində arxaizmlər və ya köhnəlmiş sözlər var. Məsələn: from whose bourne no traveler returns burada “bourne” sözü arxaizmdir və mənası “sərhəd” deməkdir. Zaman keçdikcə bəzi şekspirizmlər dəyişdirilmiş və ingilis dilinin lüğət fonduna müasir formada daxil edilmişdir. Məsələn: at one fell swoop (Macbeth) “bir dəqiqədə” frazeolgizmi qismən dəyişdirilmiş və bu frazeologizm müasir ingilis dilinin lüğət fonduna “at one swoop” formasında daxil edilmişdir. To wear one’s heart upon one’s sleeve for day to pack it “hisslərini gizlətməmək” frazeolgizmi müasir ingilis dilində “to wear one’s heart upon one’s sleeve” formasnda istifadə olunur. Bu sahədə Şekspirlə yanaşı, bir çox başqa yazıçıların adını çəkmək olar. Bir sıra belə frazeoloji vahidlər ya unudulmuş, ya da mənası dəqiq öyrənilmədiyindən dilin sisteminə daxil ola bilməmişdir. Bu baxımdan ötən əsrlərdə yaranan frazeoloji birləşmələrin tədqiqi çətinlik yaradır. XIV əsrdə Cefri Coserin yaratdığı mənbəyə aşağıdakı frazeoloji birləşmələri aid etmək olar: murder will out – yalan bir gün üzə çıxar, wet one’s whistlen – boğazını islatmaq. Corc Qordon Bayron ((as) merry as a marriage-bell – həmişə şən, ”Childe Harold’s Pilgrimage”)), Çarlz Dikkens (to put too fine a point upon it - üzünə demək, how goes the enemy – saat neçədir?, in a pickwickian sense – sözsüz-söhbətsiz, “David Copperfield”), Valter Skott (far cry - böyük fərq, yerlə göy arası qədər (“The Legend of Montrose”)) kimi dahi yazıçıların əsərlərində də frazeoloji birləşmələri görmək olar. C.Qolsuorsinin əsərlərində də bu kimi frazeoloji birləşmələrə rast gəlinir. “Kirayə verilir” (“To Let”)əsərindən götürülən nümunələr buna missal ola bilər: to shut somebody up – bir kəsin sözünü ağzında qoymaq; to clear one’s throat – boğazını arıtlamaq; Sead and yellow – ahıllaşmış, yaşa dolmuş Be the death – Axırına çıxmaq, çərlətmək To turn on one’s heels – Qəfildən dönüb getmək; To vent one’s nerve on somebody – Acığını bir kəsin üstünə tökmək və s. Filologiya məsələləri, № 7, 2017 67 İspan dilindən alınmış frazeoloji birləşmələrin sayı çox olmasa da, bəzi birləşmələri göstərmək olar: Blue blood- aristocrat qanı; The fifth column – düşmənin gizli sursat və canlı ehtiyatı; Till at wind mills-özündən zəifə gücünü göstərmək ; A storm in a tea-cup – dəryada balıq sevdası və s. Yuxarıda göstərdiyimiz misallar M.Servantesin “Don Kixot” ” əsərindən götürülmüşdür. Bu da bir daha sübut edir ki,dilin lüğət fondu ingilis dilində olan alınma frazeologizmlərin hesabına daha da zənginləşir. Yazıçı və sairlərin əsərlərindən əlavə, dilin frazeoloji fondunun zənginləşməsində Atalar sözü və məsəllər də böyük rol oynayır. Onlar keçmiş nəsillərin həyat təcrübəsinin yığcam və obrazlı ifadəsi kimi özünü göstərir. Atalar sözü və məsəllərin frazeologiyaya aid olub-olmaması mübahisə doğursa da, dilçi alimlərin əksəriyyəti onları frazeoloji birləşmələr hesab edirlər. Çünki bu sahə atalar sözü və məsəllərlə zəngindir: Men may meet, but mountains never greet – Dağ dağa rast gəlməz, insan insana rast gələr. Caution is the parent of safety – Ehtiyat igidin yaraşığıdır və s. Sırf milli keyfiyyət daşıdığına görə atalar sözləri və məsəllər aid olduqları frazeoloji vahidlər kimi əksər hallarda başqa dilə hərfi tərcümə oluna bilmir,onların qarşılığından istifadə edilir.Lakin ingilis və Azərbaycan dillərində işlənən çoxlu sayda atalar sözü və məsəllər bəzi hallarda eyni mənaya malik olur. Məsələn, “The cat shuts its eyes when stealing cream” – “Öz gözündə tiri görmür,başqasının gözündə tük axtarır ”; “To kill two birds with one stone” – “Bir güllə ilə iki dovşan vurmaq”. “Early to bed,early to rise makes a man healthy,wealthy and wise” – (“Erkən yatan və erkən oyanan insane sağlam,varlı və müdrik olar”) -“Tez duran,tez evlənən peşman olmaz”. Qeyd etmək lazımdır ki, müəyyən ingilis mətnlərində ingilis dilində olan frazeoloji ifadələrə də rast gəlinir. Belə ifadələrin çox olması da dilin lüğət fondunun zənginləşməsinə səbəb olur.Lakin belə frazeoloji birləşmələrin tərcüməsində ekvivalentlər daha çox işlədilir: Birds of feather – bir yuvanın quşu; To lead apes in hell – qarıyıb evdə qalmaq; Much ado about nothing – heçnədən qalmaqal və s. Buradan aydın görünür ki, göstərilən frazeologizmlərlə yazıçılar öz fikirlərini çox yığcam, aydın və obrazlı ifadə etmişlər. Beləliklə, göstərilən frazeologizmlərin ingilis dilinin lüğət tərkibinin frazeologizmlərlə zəngin- ləşməsində çox böyük rolu olmuşdur. Filologiya məsələləri, № 7, 2017 68 Ədəbiyyat 1.Arnold I.V. The English word. M-L., 1966 2.Кунин А.В. Английская фразеология. М., 1970 3.Vəliyeva N. Azərbaycanca-ingiliscə-rusca frazeoloji lüğət. Bakı,2006. А.Кулиева Фразеологизмы взятые из произведений писателей Резюме В этом статье говорится о полученных фразеологизмах в художес- твенном литература. Английский язык – одно из самых языков который богат фразеологическими слияниями. Фразеологизмы-это самой богатый материал который отражает национальные особенности каждого народа. Фразеологизмы часто употребляется входящих состав словарей языка. Художественная литера- тура играет важную роль обогощение языка. Писателы обознагают своих идей ясно с фразеологизмами. Среди фразеологизма есть архаизмы и устаревшие слова. A.Quliyeva Phraseological units which have taken from the writer’s novels Summary This article deals with the role of borrowing phraseological units in En- glish literature. English is one of the richest language with its phraseological units. Phraseological units are the rich language material reflecting every na- tions national features. Phraseological units which are included in the word stock of language are widely used. Fiction literature has a great role in the development of word stock of a language. The writers have expressed their thoughts with phraseological units clear- ly. There are some archaism and old words among these phraseological units. Rəyçi: Nuriyyə Əliyeva filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|