Microsoft Word 017 esas sayi doc
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
Filologiya məsələləri, № 7, 2017 62 Ədəbiyyat 1. Azərbaycan SSR MDOİ Arxivi, fond 1658, siyahı 2, iş1169, vər.17 2. Azərbaycan SSR MDOİ Arxivi, fond 1658, siyahı 2, iş1147, vər.2 3. Azərbaycan SSR MDOİ arxivi, fond 1658, siyahı 2, iş 1132, vər. 4. 4. Azərbaycan SSR MDOİ Arxivi, fond 1968, siyahı 2, iş1132, vər.4 (1931- ci il) F.Huseynova The History of “Foreign Languages” department of Azerbaijan State Oil and İndustry University (in 30-50 years of XX century) Summary Teaching foreign languages in Azerbaijan Republic even in 30-50 years of XX century was in the first place. At that period, teachers searched different ways of teaching foreign languages according the requirements of that period. The archive materials are helpful to have a rich understanding of the main issues of teaching methods of foreign languages in 30-50 years of XX century in Azerbaijan State Oil and İndustry University. Even at that period the teachers knew that by teaching only grammar rules and vocabulary they’d not gain successes, and that’s why they tried to improve oral communication skills of students by their own teaching methods at that period. Ф.Гусейнова История кафедры «Иностранных Языков» Азербайджанского Государственного Университета Нефти и Промышленности (в 30-50 -х годах XX века). Резюме Преподавание иностранных языков в Азербайджанской Респуб- лике даже в 30-50 годах XX века была на первом месте. В этот период преподаватели искали различные способы обучения иностранным языкам в соответствии с требованиями того периода. Filologiya məsələləri, № 7, 2017 63 Aрхивные материалы полезны для глубокого понимания основных вопросов методики преподавания иностранных языков в 30-50 годах XX века в Азербайджанском государственном университете нефти и про-мышленности. Еще в тот период преподаватели знали, что, обучая только пра- вила грамматики и словаря, они бы не добились успехов, и именно поэтому они пытались улучшить устные разговорные навыки студентов своими методами преподавания в тот период. Rəyci: Xoşqədəm Əhmədova pedaqogika elmlər namizədi, dosent Filologiya məsələləri, № 7, 2017 64 AYNUR QULİYEVA Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Azərbaycan Dillər Universiteti aynurmurad@yahoo.com YAZIÇILARIN ƏSƏRLƏRİNDƏN ALINMIŞ FRAZEOLOGİZMLƏR Açar sözlər: frazeoloji birləşmələr, lüğət tərkibi, alınma frazeologizmlər, bədii ədəbiyyat Key words: phraseological units, word stock, borrowing phraseological units, fiction literature Ключевые слова: фразеологические единицы, словарный фонд, получен- ные фразеологизмы, художественная литература. Frazeoloji birləşmələr fikrin ifadəsində nitqin bilavasitə tərkib hissəsini təşkil edən iki və ya daha artıq sözlərin birləşməsindən ibarət olub, kom- ponentləri sintaktik və semantik cəhətdən parçalanmayan, quruluşca sərbəst söz birləşmələrinə və ya cümləyə oxşayan, dildə hazır şəkildə mövcüd olub ənənəyə görə ya bir formada, ya da qrammatik cəhətdən dəyişdirilərək işlədilən konstruksiyalardır. Frazeologizmi təşkil edən sözlər onun tərəfləri, yaxud komponetləri hesab olunur. Onlar frazeologizmlərdə üzvi surətdə elə birləşir ki, onları bir-birindən ayırmaq və hər bir sözü müstəqil mənada düşünmək qeyri-mümkündür. Frazeologizmi təşkil edən sözlərin hamısı ümumilikdə bir məna ifadə edirlər. Bəzən frazeoloji birləşmələrin mənasının fərqlənməsi sözün müxtəlif mənalarına nisbətən zəif də görünür. Frazeoloji birləşmələrin semantik və qrammatik quruluşunun mürəkkəbliyi onun müxtəlif mənalarda işlədil- məsinin imkanını məhdudlaşdırır. Frazeologizmlərdən istifadə insanlara öz fikirlərini dəqiq, qısa və idiomatik ifadə etmək imkanını verir. Onlar məfhumu dolayı olsa da, konkret ifadə edir. Frazeologizmlərin əsas xüsusiyyətlərindən biri onların obrazlı, emosional, ifadəli olmasıdır. Belə ki, frazeologizmlər dilin ekspressivliyində, onun emosionallığında xüsusi rol oynayır. Onlar bu və ya digər anlayışı ayrı- ayrı sözlərdən dəfələrlə təsirli və obrazlı əks etdirir. Frazeoloji birləşmələrin tarixinin araşdırılması onların yarandığı gün- dən ta bu günə kimi keçdikləri inkişaf yolunu izləmək və bu yolda uğradıqları dəyişiklikləri aşkara çıxarmaq olduqca zəruridir. Bütövlükdə bir məna ifadə edən frazeoloji birləşmələr hər hansı bir dilin lüğət tərkibinin zənginləşməsində böyük rol oynayır. Filologiya məsələləri, № 7, 2017 65 Bildiyimiz kimi frazeologiyanı dərindən tədqiq edən tədqiqatçılardan biri də A. V. Kunindir. A.V.Kunin frazeologiyanı dilin xəzinəsi adlandırmışdır. A.V.Kunin fikrinə görə frazeologiyada insanlar,onların mədəniyyəti və xalqın tarixi öz əksini tapmışdır. “İngilis dilinin frazeologiyası da çox zəngindir və uzun bir tarixi var”. O, frazeologizmləri təsnif edərək bildirirdi ki, frazeolo- gizmlər hər bir dilin universaliləridir və dili heç cür frazeologizmlərsiz təsvir etmək olmaz”. Müasir dövrdə elə bir dil yoxdur ki, onun lüğət tərkibi yalnız öz frazeoloji birləşmələrindən ibarət olsun, ingilis dili də belə dillərdən biridir. İngilis dilində başqa dillərdən alınma frazeologizmlər böyük rol oynayır.Dün- yanın bütün dillərində frazeoloji birləşmələrin yaranma yolları və üsulları eyni olmasa da, oxşar və universal cəhətləri çoxdur. Bu dildaxili və dilxarici amillərin təsiri ilə izah oluna bilər. Yuxarıda qeyd etdiklərimizi ingilis dilinə də aid edə bilərik. Frazeoloji birləşmələr müxtəlif ictimai tarixi şəraitdə və çox müxtəlif səbəblər əsasında əmələ gəlmişdir. İngilis dilində olan frazeologizmlə- rin əmələgəlmə mənbəyi, əsasən, xalq danışıq dili, yazılı ədəbiyyat və folklor olmuşdur.Dildə olan frazeologizmlərin müəyyən bir hissəsini isə Amerika bədii ədəbiyyatından alınmış frazeologizmlər təşkil edir. Amerika yazıçılarının əsərlərdən alınmış frazeologizmlər ingilis dilinin lüğət tərkibinə daxil olmuş və ingilislər tərəfindən geniş istifadə olunmaqdadır. Deyilənlərə misal olaraq, V.İrvinq (A Rip Van Vinkl- irticaçı, tərəqqi düşməni), Cek London (the iron heel - dəmir daban, imperializm), Marqaret Mitçell (gone with the wind - möv- cud olmayan, küləklə sovrulan) göstərmək olar. İngilis dili frazeologizmlərinin müəyyən bir qismini ingilis ədəbiyyatından götürülmüş frazeologizmlər təşkil edir. Belə frazeologizmlərin əksəriyyəti görkəmli yazıçı V.Şekspirin əsərlərin- dən alınmış frazeologizmlərdir. Yazıçı öz əsərlərində bədii məqsəddən asılı olaraq həm ümumxalq dilinə məxsus olan frazeologizmlər, həm də bir sıra hallarda sonralar ingilis ədəbi dilində özünə möhkəm yer tutmuş obrazlı ifadələr, frazeoloji birləşmələr yaratmışdır. İngilis dilində geniş yayılmış bu frazeologizmlər şekspirizmlər adlandırılır. Onlara misal olaraq “Hamlet” əsə- rindən götürülmüş misallara nəzər salaq: the observed of all observers - diqqət mərkəzi ; to do yeoman service - vaxtında yardım göstərmək ; to shuffle off (this mortal cail) - fani dünyanı tərk etmək, “ölmək” ; germane to the matter - mətləbə keçin ; a towering passion - qəzəb ; in the mind`s eye - xəyalən ; to the top of one`s bent - doyunca, ürəyin istədiyi qədər . “Merchant of Venice” to have (smb.) on the hip - əlverişsiz şəratidən istifadə etmək; to one`s heart`s content - ürəyi istədiyi qədər; a Daniel come to judgement - vicdanlı hakim; Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|