285
görə Sizin atanız, Bilas müəllim olub. Bu barədə nə deyə
bilərsiniz?
- Yaxşı yadımdadır, o vaxt 11-12 yaşım olardı. Gəncə vilayəti
yarandı və Gəncə vilayət Partiya Komitəsinə rəhbərliyə
rəhmətlik İmam Mustafayevi irəli çəkmişdilər. Bir gün səhər
gördüm ki, həyət qapısı döyülür. Qapını mən açdım. Məndən
soruşdular ki, bura Bilas müəllimin evidir? Dedim ki, bəli.
Mənimlə söhbət edən maşının sürücüsü idi, maşında isə başqa
bir adam oturmuşdu. Sürücü məndən atamı çağırmağı xahiş
etdi. Atamı çağırdım. O, gələn qonağı görcək əvvəlcə tutuldu,
sonra onları evə dəvət etdi. Qonaq etiraz etdi:
-
Yox, sağ olun. Yolla keçirdim, dedim, görüm necəsiniz?
Müəllim, mən sizin haqqınızda çox eşitmişəm. Gəlin, sizi
H.B.Zərdabi adına APİ-yə rektor qoyum.
Atam dedi:
-
Çox sağ olun, İmam müəllim. Mənim Sizə böyük
hörmətim var. Ancaq mən kənddən şəhərə çıxa bilmirəm.
Elə bu kənddə işləyirəm, kənd balalarına azdan-çoxdan
bilik öyrədirəm, bu mənim bəsimdir.
İmam müəllim təəccüblə:
- Müəllim, bilirsiz mən sizə nəyi təklif edirəm? O
böyüklükdə institutun rektorluğunu sizə verirəm. Bilirsiz ,
bu, nə deməkdir?- dedi.
Atam yenə etiraz etdi:
- Yox, mən orda işləyə bilmərəm, çünki mən heç elmlər
namizədi də deyiləm. İkinci bir tərəfdən də, bizim kənddən
ora elə zəif uşqlar daxil olub oxuyurlar ki, ora getsəm,
gərək onların hamısını çıxardam o institutdan. Bunu mən
bacarmaram.
Bu söhbətdən sonra katib atamla halallaşıb ayrıldı.
Bir dəfə məclislərin birində İmam müəllimlə görüşüb söhbət
edirdim. Söhbət əsasında atamla olan görüşünü yadına saldım.
O gülüb dedi:
286
-
Görürsən, o zaman necə kişilər vardı. Amma indi sənin
özünə vəzifə təşkil etsələr, dərhal gedərsən, hələ bir üstəlik
rüşvət də verərsən.
Yəni bu misalı çəkməkdə məqsədim odur ki, mən belə bir
ailədə tərbiyə almışam.
Camal müəllim, ermənilərlə bağlı bir faktı da qeyd etmək
istəyirəm. Oğlum yaxınlarda Amerikanın Baltomor şəhərində
kinq-boks üzrə yarışda iştirak edirdi. Yarımfinalda Rumiyadan
gələn bir oğlanla vuruşub. Oğlanı dəfələrlə vurub
yerə sərir,
ancaq hakim erməni olduğundan buna imkan vermir. Axırda
oğlum dözə bilməyib hakimin boğazından tutub soruşur:
- Ayə, nə istəyirsən məndən?
O cavabında deyir:
- Sən Şadlinski nəslindənsən, heç olmasa, burada sizdən
hayıfımı alım.
Belə bir hadisə Kiyevdə də olmuşdu. Yarımfinalda hərlədib-
fırladıb oğlumu erməiylə salırlar. Erməni eyni zananda Kiyevin
çempionu idi. Oğlum bütün hallarda rəqibi üzərində üstünlüyü
ələ alıb. Ancaq hakim yenə də erməninin tərəfini saxlayırdı.
Oğlum deyir: “Gördüm, ata, durmusan qarşımda, mənə
deyirsən: “Ay vicdansız, əgər bu erməni dığasını nokautla
udmasan, hakimlər səni uduzduracaq”.
Bu sözlərdən sonra
oğlum var gücüylə erməniyə birini ilişdirir və o, tirtap yerə
uzanır.
Görürsünüz də, hara gediriksə, ermənilər bizdən əl
çəkmirlər.Odur ki, bunlara qarşı ehtiyatımızı gərək heç zaman
əldən verməyək.
Qərbi Azərbaycandan deportasiya olunub qədim Şəmkirin
Çinarlı kəndində məskunlaşan
ailələrdən biri də Bilas
müəllimin ailəsi idi.
İllər ötür, Çinarlı kəndində çinar boylu oğlanlar böyüyürdü.
Onların arasında erməni dığaları da var idi. Onlar kənddə
özlərini elə aparırdılar ki, elə bil Çinarlı onların atalarından
qalmışdı.
287
Vaqifin ərköyünlüyü, tay-tuşları olan erməni dığalarına cavab
qaytarması, hətta güləşdiyi zaman özündən böyüklərin də
kürəyini yerə vurması heç vaxt erməni Arakelin diqqətindən
yayınmırdı. O çalışırdı ki, Vaqifi təkləyib döydürsün. Hamıya
sübut etsin ki, Çinarlı kəndində ancaq erməni uşaqları ağalıq
edə bilərlər.
Bir gün kəndin klubunda hind filmi göstərilirdi. Uşaqlar da
həmin filmə baxırdılar. Birdən klubda qışqırtı qopur. Tez
işıqları yandırdılar. Arakelin və bir neçə erməni dığasının
qışqırığı aləmi başına götürmüşdü. Arakelin ağız-burnu qana
bulaşmışdı. Vaqif təkbaşına erməni dığalarının yaxşıca dərsini
vermişdi.
O vaxtdan Vaqifin səsi gələndə erməni dığaları evlərindən çölə
çıxmırdılar. Bundan sonra kənddə Vaqifin hörməti artdı.
Bir dəfə Arakelin atası Bilas müəllimi görüb camaatın arasında
demişdi:
-
Ay Bilas müəllim, ara, elə siz də qəribə adamlarsınız. Biz
ermənilərdən nə istəyirsiniz? Ermənistanda Abbasqulu bəy bizi
kırdı, burda da sənin oğlun Vaqif. Siz Şadlinskilərin əlindən
biz torpaqlarımızdan hara çıxax gedax?..
Bilas müəllim isə ona sakit tərzdə cavab vermişdi:
- Sizin nə vaxt torpağınız, yeriniz-yurdunuz olub ki?
Doğma bildiyiniz bizim ana Vətəndən siz şərəfsizləri biz
yox, Vaqif kimi oğullar təmizləyəcək. Sizləri bizim başımıza
çıxaranlar namusunuzu, qeyrətinizi ayaqları altına aldığınız
“Sarı köpəklərdir”.Zamanonların da dərsini verəcək,
tələsməyin.
...İllər ötdü, dünyamızda çox şey dəyişdi. Bircə dəyişməyən
elin, obanın ağsaqqalı olan
müdrikliyi, alicənablığı ilə təkcə
Çinarlıda deyil, doğma Azərbaycanımızın bir çox guşələrində
nəslinə, soyadına hörmət qazandıran Bilas müəllimin oğlu
Vaqif Şadlinski haqqında olan düşüncələri həqiqətə çevrilib
dəyişməz oldu.