178
tədbirlərində görüşür, qəzetimiz üçün müsahibələr hazırlayır, nəşr
olunan yeni kitabları haqqında yeni məqalələr yazırdım...
Bu üç il nə tez ötüb keçdi. Elə bil dünən idi xalq şairi. Cabir
Novruzun gəlimli-gedimli dünyayla vidalaşmağı. Soyuq bir qış
günü – 12 dekabr 2002-ci ildə axşam bütün telekanallar və digər
informasiya vasitələri onun ölümünü özündən, canından çox istədiyi
xalqına – bütün Azərbaycana hüznlə xəbər verdi. Yoxluğunu dilə
gətirmək çətindir. Fəqət istəsək də istəməsək də dünyanın
“tələbi”dir bütün bunlar. Ondan qaçmaq, gizlənmək, qarşısını almaq
mümkünsüzdür. Sadəcə təskinliyi onda tapırıq ki, üç il zaman
müddətində elə mətbuat, elə televiziya kanalı olmayıb ki, sevimli
şairimiz Cabir Novruzun sözlərinə yazılmış mahnı səsləndirməsin,
barəsində veriliş hazırlamasın, kitabları nəşr olunmasın, haqqında
xoş sözlər yazılmasın, xoşməqamlı qədirbilən insanların səyi, birdə
ki, övladlarının istəyi heç olmaya atalarının ruhu qarşısında olan
borclarını yerinə yetirmək istədiyi nəticəsində bu işlər görülür,
xatırlanır. Ən ümdəsi isə görülən işlər dövlət və hökümətin
ədəbiyyat, incəsənət adamlarına bəslədiyi qayğının təzahürləridir.
Bütün bunlar yaxşı yadımdadır, Milli Məclisin deputatı əməkdar
incəsənət xadimi Cabir Novruza xalq şairi fəxri adı veriləndə
təbrikə getdim və qəzetimiz üçün müsahibə hazırlayərkən sual
verdim ki, “Qəbiristan” və “Azərbaycan” poemalarınızı nisgilsiz
oxumaq olmur. Bu əsərləri hansı zərurətdən yazdınız.
Sevimli şairimiz cavab verdi:
“Həsrət, kədər, nisgil mənim xarakterimdədir. Taleyimdə,
varlığımda olan dərdlər çoxdur. Anamı, həyat yoldaşımı, nakam
bacımı itirmişəm. Onların ölümü mənə yaman dərd oldu. Bu
kədərlər, ələmlər mənim içimdən keçdi. Bax “Qəbiristan” poeması
bu ağrılardan yaranıb. “Azərbaycan” poeması isə köçkün-qaçqın
problemləri, çadır həyatı keçirən vətəndaşlarımızın üzüntülü
dərdləri sayəsində yaranıb. Dağlıq Qarabağ bizi yaman günə qoydu.
Gecələr də yuxumuzdan çıxmır”.
Şeirlərindəki oynaqlıq, istiqanlıq, xoş-əhval ruhiyyə, nikbinlik
oxucunu necə ovsunlayırsa, iç dünyasına necə sığal çəkirsə, nə
qədər zaman keçsə də onun təsirindən qurtara bilmirsən. Şair nə
yazır yazsın, odlu ilhamla, min bir zövqlə yazır. Sətirlərə çevrilənlər
179
ürəkdən gəlir, yanğıdan yaranır. Özü deyirdi ki, “Mən aç olanda,
narahat olanda daha yaxşı yazıram”.
Yenə yuxarıda xatırladığım müsahibədə bir məqam yadıma
düşdü. Sual vermişdim ki, - Cabir müəllim poeziyanın bətnində
hazırlanmasına və “doğuşuna” Tanrı köməyi olurmu? Nə vaxt hiss
edirsən bunları? Vəhydən tapşırıqlar alırsanmı? Xalq şairi Nəbi
Xəzri bir dəfə müsahibəsində dedi ki, vəhydən gələn diktə, göstəriş,
tapşırıqlarla yazıram. Sizə necə? Cavabında dedi ki, “Yazmaq özü
mürəkkəb prosesdir, adamın özündən asılı deyil. Mən bir poema,
yaxud şeir yazım. Ola bilməz. Mühasibat işi deyil ki. Sövq – təbii
haldır, vəhy deyim, nə deyim bilmirəm, yazıram. Bir də görürsən ki,
bir şair illərlə yarımçıq qalır, tamamlaya bilmirsən, amma cild-cild
digərlərini yazırsın. İlham adlı nəsə var. O məcbur edir ki, yazasan”.
Uşaqlıq və gənclik illəri əzab-əziyyətlə, yoxsulluq içində keçən
Cabir Novruz zamanın sınağından mərdliklə çıxmış, vətəndaş şair
kimi heç nədən qorxmadan, çəkinmədən, mövcud eybəcərlikləri
Cabirsayağı tənqid atəşinə tutur, var-dövlər hərislərinə acı-acı gülür,
dünyanın fani olduğunu məsləksizliklərə başa salırdı:
Hər şey alınır, satılır,
Vicdan alınır, satılır,
Məslək alınır, satılır...
“Quran” alınır, satılır...
Qəbir baha, dam bahadır,
Heyvan insandan bahadır...
Doxsanıncı illərin sonunda nəşr olunan “Özünü qoru xalqım”
(1996), “Yaza həsrət günlər kimi” (1999) şeir kitabları, “İxtiyarım
olsaydı” poeması və başqa əsərlərində həmin illərin dərdi sərini
poetik bir dillə deməyə müvəffəqiyyətlə nail olmuşdur. 1994-cü il 4
oktyabrda gecə saat 3-də Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin
yanında “Özünü qoru xalqım” şeirini oxuyarkən Cabir Novruzun
siyasət meydanında, qorxulu vaxtlarda xalqına müraciət etməsi,
müstəqilliyimizin, dövlətçiliyimizin qorunub saxlanması uğrunda
çalışdığı çağırışı bu gün yaddaşlardadır və bütün bunlar onun
vətəndaş şair olmasından xəbər verir. Cabir Novruzun həyatı bütün
180
xalqın gözü qarşısında keçdi. Ləyaqətli, namuslu, şərəfli bir ömür
yaşadı, bənzərsiz bir ömür. Abır həyasına sığınaraq, qısılaraq, heç
kəsə əyilmədən, ağız açmadan, həyatın ağrılarına dözərək, kitab-
larının nəşri üçün qapıları döymədən yaşadı. İlahi bir insan ömrü,
şairi ömrü yaşadı, heç bir iddiada olmadı. Şan-şöhrət dalınca
qaçmadı, əyilmədi. Nəyi vardısa eləcə onunla da qaldı.
Belə də olmalıydı. Axı şairlər Tanrı cəzasını çəkənlərdir. Xalq
yazıçısı Anar yazır: “Cabir Novruz şair dözümü ilə yaşayır, 65
yaşını üzüağ, alnıaçıq, hamının gözünün içinə dik baxa biləcək
qarşılayır”. Bizim gördüyümüz, müşahidə etdiyimiz kimi. Bütün
vücudu məhəbbətli, ilhamı sönməz, poeziya ilə ürəkləri fəth edən,
sağlığında klassikləşən, özünə heykəl qoyanlardan oldu Cabir
Novruz. Üç il əvvəl bir qış günü qəlbində nə qədər deyilməmiş
sözləri, həyata keçməmiş, yarımçıq qalmış arzuları qalan ünlü bir
sənətkarı, xalqın sevimli şairini - Cabir Novruzu sirli-sehrli dünya
görməmiş kimi “təşnəliklə nuş” etdi, ağuşuna aldı. Taleyin qədəri
belə imiş. Amma sən ölməmisən, uca Tanrı sənə ölməzliyi, öz dəsti-
xəttiylə yazıb. Nə qədər Azərbaycan xalqı var, nə qədər onun
ədəbiyyatı, poeziyası var, sən də o qədər olacaq, yaşayacaqsan.
Qəbrin nurla dolsun, yerin behiştlik olsun, ruhun şad olsun, bizim
həmişəyaşar sevimli şairimiz.
Özgəni ləkələməklə özünü təsdiq etmək olmaz
- Anar müəllim, xoş gördük, necəsiniz?
- Çox sağ olun.
- Biz sizinlə görüşə, müsahibə almağa gələndə Türkiyədə
Dil bayramında iştirak edib yenicə vətənə dönmüşdünüz.
“Azərbaycan dilinin işlənməsi və qorunması haqqında” qanun
layihəsi artıq MM-də birinci oxunuşda qəbul olunmuşdu.
Deyilənə görə, Azərbaycan parlamentinin qəbul etmək istədiyi
qanunu 723 il öncə Anadolu bəylərindən biri qəbul edibmiş. Sən
demə, osmanlılardan öncə Anadoluda yaşayan Qarmanlı
Mehmet bəy 1277-ci il martın 17-də türk dilinin bu ərazidə
Dostları ilə paylaş: |