184
hadisələr bir əsrə sığmayan illərdir. Son 12 ildə biz çox şeyi gördük.
Adətən elə hadisələr paylanır illərə, əsrlərə. Biz Vətən müharibəsi
də gördük, vətəndaş müharibəsi də, azadlıq da, azadlığa qarşı
təxribatlar da. Bir sözlə, bütün sistem dəyişdi, həm iqtisadi, həm də
siyasi sistem. İnsanların da çox müsbət-mənfi cəhətlərini açdı.
Mənim qeydlərim, müşahidələrim, fikirlərim var. Gələcəkdə bunları
yazmaq istəyirəm. İndi bir əsər üzərində işləyirəm. “Əsərim və
nəslim”. Əsrimizin əvvəlindən bu günə qədər olan bir ailənin, yəni
bizim ailənin, babalarımdan, valideynlərimdən başlamış, sonra da
öz həyatımı əhatə edən bir əsərdir. Amma bu əsər ailə əsəri deyil.
Burada ictimai hadisələrin fonunda bir ailənin taleyi göstərilir. Arzu
edərdim ki, bu yay aylarında bitirim.
- Əsil-kök dedik, Rəfibəylilər yadıma düşdü. Nigar xanımın
ulularını deyirəm. Rəfael Hüseynovun “Rəfibəylilər” kitabı sizi
qane etdimi?
- Çox maraqlı əsərdir, böyük zəhmət çəkib. Hərdən zarafatla
deyirəm ki, sən hamısını yazmısan, mənə bir şey qalmayıb. İndi
mən də bir ayrı bucaqdan baxacağam o məsələlərə. “Rəfibəylilər”
çox qiymətli, dəyərli bir əsərdir. Bizim ailə o əsərə görə Rəfail
müəllimə minnətdardır.
- Bu gün bizim Anar müəllimin həyat tərzi necədir, yaşayışı
necədir?
- Mənim nə bağım, nə şəxsi maşınım var. Evim də ki, adi,
üçotaqlı mənzildir. Kitab, arxiv materailları, qəzet əlindən
tərpənmək olmur.
- Hesab etmirsiniz ki, bügünkü oxucuların kiçik, ağrılı,
iztirablardan bəhs edən hekayələrə ehtiyacı daha çoxdur. Sözün
düzü, iri həcmli əsərləri gənclərimiz az oxuyur.
- Ola bilər, həyat o qədər gərgindir ki... böyük əsərləri oxumağa
vaxt lazımdır, hövsələ lazımdı, əsəblər də gərək yerində olsun. Ona
görə də kiçik gəcmli, nisbətən yığcam əsərlərə maraq daha çoxdur.
Bunu təbii hal kimi qəbul edirəm. Amma ümumiyyətlə, ədəbiyyata
maraq azalıb, bizim ədəbi jurnallar var 70 min tirajla çap olunurdu,
indi 1000 tirajını sata bilmirik.
- Bizim kaitablarımız vaxtilə Rusiyada 500 min tirajla çıxırdı.
Azərbaycanda da ən aşağı tirajımız 30 min idi, 50 min idi. İndi biz
185
1000 tirajda kitab çıxarmaq üçün sponsor axtarırıq.
- Bu bulvar qəzetləri gənclərin zövqünü tamamilə korlayıb.
- Bəli, onlar insanların maraqlarını başqa yerə yönəldirlər.
Ciddi ədəbiyyata həvəs azalır. Təbii ki, bulvar qəzetləri, ciddi
qəzetlərdən daha çox marağa səbəb olur.
- Bu qədər ad-sanınız, titul, mükafatlarınız var. Özünüzü
xoşbəxt sanırsınızmı?
- İnsan mükafatla xoşbəxt olsaydı, nə vardı ki.... Birinci, mənim
o qədər də çox mükafatım yoxdur. Xalq yazıçısıyam, “İstiqlal”
ordeni almışam. Onu verənlər sağ olsunlar. Amma insan, əlbəttə ki,
onunla xoşbəxt olmur. Onları almayan adamlar elə bilirlər ki, alanda
adam xoşbəxt olur, aldıqdan sonra isə görürlər ki, bu xoşbəxtlik
deyil.
- Yeni tamaşalarınız necə, yazdığınız, yaxud səhnədə
hazırlanan pyesləriniz varmı?
- Yox, indi yoxdur. Pyes yazmaq istəyirəm. Bunlar hamısı vaxt
məsələsidir. Vaxt məhduddur. Əlimdə olan üç ildən bəri yazdığım
əsəri bitirə bilsəm, gələcəkdə başqa əsərlər yazmaq fikrim var.
- Sizinlə görüşəcəyimizi bilən gənclərin adından deyirik:
layiqli, tərbiyəli ailənin övladıdır. Çünki siyasətə qarışmır.
Məhəbbət və ehtiram bəslədiyimiz ən böyük yazıçıdır. Bütün
əsərlərini oxumuşuq, salamlarımızı yetirin. Bir də “Evləri
köndələn yar” kimi tamaşalar istəyirik Anar müəllimdən.
- Onlara təşəkkürümü, salamlarımı bildirin. Məni yüksək
qiymətləndirdiklərinə görə çox minnətdaram. Deyə bilmərəm ki,
məhz “Evləri köndələn yar” kimi bir əsər yazacağam. Amma hər
halda imkan olduqca oxucuların, tamaşaçıların marağına səbəb olan
müxtəlif janrlarda əsərlər yazmaq istərdim.
- Sizcə indiki gənc nəsil yazarları arasında gələcəyin
görkəmli yazıçıları ola biləcək şəxslər varmı? Siz onların
içərisində gələcəyin Anarını necə, görürsünüzmü?
- Lazım deyil, gələcəyin Anarı yetişsin. Nə Anar başqa yazıçını
təkrar edir, nə də mən istərdim ki, kimsə məni təkrar etsin. Hərənin
öz yeri, hərənin öz səsi, öz adı var. İstedadlı gənclərimiz var, mənim
onlara ümidlərim də çoxdur. Keçid dövrü olduğu üçün yeni nəslin
yazıçıları hələ özlərini tapa bilməyiblər. İstedadlı olmalarına
186
baxmayaraq, ədəbiyyatda hələ öz yerlərini, öz proqramlarını tapa
bilməyiblər, amma axtarırlar. Şübhəsiz ki, ümidliyəm. İnanıram ki,
Anar yox, anardan da yüksək yazıçı olacaqlar.
- Payızda parlament seçkilərinə gedəcəksinizmi?
- Hələ bir qərara gəlməmişəm.
- Yazıçı Əlisa Nicat bir neçə gün bundan öncə “Üç nöqtə”
qəzetinə müsahibəsində deyir ki, podval ziyalıları var, SSRİ
dövründən qalan mafioz yazarlar var... Sözügedən məsələyə
münasibətiniz qaranlıq məqamlara aydınlıq gətirərdi.
- Mən o adama cavab vermək istəməzdim. Çünki onun
səviyyəsinə enmək istəmirəm. İndi ki, sual verdiniz, sizə də deyim,
iş nə yerdədir. Məsələ burasındadır ki, o, bir kitab buraxıb. Mənim
də ki, o kitabdan heç xəbərim yox. Çünki o kitab hələ ki, heç kəsin
diqqətini çəkməyib. Sonra bir yerdə kitabla bağlı tənqidi resenziya
oxudum. Oxuyub gördüm ki, “yüz böyük azərbaycanlı”
haqqındadır.
Birincisi, bu yüzü nə prinsiplə, nə səviyyədə, hansı meyarla
təqdim edir? Subyektiv, səviyyəsiz meyarla seçib bu, onun öz işidir.
Amma bizim böyük şəxsiyyətlər Səməd Vurğun, Hüseyn Cavid,
Qara Qarayev, İlyas Əfəndiyev haqqında çox nalayiq şəkildə, çox
cahil sözlər deyib. Musiqidən yazıb, amma bu sahə haqqında çox
bəsit və dəyaz təsəvvürləri ola-ola Qara Qarayev kimi dahi sənətkar
barədə, xüsusilə üçüncü sinfoniya və skripka konserti haqqında,
vaxtilə Jdanovun Şostakoviç haqqında dediyi səviyyədə vulqar
sosialoji fikirlər söyləyib. Mən də buna televiziyada etiraz etdim.
Özləri gəlib soruşdular: Sizin fikriniz nədir? O isə bundan
qəzəblənib. Yazır ki, Anar məni qəbul etmir, halbuki mən heç vaxt
deməmişəm ki, onu qəbul etmirəm, mənim heç yadıma da düşmür
ki, belə bir adam var, qəbul edim-etməyim. O isə deyir ki, vaxtilə
Şekspiri də qəbul etməyiblər. Əgər bu adam özünü Şekspir bilirsə,
onun hansı ağlın sahibi olduğunu düşünün. Sonra yazır ki, Anar
deyir ki, mən bu kitabı diqqət çəkmək üçün yazmışam. Bundan
sonra rahat oturub, çörək yeyə bilər. Rahat çörək yeyə bilmək üçün
kimisə ləkələmək, doğrudan da böyük xidmətləri olan bir adama
böhtan demək, onun haqqında ara söhbətlərini, dedi-qoduları,
qeybətləri oxucuya sarımaq lazımdır. Əgər Əlisa məhz bu vasi-
Dostları ilə paylaş: | 
