Microsoft Word cap 6 02 2012. doc
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aydın Dadaşov
- Rejissorluğun üslub problemləri
Aydın Dadaşov 90 ““Şeyx Sənan” tamaşasındakı Sənan obrazı Murad Yegizarovun indiyə qədər yaratdığı rolların zirvəsidir. O, xarici görkəmindən gözəl və yaraşıqlıdır. Təsadüfi deyildir ki, Zəhra da, Xumar da, ilk baxışdan ona vurulur. Aktyor obrazın daxili və xarici aləmini çılpaqlığı ilə tamaşaçıya çat- dıra bilir. Obrazın çoxşaxəliliyi onun təmizliyində, vurğunlu- ğunda, emosional gücündə özünü biruzə verir” 83 təriflərinin əslində quruluşçu rejissora da aid olması şəksizdir. Tamaşada nəğmələrinin ifaları ilə dramatizmi istər- istəməz itirən Xumar rolundakı həm Larisa Xələfova, həm Nataşa Bagirova yaranan mətn məhdudluğuna, daha doğrusu deformasiyasına baxmayaraq personajlarının sevgi yolunda canından keçmək bacarığını göstərə bilirdilər. Hadisələrin inkişafında müstəsna rol oynayan Dərviş rolundakı K.Q.Adamov möhtəşəmliyi faciəviliyi göstərsə də onun dublyoru A.Q.Markatun bir az əsəbiliyi ilə yadda qalırdı. “Sənanın tərəddüdlü, ziddiyyətli fikirləri doğrudan da Dərvişlə ilk görüşdən sonra alt-üst olmuşdur. O Sənanın mücərrəd mülahizələrini dəyişdirmişdir. Ona görə də rejissor dünyanın ağır yollarından keçmiş, din və xurafatların yaratdığı dəhşətləri gözü ilə görmüş Dərvişə tamaşada geniş yer verməli idi. Təəssüf ki, rolun hər iki ifaçısı A.Markatun və K.Adamov obrazın dərin, mürəkkəb aləminə daxil ola bilmirlər. ” 84 cümlələri ilə həmkarının yozumunda haqlı irad tutan Ağakişi Kazımov ifaçıların səhvlərini göstərmək istəmir. Yeri gəlmişkən Cənnət Səlimova mütəxəssislərin qeydləri ilə bərabər həmkarının bu iradını da uzun illərdən sonra Kamera Teatrında yenidən qayıtdığı “Şeyx Sənan” tamaşasında aradan qaldıracaqdır. 83 A.Q.Babayev. Xoşbəxt sənətkar. Bakı q. 06-01-1986. 84 A.Ш.Kazımov Şeyx Sənan. Bakı q. 12-01-1984. Rejissorluğun üslub problemləri 91 Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrının “Şeyx Sənan” tamaşası isə uzun müddət repertuarda qalmaqla yanaşı keçmiş sovetlər birliyinin onlarca şəhərlərində, o cümlədən Leninqraddakı Aleksandrinski teatrında sürəkli alqışlar qazanması uğuru səciyyələndirir. *** Aleksandr Qalinin ölkənin 60-dan çox teatrlarında tamaşaya qoyulmuş yaşlılara mərhəmət problemini diqqət mərkəzində saxlayan “Retro” pyesi əsasında Cənnət Səlimovanın 1983 – cü ildə verdiyi quruluş əsərin qocalara mərhəmət çağırışının bədii həllini verir. Rəssam Vladimir Qlebobiç Serebrovskinin tamaşanın obrazına işləyən dekorunda qaranlığı yarıb keçən işıq zolağı altında qədim mebellər arasında peyda olan qoca Nikolay Mixayloviç Çmutin rolundakı Sergey Yakuşevin öz həyatın- dan, sevgisindən, Moskvaya, qızının yanına necə gəlib düş- məsindən söz açması əslən Kurskdan olan bu qocaya rəğbət hissi yaradır. Moskvada uşaq idman məktəbinin direktoru olan qırx yaşlı etinasız qızı Lüdmilanın (D.İ.Tumarkina) ya- nında yaşamağa məcbur olmaqla xidmətçiyə çevrilən tənha Çmutin Nikolay Mixayloviçin dözülməz vəziyyəti azadlığı uğrunda mübarizəsi pyesin ana xəttini təşkil edir. Antikvar sənət əsərləri ilə bəzənmiş mənzildəki maddi zənginliyin mənəvi yoxsulluğu əvəz edə bilməməsi diqqət mərkəzinə gətirilir. Əlbəttə ki, Lüdmilanın mənəvi qüsurlarında ailədə aldığı təlim-tərbiyədəki boşluqların üzə çıxması nəsillər arasındakı əlaqənin vacibliyini diqtə edir. Lüdmilanın əri tarixçi olsa da, antikvar mağazada işləməklə işgüzar adama çevrilən Leonidin də vaxtilə ailə nəvazişindən kənarda qal- ması mənəvi bəlaların əsas səbəbi kimi göstərilir. Kürəkən Leonidin qaynatası üçün tənha qarılar arasından gəlin seçmə Aydın Dadaşov 92 mərasimi tamaşanın əsas gözönü epizodunu diqqət mərkəzinə gətirir. Keçmiş balerina Roza Aleksandrovna Pesoçinskaya yazıq bacısı kimi yatıb ayılmamaqdan qorxması ölüm xofunun vizual həllini R.S.Ginzburq bacarıqla yaradır. Nina İvanovna Verenkova rolundakı Q.B.Koltunova zahirən kobud görünsə də daxilən rus qarılarına məxsus mülayimliyi bacarıqla göstərə bilir. Həssas qəlbli ziyalı qarı Diana Vladimirovna Barabanova rolunda V.Şirye olduqca təbii görünür. Beləliklə, qayğısız keçmişlə bu günün amansızlığının müqayisəli təqdimatı dramaturji məqamları önə çəkir. 2 mart 1983 – cü ilin “Bakinski raboçi” qəzetindəki “İnsana inamla” məqaləsində: “Əslində bizim və bu tək qadınlar üçün ən vacibi hadisələri ilə hər kəsə toxunan Zamanın parıltılı təsiri bu qarıları əymədi, yıxmadı, həyat haqqındakı təsəvvürlərini dəyişmədi. Tamaşanın ümumi səslənməsində, hər bir personajın taleyinə dair fikrin dərk olunmasında əsas cəhət də çox vacib olan Zamanın əksi- dir” 85 yazan L.Babinskayanın tamaşanın strukturuna dair yazdıqları uzun illərdən sonra tədqiqatçı Lalə Səlimovaya da təsirini göstərmişdir. Onun: “Cənnət Səlimovanın quruluşun- da “Zaman” ayrıca fəaliyyət göstərən qüvvəyə çevrilir. İnki- şaf edən zaman bizim hər birimizin həyatında dərin iz qo- yur. Bununla belə zamana baxmayaraq hissiyyatımızı, istiqanlılığımızı və mənəvi dəyərlərimizi itirməməliyik. Tamaşanın sonunda gənclərdən fərqli olaraq qocaların tənha qalmaması bunu təsdiqləyir” 86 sətirlərində təkrarçılıq həmən gözə dəyir. 85 Л.Г.Бабинская. С верой в человека. г. Бакинский рабочий. 02-03-1983. 86 L.Ш.Səlimova. A. Qalinin dramaturgiyası S. Vurğun adına Rus Dram Teatrının səhnəsində. Mədəniyyət dünyası j. №18. 2009 s. 94. Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|