35
dəyişikliklər yenə də davam etməkdədir və bu, gələcəkdə
hansısa bir köklü dəyişikliyə aparıb çıxaracaq).
Bu prizmadan irəli gələrək hesab etmək olar ki, bizim
hesab etdiyimiz canlı aləm “cansız” aləmdən meydana gəlib.
Sonda da “cansız” aləmə çevrilir. Dini baxımdan desək, ruhdan
meydana gəlib, ruha da çevrilir. Bu o deməkdir ki, canlılar
ə
slində tam ölmürlər, formalarını dəyişirlər. Nisbətən az cansız
aləmin tərkibinə qatılırlar. Bir çox hallarda formanın dəyişməsi
tərkibin dəyişməsinə səbəb olsa da, lakin tam da dəyişməsinə
gətirib çıxarmır. Bu baxımdan ruh aləminin canlı olması
(burada hərəkətdə olması, əbədi olması, kaintaın tərkibi
olması) qənətinə gəlmək olur. Bununla yanaşı, insanların canı
cismani olaraq torpağa qarışır. Tərkib tam itmir, torpaqla
birləşir, müəyyən çevrilmələr baş verir.
Kainatda qeyri-materiya əslində yoxdur, yəni hər şey
materiyadır, elementdir. Deməli, formasından asılı olmayaraq
hər bir elementin məkanı və çəkisi var. Qeyri-materiya ən kiçik
hissəcik olduğuna görə belə adlanır. Kainat “qeyri-materiya”
ilə materiyanın vəhdətidir ki, bu da tamdır, bütövdür. Deməli,
canlı aləm əslində müxtəlifdir. Kainatın əsasını təşkil edir.
Buradan da belə bir məntiqi nəticə hasil olur ki, kainat
sonsuzdur.
İş
ıq qaranlıq, qaranlıq isə işıq üçündür. Enerji enerjisizlik,
enerjisizlik də enerji üçündür. İşıq enerjinin –enerji axınının
başqa bir obyektlə qarşılaşmasından meydana gələn
parıltıdır. Burada sürtünmə baş verir. Sürtünmə sayəsində
enerji meydana gəlir.
İ
nsan həm də Günəşin tərkibindəndir. Çünki enerjiyə
malikdir. Canlılarda çevrilmələr baş verir. Günəş də enerji
mənbəyidir. İnsanlar və digər canlılar, elcə də cansız hesab
etdiyimiz aləm tərkib baxımından Günəşdən, planetdən və
kosmik fəzadan ibarət olan mikorokosmik ünsürdürlər.
Biz bütün aləmi görə bilmərik, hiss edə bilmərik. Görmə,
duyma, qabiliyyət, istedad dərəcələnir. Bu, hər şeydən öncə
36
ə
trafla olan təmasdan, enerji mübadiləsindən və daxili
quruluşdan asılıdır. Çox aləmi görmək üçün siqnalları qəbul
edən vasitələrin, reseptorların böyük olması, geniş tərkibli
olması labüddür. Çox enerjili yerdə insanlar çox şeyi görə
bilərlər. Zil qaranlıqlarda da insanlar çox şeyləri görə bilərlər.
O şeyləri ki, adi gecə-gündüz əvəzləmələrində, eyni zamanda
gündüz zamanı onu görə bilmirlər.
Rəng -özünəxas olan quruluşdur. Rənglərin müxtəlifliyi
elementlər arasında olan əlaqələr və birləşmələr fərqindən
meydana gəlir. Belə qəbul etmək olar ki, bütün rəngləri
ə
lamətləndirən səbəb Günəş enerjisidir. Yəni işıqdır.
Qaranlıqda hər şey eynı rəngdə görünür. İşıq düşən hissələrdə
rənglər meydana gəlir. Günəş şüasının udulması və əks
olunması sayəsində rənglərin əlamətləri bildirir. Günəş şüaları
materiyalar tərəfindən udulur və rənglər meydana gəlir.
Günəşsiz rəng yoxdur. Deməli, rəngi müəyyən edən
hərəkətdir, enerjidir. Hər bir elementin öz rəngi var və “qəti
rəngsizlik” və “qəti iyisizlik” ümumiyyətlə yoxdur. Rənglərin
müxtəlifliyi elementlərin qarışması zamanı meydana gələn
quruluş formalarından asılı olur. Rənglərin parıldaması və
açıqlığı -belə güman etmək olar ki, elementlər arasında sıxlığın
az olması ilə əlaqəlidir. Açıq rənglər daha solğun olurlar, ona
görə ki, Günəşlə əlaqədə enerjilərini itirirlər. Yəni enerji çox
qəbul edirlər və tərkiblərini parçalayırlar. Bu baxımda da açıq
rənglər tez “ölürlər”.
Günəş sistemi element və məkanın, işıq və qaranlığın,
enerji və enerjisizliyin, qısa və uzun zamanların, materiya
və “qeyri-materiyanın”, elementlərin kimyəvi çevrilmələ-
rinin,
elementlərin
tərkib
dəyişmələrinin
və
xassə
dəyişmələrinin, forma və məzmun dəyişmələrinin əsaslarını
meydana gətirir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, həyatda
materiya var, yəni element var. Bu elementlər gözlə görünən və
görünməyən, hiss olunan və olunmayan ola bilirlər. Hiss
olunmamaq əsasən onun çox kiçik olmasından və siqnalları
37
qəbul edən beyinin funksiyasının geniş olmamasından irəli
gəlir. Elementlərin gözlə görünə bilib-bilinməməsi də
elementlərin məkan dəyişməsindən və onu qəbul edən siqnal
mərkəzlərinin dəyişməsindən asılı ola bilər. Buradan yenə də
qeyri-müəyyənliyin müəyyənliyə çevrilməsi prosesləri ilə
rastlaşırıq. Kainat sonsuzdur və qeyri-müəyyən elementlərlə
zəngindir. Burada qeyri-müəyyənlik həm də məkanın
böyüklüyündən və onun sərhədlərinin bəlli olmamasından irəli
gəlir. Deməli, sonsuzluq qeyri-müəyyənliyin zənginliyidir.
Sonsuzluq “heçliyin” zənginliyidir. Sonsuzluğu yaradan da elə
məkanların özləridir, məkanların zənginliyidir. Məkanların
yan-yana və digər formada (məsələn, üst-üstə, alt-alta)
düzülüşü, vəhdəti, birləşməsi elə kainatın özünü meydana
gətiribdir.
Günəş və onun planetləri, planetlərin peykləri, asteroidlər,
kometalar (ümumiyyətlə, Günəş sisteminin cisimləri, kosmik
məkann obyektləri) və onlar arasında olan bağlılıq elə kainatın
tərkib hissəsidir və bu baxımdan da onlar arasında xassə
oxşarlığı mövcuddur. Günəş özü planetləri və ətraf kosmik
fəzası (sistemin əhatə olunduğu məkan) olmadan, eləcə də
qalaktika ilə əlaqədə olmadan mövcud ola bilməz. Çünki bütün
səma cisimləri arasında qarşılıqlı mübadilə prosesləri həyata
keçirilir. Günəş kosmik müstəvidən (kosmik fəzadan) öz
mənbəyini götürür və digər ulduzlarla birlikdə kosmik
müstəvini taraz vəziyyətində saxlayır. (Qeyd: ulduzların fərqli
olması
elə
kosmik
fəzanın
bütün
məkanlarda
eyni
olmamasından xəbəb verir. Əgər eyni olsaydı, belə fərz etmək
olar ki, elə bütün ulduzlar bir ulduz kimi olardılar. Bu da
əslində kosmik rənagarəngliyə zidd olan prinsipdir. Belə
olardısa, kainat indiki kimi ola bilməzdi. Ulduz sistemlərinin
Dostları ilə paylaş: |