Microsoft Word Geo-6 mv az-capa doc

 
 
63
beynəlxalq təşkilatların xüsusilə, BMT-yə daxil olan nəşrlərində göstərilir. Mate-
rialın izahını statistik cədvəlin təhlili vasitəsilə aparmaq olar.  
 Öyrəndiklərinizi tətbiq edin 
Ölkələr 
 
Yerləşdiyi 
materik 
 
Neçə ölkə ilə 
həmsərhəddir? 
 
Su sərhəddi 
varmı? 
 
Varlı, yoxsa 
kasıb ölkədir? 
 
Kanada 
Şimali Amerika 
1 
+ 
varlı 
Braziliya Cənubi Amerika 
10 
+ 
kasıb 
Nigeriya Afrika 
4 
+ 
kasıb 
Rusiya Avrasiya  11 
+ 
varlı 
Monqolustan Avrasiya 
2 
— 
kasıb 
 Nə öyrəndiniz  
Dövlət müəyyən sərhəd daxilində yerləşən  ərazidir. Dövlətlərin coğrafi mövqeyi 
əlverişli və əlverişsiz ola bilər. Ölkələr əhalinin yaşayış səviyyəsinə görə varlı və  
ya kasıb ola bilər. 
 
Öyrəndiklərinizi yoxlayın 
  
Ölkələr Materik 
Qitə 
Meksika
 
Şimali Amerika
 
Amerika
 
Almaniya Avrasiya  Avropa 
Argentina Cənubi Amerika 
Amerika 
Türkiyə Avrasiya Avropa 
və Asiya 
Misir 
Afrika, Avrasiya 
Afrika, Asiya 
Braziliya Cənubi Amerika 
Amerika 
Əlcəzair Afrika  Afrika 
Qazaxıstan Avrasiya  Asiya, 
Avropa 
 
2. Türkiyənin mövqeyinin üstün cəhətləri: 
  su sərhədlərinin mövcudluğu; 
  Avropa və Asiyanın sərhədində yerləşir. 
Qırğızıstanın mövqeyinin çatışmayan cəhətləri: 
  Materikdaxili mövqeyə malikdir, su sərhədləri yoxdur; 
  Dağlıq ərazidir. 
 
Qiymətləndirmə meyarları: 
  Müqayisəetmə 
  İzahetmə  
Zəif Orta 
Yüksək 
Dövlətləri coğrafi mövqeyinə 
görə müqayisə etməkdə çətin-
lik çəkir.  
Dövlətləri coğrafi mövqeyinə 
görə əsasən müqayisə edir. 
Dövlətləri coğrafi mövqeyinə 
görə düzgün müqayisə edir. 
Ölkələrin “kasıb” və “varlı” 
bölgü prinsipini  izah etmək-
də çətinlik çəkir. 
Ölkələrin “kasıb” və “varlı” 
bölgü prinsipini qismən izah 
edir. 
Ölkələrin “kasıb” və “varlı” 
bölgü prinsipini geniş izah 
edir. 

---

 
64
Praktiki dərs 14 / Mövzu:
 ƏHALİ XƏRİTƏSİ VƏ STATİSTİK 
GÖSTƏRİCİLƏRLƏ İŞ 
 
 
Dərsin gedişi tam olaraq dərslikdə verilmişdir. Dərsdə şagirdlərin praktiki 
bacarıqları inkişaf etdirilir. 
 
Alt 
 STANDART 
3.2.1   Ölkələri müxtəlif əlamətlərinə görə müqayisə edir.
 
 
 
Dərsin 
MƏQSƏDİ 
 “Əhali sıxlığı” və “Dünya dinlərinin yayılması” xəritələri üzrə la-
zım olan məlumatları şərh edir;  
 əhalinin təbii artımını hesablayır;  
 əhalinin statistik göstəricilərini toplayır və təhlil edir.  
 

---

 
 
65
II TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ 
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ  
 
 
1. Azərbaycan dilində danışan  
insana hansı dili öyrənmək  
daha asan olar?  
 
____________________________ 
 
2. Xəritədən istifadə edərək əhalisinin  həyat səviyyəsi yüksək olan ölkələri 
müəyyən edin. 
А) Efiopiya, ABŞ, Kanada         В) İsveç, ABŞ,  AFR 
С) Braziliya, Somali, Nepal       D) Əfqanıstan, Liviya, Mozambik 
Е) Banqladeş, Nepal, Avstraliya 
 
3. Şəkildəki oğlan hansı irqin 
nümayəndəsidir? 
______________________ 
 
4. Siyahıdakı peşələrin adlarını diaqramın müvafiq hissələrinə yazın.   
 
Aqronom, bank işçisi, 
traktorçu, həkim, 
baytar, müəllim, 
bənna, elmi işçi, taksi 
sürücüsü, poçtalyon, 
gözətçi, çoban, vəkil, 
satıcı, aşpaz.  
 
5. Aşağıdakı peşə sahibləri öz işlərini yerinə yetirmək üçün haranı seçməlidirlər?  
 
А) Alim-ekoloq: o, ətraf mühitin  çirk-
lənməsi problemlərini öyrənir. ________  
В) Alim-botanik: o, təbiətdəki bitkiləri 
tədqiq edir. ________ 
С) Aqronom-seleksiyaçı; o, yeni bitki 
sortları yaradır. ________ 
 
Səbəbini izah edin.  
Ekoloq 
Botanik  
Aqronom 
1. 
2. 
3 
1. 
2. 
3. 
1. 
2. 
3. 
1. türkmən 
2. qazax 
3. belorus 
4. rus 
5. ingilis 
 
6. portuqal 
7. tatar 
8. türk 
9. fransız 
10. qaqauz 
Kənd 
Şəhər 
Şəhər 
 
       Kənd 
 

---

 
66
6. Xəritə-sxemdə qeyd olunan hansı regionlarda aclıq problemi mövcuddur? 
 
 
7. Cədvəldən istifadə edərək Azərbaycan əhalisinin sayının illər üzrə dəyişmə qra-
fikini qurun.  
 
İllər
 
Əhalinin sayı, 
mln. nəfər
 
1959
 
3,7
 
1970
 
5,2
 
1980
 
6,2
 
1990
 
7,2
 
2000 8,1
 
2010 9,2
 
                     
 
8. Sadalananlardan hansı xammal, hansı isə hazır məhsuldur? Uyğun xanalara 
xammal və ondan alınan məhsulları  yazın: 
Parça, taxta, benzin, ip, çipsi, ağac, boşqab, avtomobil, neft,  şirə, pambıq,  
meyvə, paltar, mebel, kağız, metal, kartof, gil 
Xammal Hazır məhsul 
Meyvə 
Şirə 
 
9. Uyğunluğu müəyyən edin.  
Region  
 
İrq
 
 
 
 
 
 
 
 
10. Afrikanın bəzi ölkələrində təhsil məcburi deyil. Orada uşaqlar məktəbə getmə-
yə də bilərlər. Siz belə bir ölkədə yaşamaq istərdinizmi? Fikirlərinizi izah edin və  
5 səbəb yazın.  
1
2 
3
4
5
Avropa 
Asiya 
Afrika 
neqroid
monqoloid 
avropoid
Əhalinin sayı, 
mln
İllər
 

---