__________________________________________
62
bölgəsində nə qədər ağır münaqişələr baş veribdir. Buna görə də
Qafqaz həm dünyanın diqqət mərkəzindədir, dünyanın böyük
ölkələrinin diqqətini cəlb edir, həm də Qafqazda əmin-amanlıq,
sülh yaratmaq üçün böyük dövlətlərin və Qafqazı əhatə edən
dövlətlərin hamısı öz səylərini göstərməlidir.
Mən sizə bəyan edirəm ki, Azərbaycan dövləti bu sahədə
bundan sonra da öz təşəbbüslərini irəli sürəcək, nəinki Cənubi
Qafqazda, bütün Qafqaz regionunda sülhün, əmin-amanlığın
əldə olunmasına öz töhfələrimizi verəcəyik.
Bilirsiniz ki, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsini həll
etmək üçün mən bu il də bir çox tədbirlər görmüşəm, bir çox
görüşlər keçirmişəm. Bunların içərisində Ermənistan prezidenti
ilə mənim təkbətək, birbaşa görüşlərim olubdur. Onu deyə
bilərəm ki, bu görüşlər nəticəsində biz sülhə yaxınlaşa, sülhə
gedə bilərik. Ancaq biz reallığı dərk etməliyik və reallığı dərk
edərək hər iki tərəf müəyyən kompromislərə getməlidir. Əgər bu
mümkün olmasa, məsələni həll etmək çox çətin, ağır olacaqdır.
Ancaq təəssüflər olsun ki, bu problemləri dərindən bilməyən,
bəlkə heç problemlərin həll olunmasını istəməyən adamlar,
barışmaz müxalifətdə duran ayrı-ayrı siyasi qüvvələr, partiyalar
məsələnin həll olunmasına yox, indi məsələnin həlli prosesində
atılan addımlardan öz məqsədləri üçün istifadə etməyə çalışırlar:
«Dağlıq Qarabağa yürüş», «Dağlıq Qarabağ hərəkatı». Bunun
üçün bütün müxalifət partiyaları yığışdılar, toplaşdılar,
Motodromda bir mitinq keçirdilər, onunla da özlərinin sosial
dayaqlarının nəyə qadir olduğunu göstərdilər.
Atəşkəs rejimi yaranandan indiyə qədər heç bir müxalifət
partiyası, heç bir müxalifət hərəkatı, qüvvəsi bu problemin həll
olunması üçün ağıllı, konkret, real bir təklif verməyibdir. Əgər
həmin o Motodromda keçirilən mitinqdə çox bəsit şəkildə
yazılmış qətnamədə göstərilirsə ki, Dağlıq Qarabağa an-
__________________________________________
63
caq mədəni muxtariyyət verilə bilər - bu, gülüşdən savəyı başqa
bir şey doğura bilməz. İnsanları bununla aldatmaq mümkün
deyildir. Əgər 1988-ci ildə Dağlıq Qarabağda yaşayan ermənilər
və onların havadarları olan Ermənistan millətçiləri, dünyanın
başqa yerlərində olan millətçilər Moskvanın dəstəyi ilə, öz
əllərində olan vilayət muxtariyyəti ilə qane olmurdularsa, ona
görə Azərbaycan hakimiyyətindən imtina etdilərsə və qısa bir
zamanda Azərbaycanın tərkibindən faktiki olaraq çıxdılarsa,
1989-cu ilin yanvar ayında Dağlıq Qarabağın idarə edilməsi
haqqında Moskvanın yaratdığı xüsusi idarənin təşkili ilə
alaqədər Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın tərkibindən faktiki
olaraq çıxdısa, indi hansı mədəni mxtariyyətdən danışmaq olar?
Xatırlayıram, 1991-ci ilin əvvəlində - fevral ayında mən ilk
dəfə gəlib Ali Sovetin sessiyasında çıxış edərkən ürəyim yanırdı.
Ancaq təəssüf ki, o vaxt mənim çıxışımı anlamaq əvəzinə, mənə
qarşı cürbəcür təzyiqlər, böhtanlar, təhqirlər gördüm. Mən o
vaxt nə dedim? Mən dedim ki, Dağlıq Qarabağ tamamilə əldən
gedib. Dağlıq Qarabağ artıq Azərbaycanın deyil və Dağlıq
Qarabağ haqqında Azərbaycan dövlətinin konsepsiyası, siyasəti
yoxdur. Bütün işlər pərakandə görülür. Kim haradasa bir tüfəng
ata bilirsə, atır, kim haradasa nə edə bilirsə, edir. Siyasət yoxdur.
Belə də oldu. 1988-ci ildən başlayaraq konkret, real bir
konsepsiya olmadığına görə, konkret siyasət olmadığına görə,
hamı birləşib bu məsələni həll etmək yollarını birlikdə axtarıb
tapa bilmədiklərinə görə Azərbaycan belə ağır vəziyyətə düşdü.
Nəinki Dağlıq Qarabağ əldən getdi, Azərbaycanın Dağlıq
Qarabağ ətrafında olan yeddi rayonu, sırf azərbaycanlılar
yaşayan rayonları da işğal edildi. Bax, nəticə bundan ibarətdir.
Bunda günahkar çoxdur. Həm o hakimiyyət - 1988-ci ildə
Azərbaycanda olan hakimiyyət, həm ondan sonrakı hakimiyyət -
1990-cı ilin yanvar faciəsində tökülən qanlar üzərində
__________________________________________
64
Azərbaycanda hakimiyyətə gəlmiş qüvvələr, həm də ondan
sonra hakimiyyəti əlinə keçirmiş Xalq cəbhəsi, müsavat - hamısı
günahkardır. Hamısı günahkardır!
Bütün bu günahlar nəticəsində əldən verilmiş mövqeləri bir
gündə, bir ayda, bir ildə bərpa etmək mümkün deyildir. Bəziləri
deyirlər: 1993-cü ildə Heydər Əliyev gəldi, bəs niyə bir şey
etmədi? Heydər Əliyev sehrli çubuq deyil, Heydər Əliyev
insandır. Bəli, böyük siyasətçidir, onun böyük siyasəti var.
Ancaq bu cür ağır vəziyyətə düşmüş məsələni bir gündə həll
etmək mümkün idimi? Mümkün deyildir.
Biz bu məsələni həll etməyə doğru gedirik. Bunun üçün
müəyyən kompromislər olmalıdır. Nə olacaq, nə olmayacaq -
mən bunu indidən deyə bilmərəm. Çünki bu, hər iki tərəfdan
asılıdır - həm Azərbaycan tərəfindən, həm də Ermənistan
tərəfindən. Ancaq mən inanıram ki, biz bu məsələni sülh yolu ilə
həll edəcəyik. İnanıram ki, işğal edilmiş torpaqlar azad
olunacaq, çadırlarda ağır şəraitdə yaşayan soydaşlarımız öz
yerina-yurduna, obasına, evinə qayıdacaqlar.
Siz həm məruzədə, həm də çıxışlarda dövlətin, hökumətin,
iqtidarın işləri haqqında çox danışdığınıza görə mən də
çıxışımın çox hissəsini buna həsr etdim. Təbiidir ki, Yeni
Azərbaycan Partiyasının əməli işi, siyasəti - mən bunu əvvəl
dedim, bir də deyirəm - bugünkü Azərbaycan iqtidarının işi ilə
birbaşa bağlıdır, vəhdət təşkil edir. Ona görə də təbiidir ki, biz
bu barədə çox danışırıq.
Ancaq partiyanın konkret işlərinə gəldikdə, hesab edirəm ki,
Yeni Azərbaycan Partiyası ötən yeddi ildə böyüyüb. İnkişaf
edib, genişlənibdir. Dünən, bu gün burada səslənən fikirlərin
hamısına şərik çıxaraq deyirəm ki, Yeni Azərbaycan Partiyası
Azərbaycanın həyatında ən güclü, ən böyük intellektual
səviyyəyə malik, ən böyük hörmətə malik olan siyasi partiyadır.
Yeni Azərbaycan Partiyası Azərbaycanın bu gününün
partiyasıdır, Azərbaycanın sabahının partiyasıdır,
Dostları ilə paylaş: |