__________________________________________
13
Mən Sizi sadəcə olaraq əmin etmək istərdim ki, Sizin işdən
xəbərdar olmağıınz və lazım gəldikdə öz arzularınızı
bildirməyiniz və bizə məsləhətlər verməyiniz üçün Sizinlə və
əməkdaşlarınızla daim əlaqə saxlayacaq, nə kimi işlər
gordüyümüz barədə Sizə məlumat verəcəyik. Çox sağ olun.
Heydər Əliyev: Təşəkkür edirəm, sağ olun.
Jan Jak Qayard: Bakıya ilk səfərim zamanı Siz belə bir
arzuda olduğunuzu bildirdiniz ki, Minsk qrupunun bütün üç
həmsədri yaxın vaxtlarda Bakıya gəlsin. Zənnimcə, bu gün
demək olar ki, Sizin bu arzunuz həyata keçirildi.
İndi, bölgəyə səfərimizi Bakıda başa çatdırdığımız vaxtda
belə demək olar ki, problemin həlli üçün nə kimi imkanlarımız
olduğunu aydınlaşdırmalıyıq. Həmin problemin əhəmiyyətini nə
dərəcədə başa düşdüyümüzü demək üçün, bu gün səhər
qaçqınların iki düşərgəsinə gedib çox bədbəxt vəziyyətdə olan
insanları görərkən keçirdiyimiz həyəcan hissini qeyd etmək
istərdim.
İndi, yeni əsrin astanasında çox vəcibdir ki, Avropanın bütün
əhalisi avropalıya layiq həyat tərzinə malik olsun. Bu
rüsvəyçılıqdır ki, yeni əsrin astanasında avropalılar
müharibələrin ağır nəticələrindən hələ də əzab-əziyyət çəkirlər.
Beləliklə, biz bu problemlərin miqyasını qiymətləndirdik, bu
problemlərin nə dərəcədə dərin olduğunu anladıq.
Bundan əlavə, bu üçgünlük səfər zamanı biz belə bir qənaətə
gəldik ki, sülh istəyi əvvəlkinə nisbətən indi daha güclü
olmuşdur. Mən belə düşünürəm ki, bu istək bu üç gündə
görüşdüyümüz xalqların hamısında çox güclüdür.
Əlbəttə, bu istək yalnız onunla izah edilmir ki, həmin adamlar
müharibənin zərbələrini almış, müsibətlərini görmüşlər, həm də
bununla izah olunur ki, yeni, normal həyat istəyi artmışdır. Bu
istəyə, bu ümidin döğrulmasına ancaq sabit şəraitdə nail olmaq
mümkündür.
Görüşdüyümüz rəhbərlərin də hamısında biz münaqişənin
__________________________________________
14
nizama salınması, hərbi münaqişənin bütün nəticələrinin dinc
yolla aradan qaldırılması üçün boyük arzu olduğunu, habelə bu
nəticəni əldə etmək naminə onların lazımi kompromisə getməyə
hazır olduqlarını gördük. Əlbəttə, bütün bunlar o demək deyil ki,
nizamasalma asan olacaqdır. Həm xalq arasında, həm də xalqın
rəhbərləri arasında belə bir istəyin olduğunu əsas tutaraq, biz
hesab edirik ki, danışıqların irəliləməsi və yaxşı nəticə verməsi
üçün bütün şərtlər gözlənilmişdir.
Odur ki, bu baxımdan Sizin Ermənistan prezidenti ilə birbaşa
danışıqlarınız çox mühüm cəhətdir. Biz öz təşəbbüslərimizi
məhz bunun əsasında qurmaq istəyirik. Beləliklə, bir nəticə əldə
olunmasına ən səmərəli yolla kömək etmək üçün biz Sizin
sərəncamınızdayıq.
Öz hökumətimin adından, habelə, zənnimcə, burada təmsil
olunmuş bütün dövlətlərin hökumətləri adından bir daha
təsdiqləmək istərdim ki, biz yenidənqurma proqramının həyata
keçirilməsi üçün bütün imkanları səfərbər etməyə hazırıq.
Belə düşünürəm ki, bu problemin yaxın vaxtlarda həll
edilməsi üçün indi istər beynəlxalq aləmdə, istərsə də regional
baxımdan çox əlverişli şərait var. Cənab prezident, biz Sizinlə
məhz bu ruhda işləmək istəyirik. Biz bu bölgəyə nə qədər
lazımdırsa, bir o qədər gələcəyik. Siz nə qədər istəsəniz, bir o
qədər tez-tez gələcəyik.
Heydər Əliyev: Cənab Kavano, cənab Qayard, cənab
Qribkov, verdiyiniz məlumatlara və izah etdiyiniz fikirlərə görə
təşəkkür edirəm.
Mən bu gün onu deyə bilərəm ki, Minsk qrupunun
nümayəndələri yeni adamlar olmaqla bərabər, eyni zamanda bu
məsələyə tamamilə yeni fikirlərlə yanaşırlar. Bu, çox sevindirici
haldır. Yəni yeni fikirlər deyəndə mən onu nəzərdə tuturam ki,
artıq məsələnin sülh yolu ilə həll olunması haqqında konkret
söhbət gedir.
__________________________________________
15
Mən 1993-cü ildən Minsk qrupunun nümayəndələri ilə daim
görüşmüşəm. Təbiidir, o vaxt da çox işlər görülüb və müxtəlif
təkliflər verilibdir. Ancaq o görüşlərdə məsələnin sülh yolu ilə
həll olunması horizontları heç vaxt görünməmişdir. İndi bu
horizontlar görünür. Bir halda ki, siz, Minsk qrupunun
nümayəndələri, ümumiyyətlə Minsk qrupunun həmsədrləri işğal
edilmiş ərazilərdə dağıntıların nə vəziyyətdə olduğunu, yolların
nə vəziyyətdə olduğunu bilmək istəmisinizsə, - bəyan etdiniz ki,
bu barədə Dünya Bankında geniş söhbət aparmısınız, - bu gün
Dünya Bankının, Beynəlxalq Valyuta Fondunun, Birləşmiş
Millətlər Təşkilatının nümayəndələri ilə birlikdəsinizsə, demək,
siz həqiqətən nəticə əldə etmək istəyirsiniz. Əgər Minsk
qrupunun nümayəndələri kimi siz ilk dəfə olaraq, Azərbaycanın
işğal edilmiş rayonlarından biri olan Ağdama getmisinizsə, onu
öz gözünüzlə görmüsünüzsə və oranın tamamilə dağıldığını
bəyan edirsinizsə, bunun özü göstərir ki, siz artıq məsələyə real
yanaşırsınız.
Ağdam rayonu Azərbaycanın böyük və mən deyə bilərəm ki,
kənd təsərrüfatı sahəsində zəngin bir rayonudıır. Ağdam
şəhərinin çox qədim və çox zəngin tarixi var. Yaranandan bəri
Ağdam şəhərinin və onun kəndlərinin, qəsəbəbrinin yüksək
səviyyəyə qaldırılması və gözəlləşməsi bir çox nəsillərin
zəhməti nəticəsində olmuşdur. Amma siz indi gözünüzlə
gördünüz. Oranın sakinlərini zorla oradan çıxarıblar, indi onlar
çadırlarda yaşayırlar, siz o çadırlarıda gördünüz. Ağdamda bir
dənə də salamat obyekt görmədiniz. Siz demişdiniz ki, orada bir
məscid, bir də qəbiristan salamat qalıbdır. Ancaq siz təsəvvür
edin ki, o biri rayonların vəziyyəti ya bunun kimidir, yaxud
bundan da pisdir.
Siz Bərdə və Biləsuvar rayonlarında çadır duşərgələrinə
getmisiniz. Oradakı insanlar evlərini-eşikiərini itiriblər, var-
dövlətini itiriblər və altı ildən artıqdır, bəziləri yeddi ildir ki,
Dostları ilə paylaş: |