Microsoft Word Himalay doc

Himalay Ənvəroğlu __________________________
 
 
339
İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT 
 
1.  Алиев Х. Современный Азербайджанский роман. Б., 1978. 
2.  Асадуллаев С. Заметки о романе. Б., 1970. 
3.  Асадуллаев  С.  Эстетический  идеал  и  социальная  актив-
ность писателя. Б., 1984. 
4.  Azadə R. Azərbaycan epik şeirinin inkişaf yolları (XII-XVII 
əsrlər). B., 1975. 
5.  Aristotel. Poetika, B., 1974. 
6.  Azərbaycan məhəbbət dastanları. B., 1979. 
7.  Axundov Y. Azərbaycan sovet tarixi romanı. B., 1979. 
8.  Azərbaycan klassik ədəbiyyatı kitabxanası. 20 cilddə, I cild, B., 
1982. 
9.  Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. I cild, B., 1960. 
10. Axundov M.F. Kəmalüddövlə məktubları. B., 1969. 
11. Azərbaycan sovet ədəbiyyatı tarixi. Iki cilddə, I cild, B., 1967.  
12. Алпанов  А.  Алексей  Толстой-мастер  исторического 
романа. М., 1958. 
13. Абрамович Г.А. «Введение в литературоведение». М., 1979. 
14. Azərbaycan romanı. «Ədəbiyyat və incəsənət» qəzeti, 17 
avqust, 1963. 
15. «Azərbaycan» jurnalı, 1965, №11. 
16. «Azərbaycan» jurnalı, 1971, №12. 
17. Anar. Sandıq hekayələri (Vaqif Cəbrayılzadə). «Azərbaycan» 
jurnalı, №4. 
18. Anar. Seçilmiş əsərləri. Iki cilddə, II cild, B., 1988. 
19. Axundov M.F. Əsərləri. II cild, B., 1951.  
20. Axundov M.F. Əsərləri. II cild, B., 1961. 
21. Боршуков  В.  Османова  Р.  Методологические  проблемы 
изучения  советского  романа.  Бах:  Советский  роман.  М., 
1978. 
22. Бабаев  Э.Г.  Из  истории  русского  романа  ХЫХ  века.  М., 
1984.  
23. Бертельс  Е.Б.  Избранные  труды.  История  персидско-
таджикской литературы. М., 1960. 
24. Бертельс  Е.Б.  Избранные  труды.  Низами  и  Физули.  М., 
1962. 
25. Бертельс Е.Б. Низами. Ы, Б., 1940. 
______________________
Азярбайъан романынын инкишаф проблемляри 
 
 
340
26. Belinski V. Rus ədəbiyyatı klassikləri haqqında. B., 1954. 
27. Бабакин О. Юрий Янковский. Киев, 1967. 
28. Белинский В.Г. Полн.собр.соч. Том 7, М-Л, 1956. 
29. Belinski V.Q. Seçilmiş əsərləri. B., 1948. 
30. Белинский В.Г. Собр., соч. в 3-х т.Том.2, М., 1948. 
31. Бондарев Ю. Взгляд в биографию. М., 1971. 
32. Бахтин М.М. Вопросы литературы и эстетики. М., 1975. 
33. Бахтин М.М. Проблема поетики Достоэвского. М., 1963. 
34. Cəfərov M. Bir mübahisə münasibətilə. Bax: «Həyat 
romantikası», B., 1968. 
35. Cəfərov N. Klassiklərdən müasirlərə.B., 2004. 
36. Çəmənzəminli Y.V. Romanları. B., 1968. 
37. Çəmənzəminli Y.V. «Qan içində». B., 1968. 
38. Чичерин А.В. Возникновение романа-епопеи. М., 1975. 
39. Elçin. Mahmud və Məryəm. B., 1982. 
40. Elçin. Tənqid və ədəbiyyatımızın problemləri. B., 1981. 
41. Əylisli Ə. «Adamlar və ağaclar». B., 1970.  
42. Əfəndiyev A. Lirik nəsr haqqında. «Müdriklik səlahiyyəti». B., 
1976. 
43. Əfəndiyev I. «Sarıköynəklə Valehin nağılı». B., 1979. 
44. Əfəndiyev P. Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı. B., 1981. 
45. «Ədəbiyyat və incəsənət» qəzeti, 31 avqust, 1963. 
46. Əfəndiyev I. Müasirlik uğrunda. «Ədəbiyyat və incəsənət» 
qəzeti, 7 sentyabr, 1963. 
47. Əfəndiyev I. Seçilmiş əsərləri, B., 1964. 
48. Əfəndiyev I. «Gənclik povesti». «Azərbaycan» jurnalı, 1953, 
№7. 
49. Əhmədov S. «Toğana», B., 1981. 
50. Əlişanoğlu T. Tarixin həqiqəti,  ədəbiyyatın  şahidliyi. «Azər-
baycan» jurnalı, 1999, №7. 
51. Hacıyev Asif. Sonsuzluq yolçuları. «Azərbaycan» jurnalı, 1990, 
№6. 
52. Hüseynov T. Tarixi roman ustası. B., 1986. 
53. Hacıyev A. Mirzə Ibrahimov. B., 1982. 
54. Hüseynov A. Nəsr və zaman. B., 1980. 
55. H.Cavid. Dram əsərləri. B., 1975. 
56. Xəlilov N.. Nəsrimizlə sənətkarlığın bəzi məsələləri. «Azərbay-
can» jurnalı, 1954, №4. 

---

Himalay Ənvəroğlu __________________________
 
 
341 
57. Xəlilov Q. Azərbaycan romanı haqqında bəzi qeydlər. «Azər-
baycan», 1961, №7. 
58. Xəlilov Q. Azərbaycan romanının inkişaf tarixindən. B., 1973. 
59. Xəlilov Q. Azərbaycanda ilk realist roman. «Ədəbiyyat və 
incəsənət» qəzeti, 12 dekabr, 1964-cü il. 
60. İmanov M. Müasir Azərbaycan nəsrində psixologizm. B., 1991. 
61. İsmayılov Y. Mir Cəlalın yaradıcılığı. B., 1946. 
62. İbrahimov I. Yaradıcı axtarışlar lazımdır. «Ədəbiyyat və 
incəsənət» qəzeti, 14 sentyabr, 1963. 
63. История  русского  советского  романа.  Книга 2-я.  М.-Л., 
1965. 
64. Жирмунский  В.М.  Сравнительное  литературо-ведение 
Востока и Запада. М.-Л., 1979. 
65. Крачковский И. Избранные сочинения. Том 2, М., 1956. 
66. Кероглы Х.Г. Огузский героический эпос. М., 1976. 
67. Кероглы  Х.Г. «Взаимосвязи  эпоса  Средней  Азии,  Ирана  и 
Азербайджана» Наука. М., 1983. 
68. Крачковский  И.  Ю.  Легенда  о  Хосрове  и  Ширин  в 
литературах народов Востока. М., 1960.  
69. Кулиев  Г.М.  Типология  восточного  романтического  эпоса 
и формирование Азербайджанского романа. Автореф. докт. 
филол. наук. Б., 1976. 
70. Кожинов  В.В.  Роман-эпос  нового  времени.  Бах:  Теория 
литературы. М., 1964. 
71. Kojinov V.V. Romanın mənşəyi. M., 1963; Bax: Xəlilov Q. 
Azərbaycan romanının inkişaf tarixindən.  
72. Kitabi-Dədə Qorqud. B., 1988. 
73. Koroğlu. B., 1974. 
74. Köçərli F. Seçilmiş əsərləri. B., 1963. 
75. Кедрина З. Епопейа йаратмаг йолунда, «Ядябиййат» гязети, 17 
март, 1951. 
76. Кожинов В.В. Становление классического стиля в русской 
литературе.  Бах:  Типология  стилевого  развития  нового 
времени. «Наука» М., 1976. 
77. Qarayev Y. Meyar şəxsiyyətdir.B., 1988. 
78. Qarayev Y. Realizm: sənət və həqiqət. B., 1980. 
79. Qarayev Y. Nəsrin yeniliyi. Bax: Meyar şəxsiyyətdir. B., 1988. 
80. Qarayev Y. Tarix yaxından və uzaqdan. B., 1996.  
______________________
Азярбайъан романынын инкишаф проблемляри 
 
 
342
81. Qarayev Y. Ağ limandan başlanan yol; Anar. Seçilmiş əsərləri. 
Iki cilddə, I cild, B., 1988. 
82. Ги Де Моппасан. Полн. собр. соч. Том 13, М., 1950. 
83. Гете и Шиллер. Том Ы, М.-Л., 1937. 
84. Гегель. Соч., Том ХЫЫ, М., 1938. 
85. Лихачев  Д.С.  Развитие  русской  литературы  Х-ХВЫЫ  веков 
«Наука», Л., 1973. 
86. Məmməd Arif. C.Cabbarlının yaradıcılıq yolu. B., 1956; 
Cəfərov M.C. H.Cavid. 1960. 
87. Məmməd Arif. Sənətkar qocalmır. B., 1980. 
88. Mehdi Hüseyn. Əsərləri. On cilddə, X cild, B., 1979. 
89. Məmmədov Ə. Azərbaycan bədii nəsri, B., 1983.  
90. Məmməd Arif. Seçilmiş əsərləri. Üç cilddə, I cild, B., 1967. 
91. Мелентинский Е.М. Средневековый роман. М., 1983. 
92. Mir Cəlal. Nəsrimizin baniləri; Bax: «Klassiklər və müasirlər». 
B., 1973. 
93. Məmmədzadə H. «Ibrahimbəyin səyahətnaməsi» və onun 
müəllifi haqqında. Bax: Ibrahimbəyin səyahətnaməsi (müqəd-
dimə). B., 1982. 
94. Məhəmməd Füzuli. Əsərləri. Beş cilddə. II cild, 1958. 
95. Məmmədov K. Y.V.Çəmənzəminli. B., 1981. 
96. Məmməd Arif. Böyük məsuliyyət hissi ilə. «Ədəbiyyat və 
incəsənət» qəzeti, 5 oktyabr, 1963. 
97. Миллер  Б.В.  Персидско-русский  словарь M., 1953. Bax: 
Təhmasib M.H. Azərbaycan xalq dastanları (orta əsrlər). B., 
1972. 
98. Müxtəsər Azərbaycan  ədəbiyyatı tarixi. Iki cilddə, II cild. B., 
1944. 
99. Nizami. Xosrov və Şirin.B., 1972. 
100.  Новый ЛЕФ, 1928, №9. 
101.  Огнев В. Ономастика романтической поэзии. «Литератур-
ная газета», 26 февраля. 
102.  Paşayeva N. Insan bədii tədqiq obyekti kimi. B., 2003. 
103.  Puşkin A.S. Poln. sobr. soç. Tom II, M., 1949. 
104.  Rəhimov S. «Şamo», V cild, B., 1978. 
105.  Rəhimov S. «Şamo», I cild, B., 1965. 
106.  Rəhimov S. «Şamo», I cild, B., 1955. 
107.  Rəhimov S. «Həyat yolu», «Azərbaycan» jurnalı, 1960, №6. 

---

Himalay Ənvəroğlu __________________________
 
 
343 
108.  Rəhimov S. «Qulu, əzizim Qulu»: 26.XI.1970. Bax; Dağ 
vüqarlı sənətkar. «Kommunist» qəzeti, 11 noyabr, 1990. 
109.  Rəhimov S. Seçilmiş əsərləri. On cilddə. I cild, B., 1968. 
110.  Rəhimov S. Yazıçı və həyat. B., 1961. 
111.  Rəhimov S. «Şamo», III cild, B., 1964. 
112.  R.Rza. Seçilmiş əsərləri. Dörd cilddə, II cild, B., 1968. 
113.  Разумовская  М.В.  Становление  нового  романа  во  Фран-
ции  и  запрет  на  роман 1730-х  годов.  Изд-во  «Ленинград». 
1981. 
114.  Ралф Фокс. Роман и народ. Л., 1939. 
115.  Радциг  С.И.  История  древнегреческой  литературы.  М., 
1997. 
116.  Россия. 1923, №7. 
117.  Seyidov Y. Istedadın qüdrəti; Bax: S.Rəhimov, «Şamo», I 
cild, 1978.  
118.  Salamoğlu T. Müasir Azərbaycan romanı: janr təkamülü (XX 
əsrin 80-ci illəri), B., 2007. 
119.  Seyidov Y. I. Əfəndiyev. B., 1975. 
120.  Salmanov Ş. Müasirlik mövqeyindən. B., 1982. 
121.  Seyidov Y. S.Rəhimovun romanları. B., 1975. 
122.  Süleymanlı M. «Köç», B., 1984. 
123.  Xəlilov Q. Azərbaycan romanının inkişaf tarixindən.B., 1973. 
124.  Səmədoğlu Y. «Qətl günü», B., 1984. 
125.  Советское литературоведение за пятьдесят лет. М., 1967. 
126.  Советский  роман  (Новаторство.  Поэтика.  Типология). 
«Наука», М., 1978. 
127.  Шкловский В.В. О теории прозы. М.-Л., «Круг», 1925. 
128.  Шталь  Н.В.  Художественный  мир  Гомеровского  эпоса. 
М., 1983. 
129.  Теория литературы. Роды и жанры. М., 1964.  
130.  Типология  стилевого  развития  нового  времени. «Наука» 
М, 1976. 
131.  Тимофеев Л. И. Основы теории литературы. М., 1971. 
132.  Talıbzadə K. Yazıçı ideyası  və  təhkiyə. «Ədəbiyyat və 
incəsənət», qəzeti, 4 aprel, 1980. 
133.  Talıbzadə K. XX əsr Azərbaycan tənqidi. B., 1956. 
134.  Təhmasib M. Azərbaycan xalq dastanları (orta əsrlər), B., 
1972. 
______________________
Азярбайъан романынын инкишаф проблемляри 
 
 
344
135.  Уеллек  Р.  И  Уоррен  О.  Теория  литературы  (Инэилисъядян 
тяръцмя), М., 1978. 
136.  Урбан.Е. Его зовут Имре Козак. «Литературная газета». 8 
март, 1965. 
137.  ÜIK (b) P MK-nın «Zvezda» və «Leninqrad» jurnalları haq-
qında, dram teatrlarının repertuarı  və onu yaxşılaşdırmaq təd-
birləri haqqında, «Böyük həyat» kinofilmi haqqında. V.Murad-
elinin «Böyük dostlar» operası haqqında və s. 
138.  Vəliyev K. Üzü işığa doğru. Bax: Elçin. «Mahmud və  Mər-
yəm» (müqəddimə), 1982. 
139.  Vahabzadə B. S.Vurğun. B., 1984. 
140.  Вопросы литературы, 1971, №8. 
141.  Веселовский А.Н. Историческая поэтика. М-Л., 1940. 
142.  Виноградов В.В. Сюжет и стиль. М., 1963. 
143.  Yusifov X. Nizaminin lirikası. B., 1968. 
144.  Якименко Л. На дорогах века. М., 1973. 
145.  Zeynalabdin M. «İbrahimbəyin səyahətnaməsi». B., 1982. 
146.  Залыгин. Литературные заботы. М., 1972. 
147.  Затонский Д. Искусство романа и ХХ век. М., 1973. 
 
 
 
 
 
 

---

Himalay Ənvəroğlu __________________________
 
 
345
KITABIN İÇİNDƏKİLƏR 
 
Silsilənin uğurlu davamı və yaxud nəsrin hərəkəti janrın 
yaddaşında .................................................................................  3 
 
GİRİŞ ........................................................................................  8 
  
I FƏSİL. ROMAN JANRININ NƏZƏRİ-ESTETİK  
                 PROBLEMLƏRİ VƏ İNKIŞAF MƏRHƏLƏLƏRİ ..  17 
  
II FƏSİL. AZƏRBAYCAN ROMANININ BƏDİİ  
                  QAYNAQLARI .....................................................  36 
2.1. Janrın folklor qaynaqları ........................................  52 
2.2. M.F.Axundovun «Kəmalüddövlə məktubları»nın   
       roman poetikası .......................................................  96 
 
III FƏSİL. AZƏRBAYCAN ROMANI İLK İNKİŞAF  
                    MƏRHƏLƏSİNDƏ ...........................................  128 
3.1. Azərbaycan romanının ideya-estetik  
       Xüsusiyyətləri ........................................................  128 
3.2. S.Rəhimovun roman yaradıcılığının bəzi  
       məqamları. «Şamo» romanı ..................................  177 
3.3.I.Əfəndiyevin bədii nəsrində roman janrının yeri  .  213 
 
IV FƏSİL. ROMAN JANRININ TİPOLOJİ  
                   PRİNSİPLƏRİ ................................................... 242 
4.1 Azərbaycan romanında tipoloji meyllər .................  247 
4.2. Azərbaycan romanında bədii üslub müxtəlifliyi ....  267 
4.3. Anarın bədii nəsrinin özəllikləri. «Ağ limanda»n,  
      «Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi»nə  ...............  288 
 
NƏTİCƏ .................................................................................  327 
 
İSTİFADƏ OLUNMUŞ ƏDƏBİYYAT ...............................  329 
  
______________________
Азярбайъан романынын инкишаф проблемляри 
 
 
346
 
  
 
 
 
  IMALAY ƏNVƏROĞLU 
 
AZƏRBAYCAN   
ROMANININ  İNKİŞAF 
PROBLEMLƏRİ 
 
 
(Azərbaycan dilində) 
 
 
 
 
 
 
Kompüter dizaynı: Dürdanə Mirtağıqızı  
 
Yığılmağa verilmiş 11.01.2008 
Çapa imzalanmış 02.04.2008  
Şərti çap vərəqi 21. Sifariş № 101 
Kağız formatı 60x84 1/16. Tiraj 500 
 
Kitab «Nurlan» nəşriyyat-poliqrafiya müəssisəsində  
hazır diapozitivlərdən çap olunmuşdur.  
Direktor: prof. N.B.Məmmədli 
E-mail: [e-mail] 
Tel: [phone] 
Ünvan: Bakı, Içərişəhər, 3-cü Maqomayev döngəsi 8/4. 

---

Himalay Ənvəroğlu __________________________
 
 
347
Himalay Ənvər oğlu (Qasımov) 
 
Himalay  Ənvər oğlu Qasımov Naxçıvan  şəhərində anadan olmuşdur. 
1966-cı ildə ADPU-nun tarix-filologiya fakültəsini bitirdikdən sonra üç il 
Naxçıvan şəhər 2 saylı orta məktəbində müəllim işləmişdir. H.Qasımov 1970-
1974-cü illərdə ADPU-nun Azərbaycan  ədəbiyyatı tarixi kafedrasında baş 
laborant vəzifəsində çalışmışdır. 1974-cü ildə «Azərbaycan  şeirində süjetli 
lirika» mövzusunda namizədlik, 1995-ci ildə «Müasir Azərbaycan romanı: 
janrın poetika və tipologiyası» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə 
etmişdir. 1996-cı ildə «Azərbaycan və dünya ədəbiyyatı tarixi» kafedrasının 
professoru və 2003-cü ildə müdiri vəzifəsinə seçilmişdir. 2006-cı ildə 
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə «Tərəqqi Medalı» ilə 
təltif edilmişdir. Himalay Ənvəroğlu ali məktəblərin filologiya fakültələri üçün 
«Ədəbiyyat nəzəriyyəsi», «Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi» proqramlarını 
tərtib etmişdir. O, «Ədəbiyyat nəzəriyyəsindən mühazirələr» (1981), 
«Bədiiliyin meyarı» (1990), «Müasir Azərbaycan romanı: janrın poetika və 
tipologiyası» (1994), «Müasir Azərbaycan romanının qaynaqları» (1994), 
«Azərbaycan  şeirinin poetikası» (1996), « Müasir Azərbaycan  ədəbiyyatında 
yaradıcılıq meylləri» (1998), «Şəhriyarın lirikası  və etiqadı» (1999), 
«Azərbaycan ədəbiyyatının yaradıcılıq problemləri» (2004), prof. E.Quliyevlə 
birlikdə  «Şəhriyar poetikası» (2006), «Səməd Vurğunun poetik dünyası» 
(2006), dos. N.Nəcəfovla birlikdə «XX əsr Azərbaycan  ədəbiyyatşünaslığı 
məsələləri» (2007), «H.Cavidin lirikası və dramaturgiyası» (2007) dərs vəsaiti 
və monoqrafiyaların, Azərbaycan  ədəbiyyatının yaradıcılıq problemlərini 
incələyən 100-ə yaxın çeşidli elmi-nəzəri məqalələrin müəllifidir. 
AMEA-nın Nizami adına  Ədəbiyyat  İnstitutunda və müxtəlif 
universitetlərdə  İxtisaslaşdırılmış Dissertasiya Şuralarının üzvü olmuşdur. 
Hazırda BDU-da filologiya üzrə  İxtisaslaşdırılmış Dissertasiya Şurasının 
üzvüdür.