Microsoft Word isk?ND?Rnam?-S?R?Fnam?-nizami doc
Yüklə 2,24 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Milli Kitabxana
- Göy Harunu və ya hindusu
- Tamğac
- Ərəblər
- Abinus ağacı
- Qara bulud
| _______________ Milli Kitabxana ________________ 432
görünür. 102
Çin şahı atına qoyarkən yəhər Zəncinin nalına od vurdu göylər. Yəni səhər açılmağa başlayanda gecə atını sürətlə sürüb getdi. 103
Günəşi pusqudan fələk sıçratdı, Ulduzlar üzüyü əlindən atdı. Yəni Günəş çıxarkən ulduzlar söndü. 104 Dəvənin zəngindən, fil güzgüsündən Sədəf şəvə doğdu inci doğurkən. Şərq mifologiyasına görə, yağış dənizə ildırımsız yağanda sədəflər dürrə, ildırımla yağanda isə şəvəyə hamilə qalır. Beytin mənası: müharibədə dəvələrin boynundan asılan zənglərin ildırım kimi səsindən, fillərin üstündə olan güzgülərin şimşək kimi parıltısından dəniz sədəfləri dürr əvəzinə şəvəyə hamilə qalırlar. 105 Maral buynuzuna göndər zeh çəkər, Qarışqa başını dırnağa tikər. Maral buynuzundan qayrılmış yay və yabanı eşşək gönündən hazırlanmış kirişlə elə düzgün ox atıla bilər ki, qarışqanın başını ayağına tikər. 106
Göylərin Harunu keşik çəkərək, Belinə asmışdı saysız qızıl zəng. Göy Harunu və ya hindusu - gecə qarovulçusu Zühəl ulduzudur ki, yeddinci fələkdə olur. Dinlər tarixinə görə, yəhudilərin peyğəmbəri Musa, qardaşı Haruna qarovulçuluq vəzifəsini tapşırmışdı. Harun qurşağının və paltarının dövrəsinə qızıl zınqırovlar asmışdı. Qarovulçu mənasında işlənən Harun sözü buradan alınmışdır. 107
Ordunun çəkisi elədikcə meyl, Bu gözdən o gözə axıdırdı sel. Nizami burada bir-birinə qarşı duran iki ordunu gözləri poladdan hazırlanmış bir tərəzinin bir-birini dartan iki gözünə bənzədir. Beytin mənası: poladdan silahlar daşıyan iki quüvvətli ordu iki tərəzi başı kimi bir-biri ilə vuruşurdu. Bu gözdən o gözə qan sel kimi axırdı. 108 Zəncinin qəlbinə çökmüşdü qorxu: "Biz ipək sanırdıq, cod palazmış bu.,.". Yəni biz əvvəl zənn edirdik ki, İskəndər yumşaq və ədalətlidir. İndi görürük ki, o, çox zalım və adamyeyəndir. 109
Hər filin belinə taxt qoyulmuş ac, Üstündə bir zənci, başında bir tac. _______________ Milli Kitabxana ________________ 433
başlarında qıvrım saçları müşkdən taca bənzəyirdi.
_______________ Milli Kitabxana ________________ 434
Fülərin yanınca gedən piyada Hər yerdə yüz fili salırdı bəndə. Burada Nizami şahmat oyununun gedişlərindən istifadə edir. Şahmatda piyada filin yolunu kəsə bilir. 111 Coşarsam atından salaram Nili, Bu rüxüm piyada buraxar fili. Yəni mənim nərəm Nil çayının səsini batırar. Mənim heybətim fili dəhşətə gətirər. 112
Rəcəzi bitincə tərpəndi duman, Xəznədə qıvrıldı sanki bir ilan. Rəcəz - vuruşanların mübarizəyə girməzdən qabaq yüksək tonla oxuduqları şeirdir. İran mifologiyasına görə, xəzinəni ilan mühafizə edir. Yəni ilan xəzinə sövdası ilə qıvrılan kimi, o da qalibiyyət arzusu ilə qıvrıldı. 113
Kəməndi tamğaclı qaşına bənzər, Çaçların qurduğu yay kimi çənbər. Tamğac - Türküstan şəhərlərindən biri, Çaç isə indiki Daşkəndin yerində bir şəhər olmuşdur. Tamğaclılarda qaşlarını kaman kimi düzəltmək adət idi. Çaçlılar da yaxşı kaman qayırmaqla məşhur olmuşlar. 114
Mən ərəb huşlu bir Rum sərvəriyəm, Zənci öldürən bir sübhün nuriyəm. Ərəblər ayıqlıqları ilə seçilərdilər. Zənci qaralığından gecəyə bənzədilir. Rumlu da sübh kimi ağ olur. Yəni sübh gecənin qaranlığını boğan kimi mən də zənci öldürənəm. 115 Fil kəskin qolumdan bir qılınc yesə, Filban Nil küpünə atar əlbəsə. Yəni filə bir zərbə vursam, filin sahibi matəm paltarı geyər. Nil küpü - sürməyi boyaq küpü deməkdir. 116
Poladın açdığı dərin yaradan, Qalmadı abinus ağacında can. Abinus ağacı - Hindistanda bitən sərt və qara bir ağacdır; burada isə zəncinin vücudu deməkdir. Yəni bir zərbə ilə zənci məhv oldu. 117 O qara buluda qızdı hökmüran, Çəkdi ağ nəhəngi qara qınından. Qara bulud - zənci, ağ nəhəng - qılınc deməkdir. 118
Zəncilər gecəydi, rumlular çıraq, Rumlular qarğanın gözüydü ancaq. Yəni zəncilərin qoşunu gecə kimi qara, rumluların qoşunu isə çıraq kimi (ağ) idi; yaxud zəncilər qarğa kimi qara, rumlular qarğanın gözü kimi ağ Yüklə 2,24 Mb. Dostları ilə paylaş:
|