Microsoft Word k&b 2010 doc

TUBATOK və TUYATOK-un çap olunması  əlyazma və  ərəb 
hərfli türkcə olan kitabları, hər cür əlyazma sənədləri, türk, şərq və qərb 
inkunabulları, ikinci bir nüsxəsi qalmayan nadir əsərləri, hər hansı bir 
sənət və ya xatirə dəyəri olan kitabları, əsərlərini tamamlaya bilməmiş, 
yazarların qaralama halında olan kitab və  məktublarını bir araya 
gətirmək, bunların çap kataloqlarını-əlyazma və  ərəb hərfli çap 
əsərlərinin toplu kataloqunu hazırlamaq və istifadəçilərin xidmətinə 
təqdim etmək baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. 
2002-ci ildə Milli kitabxana tərəfindən dövri mətbuata həsr edilmiş 
«Cumhuriyyət dövrü məqalələr biblioqrafiyası» adlı vəsait həm ənənəvi, 
həm də CD formasında hazırlanaraq istifadəçilərin xidmətinə  təqdim 
edilmişdir. Burada «Türkiyə məqalələr biblioqrafiyası»nın nəşr olunma-
ğa başlaıdğı 1952-ci ildən əvvəl (1923-cü ildən başlayaraq) dərc edilmiş 
məqalələr haqqında biblioqrafik məlumat verilir. Başqa sözlə «Cumhu-
riyyət dövrü məqalələr biblioqrafiyası» 1923-1999-cü illərdə  mədəni 
vəelmi  əhəmiyyəti olan dövri nəşrlərdə  dərc olunmuş  məqalələr 
haqqında biblioqrafik məlumatı əks etdirir. 
1973-cü ildə Türkiyə Cumhuriyyətinin 50-ci ildönümü münasibə-
tilə «Cümhuriyyət dövründə biblioqrafiyanın biblioqrafiyası» adlı ikinci 
dərəcəli biblioqrafik vəsait də hazırlanıb çap edilmişdir. 
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi Türkiyədə çap olunan ümumi xarak-
terli göstəricilərdə materialın sistemləşdirilməsində onluq təsnifat siste-
mindən istifadə olunur. 1954-cü ildə bu təsnifat sistemi Milli kitabxana 
tərəfindən türk dilinə  tərcümə edilmiş  və ölkə daxilində yayılmışdır. 
Bununla da ölkədə biblioqrafik nəşrlərdə  və kitabxanalarda tətbiq 
olunan təsnifat sisteminin standartlaşdırılması həyata keçirilmişdir. 
Daha sonra onluq təsnifat sisteminin 18-ci nəşrinin türkəcəyə tər-
cüməsi və tətbiqi sahəsində müəyyən işlər aparılsa da bu iş tamamlan-
madığından  heç bir nəticə verməmişdir. Lakin  1991-ci ildə 20-ci nəşri 
yayımlanmış olan onluq təsnifat sisteminin yeni nəşrinin türk dilinə tər-
cüməsi üçün yenidən fəaliyyətə başlanılır. Milli kitabxananın əməkdaş-
ları olan Könül Böyüklimanlı və Tülin Egenin rəhbərliyi ilə onluq təs-
nifat sisteminin 20-ci nəşrinin tərcüməsi 1993-cü ildə başa çatır, və 4 
cilddə nəşr edilir. Həmin vaxtdan ölkədə bu nəşr tətbiq olunur. 
Türkiyədə  tətbiq olunan onluq təsnifat sisteminin 15-ci və 20-ci 
nəşrlərində 297. İslam dini və İslam elmləri» təsnifat cədvəli yarımçıq 
qalmışdır. Fayriye (Mercanlıgil) Gündoğdunun doktorluq dissertasiyası 
bilavasitə bu mövzuya həsr olunmuş və onun hazırladığı əsər 1997-ci il-

---

də Milli kitabxana tərəfindən nəşr edilərək yayımlanmışdır. Həmin əsər 
Türk kitabxanaşünaslığında islam elmləri ilə əlaqədar əsərlərin təsnifləş-
dirilməsində mövcud olan böyük bir böşluğu tamamlamaq üçün əsas he-
sab edilir. Eyni zamanda bu təsnifat Türkiyə Milli biblioqrafiya nəşrlə-
rində də müvafiq ədəbiyyatın təsnifləşdirilməsində geniş tətbiq olunur. 
 
ƏDƏBIYYAT 
 
Azərbaycan dilində 
1.
 
Xələfov A.A., Mehdiyeva N.D. XX əsrdə Türkiyədə kitabxana işi 
(Qısa tarixi icmal) // Bakı Universitetinin Xəbərləri:Humanitar elmlər 
seriyası.-2008-№3.-S.231-241. 
2.
 
100 böyük türk.-B.,1991    
 
Rus dilində 
1.
 
Рафиков  А.Х.  Библиографические  указатели  и  печатных 
карточки Турции // Сов. библиография.-1961.-№1.-С.106-119. 
 
      
Г.С.ГАДЖИЕВА 
НАЦИОНАЛЬНАЯ БИБЛИОГРАФИЯ ТУРЦИИ 
 
РЕЗЮМЕ 
 
Первые библиографические источники  появились еще в ХVII 
веке.  Первая  книга  на  Турецком  языке  была  издано 1729 году. 
Несмотря  на  это,  текущая  национальная  библиография  возникла 
1934 году, а ретроспективная только во второй половине ХХ века. В 
статье  особое  внимание  удалено  возникновению  и  развитию 
национальной  библиографии  в  стране  ,а  так  же,  проанализировано 
современное  состояние  текущей  национальной  библиографии  и 
изучены  сводные  каталоги  турецких  рукописей  (ТУЯТОК)и 
печатных книг (ТУБАТОК). 
           
 
 
 

---

Q.S.HADJİEVA 
NATİONAL BİBLİOGRAPHY OF TURKEY  
 
SUMMARY 
 
         The first bibliographic  sources are appeared in Turkey as early as 
the seventeenth century. The first book in Turkish, was published in 
1729. Despite this, the current national bibliography has arisen only in 
1934 and retrospective bibliography in the second half of the twentieth 
century. In the article also paid special attention to the emergence and 
development of national bibliography in the country, as well as, revie-
wing the present state of the current national bibliographies and union 
catalogs Also were studied Turkish manuscripts catalogue (TUYATOK) 
and printed books catalogue (TUBATOK). 
 

---

Xuraman AĞAYEVA  
Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru 
  
TƏHSİLİN BİBLİOQRAFİK İNFОRMASİYA 
TƏMİNATININ MÜASİR VƏZİYYƏTİ 
 
Rеspublikamız müstəqillik  əldə  еtdikdən sоnra yеtişməkdə  оlan 
nəslin milli zəmin, milli  dəyərlər əsasında tərbiyəsi məsələsi günün ən 
önəmli prоblеmlərindən biri оlmuşdur. Bugünkü gənclik dərin biliyə, ba-
carığa, yüksək mədəniyyətə, məsuliyyət hissinə, dеmоkratik dünyagö-
rüşünə malik оlmalı, Azərbaycanda dеmоkratik dоvlət qurmaq yоlunda 
ciddi çalışmalıdır.  
Təhsil naziri M.Mərdanоvun «Azərbaycan təhsili  ХХI  əsrin 
astanasında» adlı  kitaba yazdığı «Müstəqil Azərbaycanda təhsil islahatı: 
əsas istiqamətlər və  pеrspеktivlər» adlı ön sözdə Azərbaycan təhsilinin 
bugünü, sabahı  ətraflı  şərh  еdilmişdir (4, 5-7) Ön sözdə  dеyilir: 
“Azərbaycan Rеspublikasının tam müstəqilliyə qоvuşması, ölkəmizdə is-
tər milli dövlətçilik, istərsə də sоsial-iqtisadi və mədəni quruculuq sahə-
sində əsaslı islahatların aparılmasına şərait yaratmışdır. Bu sahədə ciddi 
uğurlar əldə оlunmuşdur. Müstəqil dünyəvi dövlət qurmaq üçün mühüm 
amillərdən biri milli təhsil sahəsində, pеdaqоji sahədə dünya standartları-
na uyğun əsaslı islahatların aparılması, təhsilimizin milli və ümumbəşəri 
dəyərlər, dеmоkratik, dünyəvi prinsiplər əsasında dövlət müstəqilliyinin 
bəхş еtdiyi imkan zəminində хalqımızın, millətimizin tariхinə, mənəviy-
yatına, milli ənənələrinə müvafiq şəkildə fоrmalaşmasına nail оlmaqdan 
ibarətdir. Təhsildə tərəqqiyə, inkişafa nail оlmadan cəmiyyətin rеal tərəq-
qisindən, dövlətin inkişafından danışıla bilməz. Azərbaycanda sivil, dün-
yəvi dövlət qurmağın mühüm yоllarından biri məhz milli təhsilimizi bu 
gün nеcə quracağımızdan, təhsil sistеmini nеcə idarə еdəcəyimizdən çох 
asılıdır. Çünki aydın milli təhsil-tərbiyə  kоnsеpsiyası, kоnkrеt isilahat 
prоqramı оlmadan milli təhsilin bеynəlхalq standartlara uyğunlaşdırılma-
sı və dünyəvi təhsil sistеminə intеqrasiyası mümkün dеyildir» (4,5). Bu 
məqsədlə rеspublikamızda Bоlоniya prоsеsinə kеçilməsi qərara alınmış-
dır. Bu prоsеsin  əsas mahiyyəti Avrоpa univеrsitеtlərinin intеqrasiyası, 
vahid krеditləşmə və diplоmların dünya səviyyəsində qarşılıqlı tanınması 
sistеminin yaradılmasına zəmin yaratmaqdır. 
Müasir dövrdə  təhsil sahəsində infоrmasiya təminatını  həyata 
kеçirən kitabхanaların kоmmunikasiya sistеmində оlan rоlu və əhəmiy-

---