sisələrdə 1 kitabxana olduğu görünür.Kitabxanalarda cəmi 9 ədəd
kompüter var. Onlardan 8 ədədi şəhər kitabxanalarında, 1 ədədi kənd
kitabxanalarındadır. Kompüterlərin 5 ədədi kitabxana-informasiya tələ-
batçıları üçün, 4 ədədi kitabxana işçiləri üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Statistik hesablamalara görə, kitabxanada 54 nəfər mütəxəssis
çalışır. Kitabxana kadrlarının təhsil səviyyəsinə görə bölgüsünə əsasən,
məlum olur ki, ali ixtisas təhsilli kadrlar 2 nəfər və ya 3,7%-dir. Ali
qeyri-ixtisas təhsilli 3 nəfər və ya 5,6%, orta ixtisas təhsilli 4 nəfər və
ya 7,4 %, orta qeyri- ixtisas təhsilli 2 nəfər, ümumi orta təhsilli 43 nəfər,
yəni 79,6%-dir (bax:cədvəl.2).
Siyəzən rayonunda cəmi təhsil alanlar 29422 nəfərdir. Onların
1195 nəfəri, və ya 4,06%-i ali təhsilli, 64 nəfəri natamam ali təhsilli,
1966 nəfəri orta ixtisas təhsilli, 11700 nəfəri, və ya 39,77%-i ümumi
orta təhsilli, 5389 nəfəri və ya 18,32%-i natamam orta təhsilli, 721
nəfəri peşə təhsillilərdir.
Quba-Xaçmaz regionunda ümumilikdə 698 kitabxana var. Onların
356-sı və ya 51%-i Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin tabeliyində
yerləşir. Bu kitabxanalarda 569 nəfər ştatda olan kadr var. Onlardan
cəmi 26 nəfərinin və ya 4,6%-nin ali ixtisas təhsili, 23 nəfərinin yəni
4%-nin ali qeyri-ixtisas təhsili, 106 nəfərinin və ya 18,6%-nin orta
ixtisas təhsili, 78 nəfərinin və ya 13,7%-nin orta qeyri- ixtisas
təhsili,336 nəfərinin və ya 59,1%-nin ümumi orta təhsili var.
Qloballaşma nəticəsində dünyada baş verən sosial-iqtisadi,
demoqrafik və ekoloji dəyişikliklər nəzərə alınmaqla, Azərbaycanın
milli iqtisadiyyatının formalaşması, intellektual insan əmək və
kadr potensialının qiymətləndirilməsi, inkişafa nail olmaq ən
mühüm vəzifələrdən biridir (14.s508-512).
Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda kitabxana-informasiya resurs-
larından bəhs edərkən, şəhərlərdə yaşayan əhalinin həm təhsil
səviyyəsinin, həm də mədəni-intellektual potensialının zəngin olmasını
nəzərə almaq lazımdır. İnformasiya tələbatçılarının sorğularının daha
dolğun ödənilməsi, həm də regionlarda yaşayan əhalinin milli
tərkibinin müxtəlifliyi, müxtəlif dillərdə olan informasiyanın fondda
toplanılmasını tələb etdiyindən ixtisaslı kitabxanaçı, biblioqrafların da
üzərinə çətin və məsuliyyətli vəzifə düşür.
Şəhərlərin mühüm sənaye və mədəniyyət mərkəzləri kimi
formalaşması kitabxana-biblioqrafiya ehtiyatlarının ən iri informasiya
mərkəzlərinin bu məntəqələrdə yerləşməsinə gətirib çıxarmışdır (12).
Təhlil etdiyimiz bu regionda oxucuların sayına görə, adambaşına
neçə nüsxə kitab düşdüyünü hesablasaq, belə bir nəticə ilə qarşılaşarıq:
Təkcə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tabeliyində olan kitab-
xanalarda olan kitab fondu 2273009 nüsxə, oxucuların sayı 115795
nəfər, filialların sayı 356 olduğunu nəzərə alsaq, ali və orta ixtisas
təhsilli işçilərin sayı 137 nəfər, qeyri - ali və qeyri-orta ixtisas təhsilli
işçilərin sayının isə 50 nəfər olduğunu görə bilərik ki, burada
oxucuların hər birinə düşən kitabların sayının təqribən 19 nüsxə
olduğunu hesablamış oluruq. Bu da təqribən 5,9% edir. Eyni
zamanda hər 845 nəfər oxucuya 1 nəfər ixtisaslı kitabxanaçı- bib-
lioqraf xidmət edir.
Kitabxanaların ixtisaslı kitabxanaçı-biblioqraf kadrlarla yaxşı
təmin edilməsi, kitabxana-informasiya tələbatçılarının sorğularının
da daha yaxşı ödənilməsinə, keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına müsbət
təsir edir.
Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda əhalinin milli tərkibinin
müxtəlifliyi kitabxanalarda olan fondun da müxtəlif dillərdə olmasına
yəni azərbaycan, ləzgi, rus və s. dillərdə olmasına şərait yaradır.
Görkəmli kitabxanaşünas alim, professor A.A.Xələfov yazır:”
Müasir informasiyalaşdırılmış cəmiyyətin ən mühüm atributlarından
biri olan kitabxanalar informasiya ehtiyatlarını qoruyub saxlayan,
onu cəmiyyətin istifadəsisinə verən, cəmiyyət üzvlərinin hər birinin
sorğu və tələbatını ödəyən, internet vasitəsi ilə bəşəriyyətin yarat-
mış olduğu mənəvi sərvəti oxuculara yaxınlaşdıran bir müəssisədir.
Dünyanın qabaqcıl ölkələrinin təcrübəsinə əsasən demək olar ki,
kitabxanalar dünyada iqtisadi tərəqqinin, elm, təhsil və mədəniyyə-
tin inkişaf bazasıdır. Məhz buna görədir ki, müasir informasiyalaşdı-
rılmış cəmiyyətdə onların qarşısında daha böyük, qlobal vəzifələr
durur” (8.s.285).
Müasir cəmiyyətin tələbləri səviyyəsində hərtərəfli inkişaf etmiş
insanların gündən-günə artan, genişlənən elmi maraqlarını təmin etmək
və bu maraqlara cavab verən kitabxana şəbəkələrinin yaradılması və
inkişaf etdirilməsi üçün, «Azərbaycan Respublikasında kitabxana-infor-
masiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqra-
mı»nda da göstərildiyi kimi, qarşıda duran mövcud problemləri həll
etməklə, sistemli şəkildə fasiləsiz təhsilin təmin edilməsi, kitabxana-
informasiya resurslarının dünya məkanına inteqrasiyasının təmin edil-
məsi və s. nəzərə alınmalıdır.
Proqramda əhalinin bütün təbəqələrinə kitabxana-informasiya
xidməti səviyyəsinin yüksəldilməsi, müasir idarəetmənin tətbiqi, kadr
islahatının həyata keçirilməsi, kitabxana işi sahəsində elmi - tədqiqat
işlərinin aparılması, kitabların nəşri, kitabxanaların beynəlxalq
əlaqələrinin genişlənməsi, beynəlxalq informasiya mübadiləsinin
həyata keçirilməsi və. s kimi vəzifələrin də həyata keçirilməsi
qarşıya qoyulmuşdur.(4.)
Dövlət proqramının həyata keçirilməsi üçün hazırlanmış
Tədbirlər Planında, sırf regionlarla bağlı bir sıra məsələlər də
göstərilmişdir. Onlardan 2010 -2011-ci illərdə «Kitabxana fondları-
regionun inkişafının əsas informasiya resursu kimi» mövzusunda
dəyirmi masaların keçirilməsi, regionlardakı kitabxanalar arasında «Ən
yaxşı ictimai internet mərkəzi», «Ən maraqlı veb-sayt» mövzusunda
respublika müsabiqəsinin keçirilməsi, regionlarda MKS-lərin bazasında
kitabxanaların mövcud ştat vahidləri çərçivəsində və ictimai əsaslarla
informasiya mərkəzlərinin yaranması, regionlarda nəşr edilən yerli
qəzetlərdə diyarşünaslığa dair materialların toplanması, qorunması
məqsədi ilə onların biblioqrafik uçotunun aparılması, əlifbanın kiril
qrafikasından latın qrafikasına çevrilməsi, informasiya daşıyıcılarına
köçürülməsi, «2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici
ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı» çərçivəsində xarici ölkələrin
ali məktəblərinin magistratura şöbələrində milli kitabxanaçı kadrların
hazırlığının təşkili məqsədi ilə müvafiq tədbirlərin keçirilməsi və s.
göstərmək olar (4).
Ümumilikdə, Azərbaycan Respublikasında informasiya tələbat-
çıları tərəfindən kitabxanalara olunan müraciətlərə nəzər saldıqda, bu
müraciətlərin kitabxanaların növlərinə görə dəyişməsi, şəhər və kənd
yerlərində müxtəlif olması diqqəti cəlb edir. Belə ki, şəhər və kənd
yerləri də daxil olmaqla, cəmi müraciətlərin sayı 4774977 dəfə
olmuşdur. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin tabeliyində olan kütləvi
kitabxanalara olunan müraciətlərin sayı 2543312 dəfə olmuşdur ki,
onların 493014-ü, yəni 19,4%-i 18 yaşınadək istifadəçilər tərəfindən
edilmişdir. Bunların arasında virtual istifadəçilər tərəfindən olunan
müraciətlərin sayı 26490 dəfədir. Onda belə bir nəticə əldə etmiş oluruq
ki, cəmi kütləvi kitabxanalara edilən müraciətlərin sayı 53,3%
olmuşdur.
Elmi kitabxanalara, ali və orta ixtisas təhsil müəssisələrində,
ümumtəhsil məktəblərində, digər idarə, müəssisələrdə yerləşən kitabxa-
Dostları ilə paylaş: |