Microsoft Word Kitab-2 cbs doc

170
olunubsa. Bu hüquq yalnız kabel informasiya vasit l rin  deyil, 
milli azlıqların dilind  elektron informasiya  b k l rin  da aiddir.
Avropa
urasının i tirakçı dövl tl ri fad   v  informasiya 
azadlı ı haqqında B yannam nin III (s) madd sind  q rara alırlar 
ki, "informasiyanın s rb st axınını t viq etsinl r. Bununla da 
beyn lxalq anla maya, inam v
n n l ri yax ı bilm y , fikir 
müxt lifliyin  hörm t  
v  
m d niyy tl rin qar ılıqlı
z nginl m sin  töhf  versinl r". S rh dl ri keç n informasiya 
vasit l ri arasındakı
laq l r   g linc , dövl t öz siyas tini bu 
madd nin ruhuna uy unla dırmalıdır. 
(117)
nsan hüquqlarının v
sas azadlıqların müdafi si haqqında
Konvensiyanın (Roma,  4 noyabr 1950-ci il) 9-cu madd si “Fikir, 
vicdan v  din azadlı ı”ndan b hs edir. S n dd n b zi seçm l ri
oldu u kimi t qdim edirik:  
1. H r bir insanın fikir, vicdan v  din azadlı ı var. Bu hüquqa 
öz dinini, yaxud  qid sini d yi m k, öz dinin , yaxud  qid sin
t kba ına, yaxud ba qaları il  birg  etiqad etm k, ibad ti, t liml ri, 
dini ayin v   m rasiml ri ellikl , yaxud  xsi qaydada yerin
yetirm k azadlıqları daxildir.
2. Öz dinin , yaxud  qid sin  v  ya etiqad azadlı ına, yalnız,
qanunla mü yy n edil n v  demokratik c miyy td  ictimai 
t hlük sizlik m nafeyi namin , ictimai asayi in, sa lamlı ın v  ya 
m n viyyatın mühafiz si, yaxud ba qa
xsl rin hüquq v
azadlıqlarının müdafi si üçün z ruri olan m hdudiyy tl r t tbiq 
edil  bil r.
Konvensiyanın 10-cu madd si “Fikrini ifad  etm k
azadlı ı”ndan b hs edir:  
1. H r bir insanın öz fikrini azad  kild  ifad  etm k hüququ 
var. Bu hüquqa öz fikrin   t r fdar olmaq, ictimai orqanların h r
hansı bir müdaxil si olmadan v  dövl t s rh dl rind n asılı
olmayaraq, m lumat v  ideyaları almaq v  yaymaq azadlı ı
daxildir.
2.  V zif l r v   m suliyy t do uran bu azadlıqların h yata 
keçirilm si sa lamlı ı, yaxud m n viyyatı qorumaq, ba qa
xsl rin ad-sanını, yaxud hüquqlarını müdafi  etm k, gizli  ld

---

171
edilmi   m lumatın açılmasının qar ısını almaq, yaxud  dal t
m hk m sinin nüfuz v   q r zsizliyini t min etm k üçün qanunla 
n z rd  tutulan v  demokratik c miyy td  milli t hlük sizliyin, 
razi bütövlüyünün, yaxud i ti a ın v  ya cinay tl rin qar ısını
almaq m qs dil  ictimai asayi in t mini baxımından z ruri olan 
mü yy n formallıqlarla,
rtl rl , m hdudiyy tl rl , yaxud sanksi-
yalarla mü aiy t edil  bil r.
Konvensiyasının 10(2)-ci madd si ifad  azadlı ından 
istifad d  dövl t hakimiyy tinin ist nil n müdaxil sin , t xmin n,
identik m hdudiyy t mü yy nl dirir. El  mexanizm 
yaradılmalıdır ki, milli azlıqlara m nsub
xsl r adından v  ya 
k nardan dövl t informasiya vasit l rind  proqramların i l nib 
hazırlanması birlik üzvl rinin maraq v  arzularını ks etdirsin v
bu kontekstd  milli azlıqlara m nsub
xsl rin (f rdi 
xs
qismind ) redakt  prosesind   i tirakı informasiya vasit l rinin 
müst qil t bi tinin qorunması üçün  h miyy tli olsun  v  xidm t
göst ril n birliyin t l bl rin  cavab versin.
B rab rlik v  diskriminasiyaya yol verm m k prinsipi il
laq dar dövl t t kilatlarının t rkibi xidm t göst rdiyi  halini ks 
etdirm lidir. Bu, h m d  ictimai informasiya vasit l rin  aiddir.
"Mülki v  Siyasi Hüquqlar Haqqında" Beyn lxalq Paktın 27-
ci madd sind  göst rilir ki, etnik, dini v  kiçik dil qruplarının öz 
m d niyy tl rini, din v  ad t- n n l rini birlikd  ya atmaq, öz 
dill rind  danı maq hüququ vardır. Bu Pakt BMT Ba   M clisinin 
16 dekabr 1966-cı il tarixli 2200-cü A (XXI) saylı Q tnam si il
q bul edilib. Hazırkı Paktda i tirak ed n dövl tl r BMT-nin 
Nizamnam sind   b yan edil n prinsipl r  uy un olaraq, b
r
ail sinin bütün üzvl rin  xas olan l yaq tl ri v  onların b rab r v
alınmaz hüquqlarını q bul etm yin azadlı ın, dal tin v  ümumi 
sülhün t m li oldu unu n z r  alıb, bu hüquqların insan 
xsiyy tin  xas olan l yaq tl rd n qaynaqlandı ını q bul edir. 
Ümumdünya  nsan Hüquqları B yannam sin  uy un olaraq, mülki 
v  siyasi azadlıqdan, qorxu v  ehtiyaclardan qurtulma 
azadlı ından istifad  ed n azad insan  xsiyy ti idealının, yalnız, 
h r k sin h m öz iqtisadi, sosial v  m d ni hüquqlarından, h m d

---

172
mülki v  siyasi hüquqlarından istifad  ed  bilm sin
rait 
yaradılaca ı t qdird  gerç kl
 bil c yini q bul edir.
Mülki v  siyasi hüquqlar haqqında Beyn lxalq Paktın 20-
ci madd sind  qeyd olunur:
2. Milli, irqi, dini nifr tin xeyrin  edil n ayrı-seçkiliy ,
dü m nçiliy , yaxud zorakılı a t hrikçilikl  ba lı h r bir çıxı
qanunla qada an edilm lidir.
(118)
Yayım mediasında azlıqların dill rind n istifad
haqqında r hb r müdd alarda deyilir: 
I. Ümumi prinsipl r
1. fad  azadlı ı
H r k sin, o cüml d n milli azlıqlara m nsub olan  xsl rin 
ifad  azadlı ı müdaxil  edilm d n v  s rh dl rd n asılı olmayaraq 
onların ist dikl ri dild  informasiya v  ideyaları q bul etm k,
axtarmaq v  yaymaq hüququnu özünd  ehtiva edir. 
Bu azadlı ın istifad si, yalnız, beyn lxalq hüquqa uy un
olan m hdudiyy tl r  m ruz qala bil r.
2. M d ni v  dil müxt lifliyi
Dövl tl r müxt lif ideyaların v  informasiyanın müxt lif 
dill rd   t qdim olunaraq yayıldı ı mühiti yaratmaqla seçim 
azadlı ının t min edilm sin  z man t verm lidil r.
3. M nsubiyy tin müdafi si
Bütün
xsl r, o cüml d n milli azlıqlara m nsub olan 
xsl r öz m nsubiyy tl rini qorumaq v  inki af etdirm k, o 
cüml d n bunu öz dilind n (dill rind n) istifad  etm k vasit si v
yayım mediasının köm yi il  etm k hüququna malikdirl r.
4. B rab rlik v  ayrı-seçkiliyin olmaması
Bütün
xsl r, o cüml d n, milli azlıqlara m nsub olan 
xsl r b rab r
raitd   v  ayrı-seçkiliy  yol verilm d n yayım
mediasında v  onların köm yi il  ifad  azadlı ından istifad   v
m nsubiyy tl rini mühafiz  etm k v  inki af etdirm k hüququna 
malikdirl r. Dövl tl r milli azlıqlara m nsub olan  xsl rin yayım
mediasında öz dill rind n istifad  etm l ri baxımından s m r li
b rab rlikd n faydalanmalarını t min etm k üçün z ruri hallarda 
xüsusi v  konkret t dbirl r görm lidirl r.

---