Microsoft Word Market strat v?r?qab?tli movqel?sdirm?doc
Yüklə 7,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Marketinq strategiyası v
- Vahid Avropa bazarı v ə onun geni şl ənm əsi
- Qrem Huley, Con Sonders, Naycel Pirsi
- 4.2.1 T əşkilatlara iqtisadi v ə siyasi t əzyiq
Marketinq strategiyası və rəqabətli mövqeləşdirmə 133
Milli və millətüstü hökumət Hökumət iqtisadi və maliyyə-büdcə siyasəti həyata keçirərək təşkilatın fəaliyyət göstərdiyi şəraitdə iqtisadi mühit formalaşdırır. Hakimiyyətin siyasi çalarları və ya siyasi simpatiyası hakimiyyətin həyata keçirtdiyi siyasətə müxtəlif yollarla təsir edə bilər. Ümumilikdə hakimiyyətin sağ və ya sol siyasi spektrə yaxın olması, onun mərkəzi planlaşdırmaya (kommunistlər vaxtı Sovet ttifaqında olduğu kimi) və ya azad bazar iqtisadiyyatına meyllənmsi (ən parlaq nümunə kimi Birləşmiş Ştatlar iqtisadiyyatını göstərmək olar) onun qəbul edəcəyi qərarların əsas istiqamətlərini təyin edir. Yaxud da hər halda əvəllər belə idi. Bu yaxınlarda Böyük Britaniyada “Yeni leyboristlər” Hökumətinin müxalifətdə olan konservatorlar partiyasının düzgün hesab etdiyi siyasi istiqamətlərə riayət etməsi belə əlaqələri sual altında qoyur.
1192-ci ilin yanvarında bir çox avropalıların arzuları çin oldu – Vahid Avropa bazarı yaradıldı. 320 milyondan çox istehlakçıdan ibarət Vahid bazar əmtəə və xidmətlərin, insanlar və kapitalın iştirakçı ölkələr arasında sərbəst yerdəyişməsini təmin etmək məqsədilə yaradıldı. Vahid Avropa bazarı Avropa Birliyinə daxil olan ölkələr arasında ticarət xərclərini aşağı salmaqla iqtisadi məhsuldarlığı yüksəltmək məqsədini güdür. Vahid avropa bazarının yaradılmasının digər məqsədi miqyasın artırılması ilə qənaət əldə edilməsidir, çünki, bu bazar öz ölçüsünə görə ABŞ-ın daxili bazarı ilə rəqabət aparmaq iqtidarındadır. 2002-ci ilin yanvarında, bir neçə istisnalarla, demək olar ki, bütün AB ölkələrində dövriyyəyə vahid valyuta, avro (€) buraxıldı – və bu əvəllər siyasi sərhədlərin manəçilik törətdiyi dövlətlərarası ticarət və mübadilə əlaqələrini daha da inkişaf etdirdi.
2002-ci ildə rlandiya Respublikasında keçirilən Referendum daha on ölkənin Avropa Birliyinə daxil olması ilə onun genişlənməsinə zəmin yaratdı: üç Baltik ölkə, Macarıstan, Polşa, Çex Respublikası, Slovakiya, Kipr, Malta və Sloveniya. Vahid Avropanın belə genişlənməsi bir çox həm kommersiya, həm də qeyri-kommersiya təşkilatları üçün əhəmiyyətli nəticələr kəsb edəcək. Avropa Birliyi əhalisinin sayı 20% artdığı halda ÜDM-si ancaq 5% artacaq (Fishburn and Green, 2002). Misal üçün, işçi qüvvəsinin dəyərində əhəmiyyətli fərqlərin olması, yəqin ki, bir çox firmaların yerdəyişməsi ilə bağlı sualların yaranmasına səbəb olacaq. 1992-ci ildə Macarıstanda bir saatlıq işə görə 1.6 funt sterlinq ödəndiyi halda, Almaniyada bu rəqəm 14 funt sterlinqə bərabər idi.
Qrem Huley, Con Sonders, Naycel Pirsi 134
Beynəlmiləlləşmə və qloballaşma Şimalı cənubdan ayıran şərti xətt boyunca varlı və kasıb xalqlar, inkişaf etmiş və daha az inkişaf etmiş dövlətlər bölgüsü hələ də qalmaqdadır. Xammal istehsalçısı ölkələri tərəfindən bu bölgünü başa düşməsinə, onların iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş Qərb ölkələri üzərində öz hökmranlıqlarının dərk etməsi ilə müşaiyət olunur. Bunun ən bariz nümunəsi 1970-ci illərin əvvəllərində OPEK-in formalaşması oldu və nəticədə dünya enerji daşıyıcılarının qiymətinin qalxması özünü gözlətmədi. Enerji daşıyıcılarının qiymətinin kəskin qalxması ilə dəyərli xammala malik “üçüncü dünya” ölkələri öz resurslarına görə güclərini dərk etdilər.
1990-cı illərdə Qərblə Şərqin qarşılıqlı əlaqəsində heyrətamiz dəyişikliklər baş verdi. Berlin divarlarının yıxılması, Mərkəzi Avropa ölkələrinin (Polşa, Macarıstan, Çex Respubliası, Slovakiya) iqtisadiyyatlarının liberallaşması və Sovet ttifaqının çökməsi ticarət modellərindəki çoxlu potensial dəyişikliklərin ilkin işartıları oldu.
Avropada siyasi maneələrin məhv edilməsilə regional ticarət bloklarının (“azad ticarət zonaları”) yarana biləcəyi barədə bəzi əndişələr mövcuddur. Onlar gələcək azad dünya ticarətinə mənfi təsir göstərə bilər. Vahid avropa bazarında 1993-cü ildən sonra, Asiya-Sakit okean regionu (Avstraliya, Sinqapur, Tailand, Cənubi Koreya və s.) və azad ticarət barəsində Şimali Amerika razılaşması ölkələrində (ABŞ, Kanada və Meksika) daha sıx iqtisadi əlaqə - bütün bunlar sərhədləri daxilində “beynəlxalq” ibtidai ticarətin daha azad olacağı daxili kütləvi bazarlara çevrilir.
Eyni zamanda ticarət blokları ilə ora daxil olmayan ölkələr arasında sövdələşmələr daha məhdud olur. ABŞ və Yaponiya kimi aparıcı ticarət partnyorları əksər vaxtlarda ikitərəfli ticarət müqavilələri bağlayırlar (məsələn, yarımkeçicilərlə təhcizt barəsində amerikan – yapon müqaviləsi). Bəli, əksər siyasətçilər azad beynəlxalq ticarəti dəstəkləyən çıxışlar edirlər (yalnız Avropa komissiyasınını rəqabət məsələləri üzrə üzvi ser Leon Brittanın 1990-cı ildə AB ölkələri/Yaponiya mətbuat konfransında etdiyi çıxışı xatırlamaq kifayətdir). Lakin, buna baxmayaraq, 1990-cı illərdə biz ticarətin blok daxili təmərküzləşməsini və onlar arasındakı sövdələşmələrin həcminin azalmasının şahidi olduq.
Üçinci minilliyin əvvəlləri Böyük Britaniya üçün “yeni leyboristlərin” hakimiyyətə gəlməsi ilə əlamətdar oldu. Onların apardığı siyasətin bir çox istiqamətləri biznesə birbaşa təsir göstərir: pərakəndə ticarətə açıq-aşkar nazir qayğısı, Adidas və Levi Strauss kimi brend məhsulları istehsalçılarının fiksə edilmiş qiymət razılaşmalarında iştirakına qadağa;
Yüklə 7,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|