Microsoft Word M?H?MM?D fuzuli-1 cild
Yüklə 1,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Q i t ’ə
29
Şahidi-nəzm sərapərdeyi-qüvvətdə ikən, Qıldı ol bəzmi görüb, fe’ l fəzasinə xuram. Qönçələr könlünü açmağa lətayif birlə, Bülbülə verdi səba rüxsəti-təqriri-kəlam.
Lacərəm, əndəlibi-şeyda kimi sərməst oldum və ol güllərə qarşı tərənnüm etməyə iste’ dadi-fitrətdən rüxsət buldum. Üfüqi-təb’ imdə hilalimövzuniyyət tülu’ edib, ol xurşidvəşlərdən iqtibasi-nuri-şövq etməgim güngündən bir ğayətdə mütəzaid oldu ki, az müddətdə əşi’ eyi-ənvari-nəzmimlə çox şəhərlər və vilayətlər doldu.
Q i t ’ ə
Seyti-fəsahət ilə sözüm dutdu aləmi, Mən məhdi-etibardə tifli-zəbun hənuz, Buyi-xoşumla oldu müəttər dimağılər, Mən nafeyi-vücuddə bir qətrə xun hənuz.
Zaman-zaman sevdayi-şe’r sair əf’alimə qalib düşüb və güruh-güruh leylivəşlər Məcnun kimi istimai-şe’r üçün başıma üyüşüb, şairligim müqərrər oldu. Və avazeyi-nəzmim ilə aləmlər doldu və şöhrəti-tam buldu.
Təbiət şöhreyi-şəhr olmağa meyli-təmam etdi, Nə pünhan eyləyim, sevda məni rüsvayi-am etdi.
Bu halə müqarin, məşşateyi-himmət rəva görmədi ki, müxəddəreyihüsni- nəzmim pirayeyi-məarifdən xali, minəssəyi-dəhrdə cilvə qıla və sərrafi-iste’ dadi- ülüvvi-rif’ ət riza vermədi ki, rişteyi-silki-şe’ rim cəvahirielmdən ari gərdənbəndi- aləm ola. Zira ki, elmsiz şe’ r əsası yox divar olur və əsassız divar qayətdə bie’ tibar olur. Payeyi-şe’ rimi hilyeyi-elmdən müərra olmağ mucibi-ihanət bilib, elmsiz şe’ rdən qalibi-biruh kimi tənəffür qılıb, bir müddət nəqdi-həyatim sərfi- iktisabi-fünuni-ülumi-əqli və nəqli və hasili-ömrüm bəzli-iqtibasi-fəvaidi-hikəmi və həndəsi qılmağın 1 mürür ilə ləaliyi-əsnafi-hünərdən şahidi-nəzmimə pirayələr mürəttəb qıldım və tədric ilə tətəbbü’ i-təfasir və əhadis edüb fəziləti-şe’ rə məzəmmət isnadi-töhmət olduğunun həqiqətin bildim.
1 Qılmaqla 30
Əhli-nəzmi məzəmmət eyləməsin. Kəndi cəhlinə etiraf etsin, Hər kəramatə seh’r söyləməsin.
Əlqissə, əsbabi-ixtirai-fünuni-nəzm cəm’ olub müqtəzayi-zühuri-asar olduğu zamanlarda ki, hər dəm dəsti-qüdrətim, müxtərəati-məsnuədən gərdəni-kainatə bir həmayil asardı və hər saət səyyahi-təbiətim hədaiqi-müəlləfati-bədiədən bir gülüstanə qədəm basardı; bir gün bir nigari-mişkinxəttə ki, daneyi-xalinə mişki- Xütən demək xəta idi və zülfi rəşgindən nafeyitatarın ruzigarı qara idi, sərvi-naz kimi xuraman-xuraman mən üftadəsinə sayeyi-mərhəmət saldı və şirin-şirin kəlimat ilə xatirim sorub, könlüm aldı. Əsnayi-mühavirət və hiyni-müsahibətdə dedi ki: – Ey şükufeyi-bustani-fəsahət və ey səbzeyi-novbəhari-hüsni-ibarət, lillahil- həmd iradeyi-tovfiqi-sübhani və məşiyyəti-tə’yidi-rəbbani məmalikifünuni-nəzmü nəsr təsxirin sənə müyəssər etmişdir və növbəti-riyasətiəqalimi-süxən tədriclə sənə yetmişdir. Əgərçi ərəbdə və əcəmdə və türkdə yeganə kamillər çoxdur, əmma sən kimi cəmii-lisanə qadir, came’i-fünuninəzmü nəsr yoxdur. Hala ki, miftahi- zəbanin ruyi-ruzigarə əbvabi-feyz açmaqda və qəvvasi-təb’in xasü amə dəryayi- fəsahətdən cəvahiri-bəlağət çıxarıb saçmaqdadır. Əhaliyi-aləmdən bə’zi ləaliyi- münşəat və müəmməyatindən bəhreyi-feyz almışlar və bə’zi məsnəvi və qəsaidindən təməttö bulmuşlar və bə’zi farsi qəzəllərin nəqşi-zəmir etmişlər və bə’zi ərəbi rəcəzlərin zövqinə yetmişlər, haşa ki, türkzadə məhbublər feyzi- nəzmindən bəhrəmənd olmayalar və taifeyi-ətrak sahibməzaqları bustani- kəlamindən şükufeyi-divani-qəzəlin bulmayalar. Bu səbəbdən tərhi-binayi-təbiətin qabili-qüsur ola və bu vasitədən bünyeyi-isted’ayi-kəmalin rəxnə bula.
Qəzəldür səfabəxşi-əhli-nəzər, Qəzəldür güli-bustani-hünər. Ğəzali-qəzəl seydi asan degil, Qəzəl münkiri əhli-irfan degil. Qəzəl bildirir şairin qüdrətin, Qəzəl artırır nazimin şöhrətin. Könül, gərçi əş’arə çox rəsm var, Qəzəl rəsmin et cümlədən ixtiyar Ki, hər məhfilin zinətdir qəzəl, Xirədməndlər sən’ətidir qəzəl. Qəzəl de ki, məşhuri-dövran ola, Oxumaq da, yazmaq da asan ola.
31
Əlhəq bu kəlimati-dilpəziri ki, ol binəzirdən eşitdim, məzmuni-kəlamin məhz nəsihət görüb, icabi-iltimasına iqdam etdim. Əmma iqtizayi-zəman kəmali- istiğınayə rüxsət vermədi ki, sərrafi-xirəd, nəqdi-ovqatı sərfi-təsanifimö’təbərə etməkdə ikən, bu cüzviyyatə zaye’ edə. Və şəhbazi-təbiət müəzzəm seydlər gözədirkən, bir müxtəsər şikar ardınca gedə. Naçar məhmilie’tibarimdə bu ibarə lazımdır deyib, zəmani-tüfuliyyətimdə sadir olub, mütəfərriq olan qəzəllərdən bir müxtəsər divan cəm’ etmək səlahin gördüm. Və ol vəqtdə məndən iltimasla alanlardan iltimasla alıb surəti-cəm’i ixtisar üzrə itmamə yetirdim. Ümmiddir ki, ərbabi-fəsahət və əshabi-bəlağət müşahidə və mütaliə qıldıqda, mənşə’ və mövlidim Iraqi-Ərəb olub, təmamiyi-ömrdə ğeyr məmləkətlərə səyahət qılmadığmdan vaqif olduqda, bu illəti mucibisüquti-e’tibar bilməyələr. Və məhəllü məqamimə görə, rütbeyi-iste’dadimə həqarət ilə nəzər qılmayalar. Zira e’tibari-vətən iste’dadi-zatə tə’sir etməz və topraqda yatmaq ilə tiladən cila getməz. Nə əhli-bilad olmaqla nadan sahibi-qəbul olur və nə biyabanlarda durmaqla dana qəbuli-vəhşət qılır. Nəzm
Əgər omrha mərdome-bədsirişt, Bovəd həmdəme-huriyane-behişt. Dər on məhfele-porsəfa ruzo şəb, Zi Cibril xanəd fünune-ədəb, Bər on e’tiqadəm ke, əncame-kar, Nəgərdəd əzu coz bədi aşkar. Vəgər salha govhəre-tabnak, Fitəd xaro biqədr bər ruyi-xak, Bər anəm ke, kəmtər neşinəd ğübar, Ze xakəş bər ayineyi-e’tibar. Ço əz xak xizəd, həman govhərəst, Şəhanra bərazəndeye-əfsərəst 1 .
1 Pis təbiətli adam bütün ömrünü. Behişt hurilərilə həmdəm olsa, O səfalı yerdə gecə-gündüz Cəbraildən ədəb elmi öyrənərsə, Bu etiqaddayam ki, işin sonunda Ondan pislikdən başqa şey aşkar olmaz. Əgər parlaq gövhər illərcə Qiymətsiz olub torpaq üzərinə düşərsə, Inanıram ki, onun etibar ayinəsinə Torpaqdan toz qonar. Əgər torpaqdan götürülsə, yenə həmin gövhərdir Şahların tacının zinətinə layiqdir.
Yüklə 1,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|