Hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarında tibbi yardımın keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi.
ÜST-nin "Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarının tədqiqi metodikası"
14
Cədvəl 4. Hamiləlikdə ağırlaşmalar və mamalıq fəsadları, sübutlu təbabətə əsaslanmış bəzi
tövsiyələr və proses göstəricilərinin tərifləri
Təriflər
Ağır postpartum (zahılıq
dövrünün və ya doğuş-
dan sonrakı) qanaxması
Bunlardan biri ilə müşayiət olunan cinsiyyət sisteminin (genital) qanaxması:
1000 ml və ya daha çox həcmdə baş verən qanaxma və ya hipotenziya və
ya qan preparatlarının köçürülməsi ilə müşayiət olunan qanaxma
Ağır preeklampsiya
Sistolik qan təzyiqinin davamlı olaraq 160 mm c.s. və daha çox olması;
Diastolik qan təzyiqinin 110 mm c.s. olması;
24 saatlıq sidikdə zülalın miqdarının (proteinuriya) 5 qram və ya daha çox
olması;
24 saat ərzində ifraz edilmiş sidiyin həcminin <400 ml-dən az olması və
ya oliquriya;
HELLP sindromu və ya ağciyər ödemi.
Eklampsiya istisna edilir.
Eklampsiya Epilepsiyası olmayan xəstələrdə generalizə olunmuş qıcolma (tutma).
Koma ilə müşayiət olunan preeklampsiya.
Ağır dərəcəli sistem
infeksiyası və ya
sepsis
Yüksək hə
rarət (>38°C), təsdiq olunmuş və ya ehtimal edilən infeksiya (məs.,
xorioamnionit, septik abort, endometrit, pnevmoniya) və ən azı aşağıdakılardan
biri: ürək döyüntülərin sayının dəqiqədə 90 vurğudan çox olması, tənəffüs
sayının 20-dən çox olması, leykopeniya (leykositlərin sayının 4000-dən az
olması), leykositoz (leykositlərin sayının 12.000-dən çox olması).
Uş
aqlığın cırılması
Doğuş zamanı baş vermiş uşaqlığın cırılmasının laparotomiya ilə təsdiq
edilməsi.
Xidmət və proses göstəriciləri
Postpartum (doğuşdan sonrakı) qanaxmanın qarşısının alınması
Standart xidmət
Postpartum
qanaxmanın profilaktikası məqsədilə doğuşdan dərhal sonra
bütün qadınlara 10 BV (beynəlxalq vahid) oksitosin vurulur (13).
Proses göstəriciləri Postpartum
qanaxmanın qarşısının alınması məqsədi ilə doğuşdan sonra
oksitosin (bir doza) almış qadınların sayının doğuş keçirən (təbii doğuş və
qeysəriyyə kəsiyi ilə aparılan doğuş) bütün qadınların sayına nisbəti.
Postpartum qanaxmanın müalicəsi
Standart xidmət
Postpartum
qanaxması olan bütün qadınların müalicəsi oksitosinlə aparılır (14).
Proses göstəriciləri Postpartum
qanaxması olan və oksitosinlə müalicə olunmuş qadınların
sayının postpartum qanaxması qeydə alınmış bütün qadınların sayına nisbəti.
Eklampsiya
Standart xidmət
Eklampsiyası olan bütün qadınların müalicəsi maqnesium sulfatla aparılır (15).
Proses göstəriciləri Eklampsiyası olan və magnezium sulfat almış qadınların sayının
eklampsiyası olan bütün qadınların sayına nisbəti.
Ağır sistem infeksiyalarının və ya sepsisin profilaktikası
Standart xidmət
Q
eysəriyyə kəsiyi əməliyyatı keçirən qadınların hamısı profilaktik antibiotik
almalıdır (16).
Hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarında tibbi yardımın keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi.
ÜST-nin "Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarının tədqiqi metodikası"
15
Proses göstəriciləri
Q
eysəriyyə kəsiyi əməliyyatı keçirən və profilaktik antibiotik alan
qadınların sayının qeysəriyyə kəsiyi əməliyyatı keçirən bütün qadınların
sayına olan nisbəti.
Ağır infeksiyaların və sepsisin müalicəsi
Standart xidmət
Ağır dərəcəli sistem infeksiyası və ya sepsisi olan bütün qadınlar
venadaxili antibiotiklər almalıdır (17).
Proses göstəriciləri Ağır dərəcəli sistem infeksiyası və ya sepsisi olan və venadaxili antibiotik
almış qadınların sistem infeksiyası və ya sepsisi olan bütün qadınların
sayına nisbəti.
Dölün ağciyərlərinin yetişməsi
Standart xidmət
Körpənin vaxtından əvvəl doğulması gözlənilən bütün qadınlara dölün
ağciyərlərinin yetişməsi üçün kortokosteroidlərin verilməsi tələb olunur (18).
Proses göstəriciləri Xəstəxanada 3 saatdan çox qaldıqdan sonra sağ körpənin doğuşu ilə
nəticələnmiş və dölün ağciyərlərinin yetişməsi üçün kortikosteroidlər
almış hamilə qadınların sayının həmin xəstəxanada 3 saatdan çox qalan və
sağ körpənin doğuşu ilə nəticələnmiş bütün hamiləliklərin sayına olan
nisbəti.
a
Aşağı göstəricilər xidmətin yaxşılaşdırılması tələb olunan sahələri göstərir. Göstəricilərin yüksək olması isə xidmətin keyfiyyətli
olduğunu müəyyən edir.
Tibbi xidmətin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi
və təkmilləşdirilməsi prosesinin hər il
keçirilməsi məsləhət görülür. Tədqiqatın
aparılması üçün aşağıdakı müddətlərin nəzərə
alınması tövsiyə edilir:
–
tədqiqat üçün klinik halların ilkin
qiymətləndirilməsi: 4 ay,
–
toplanmış məlumatın təhlili və klinik
praktikanın təkmilləşdirilməsi üçün planın
tərtib edilməsi: 2 ay və
–
tibbi xidmətlərin təkmilləşdirilməsi üçün
tədbirlərin icrası: 6 ay.
İlkin qiymətləndirmədən 1 il sonra ölümlə
nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və
mamalıq fəsadlarının tədqiqi təkrar aparıla bilər.
Bunun nəticəsində tibbi xidmətlərin
keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması prosesi davam
etdirilə bilər. Alternativ olaraq ilkin
qiymətləndirmədən sonra məlumatların
toplanması və təhlili fasiləsiz aparıla bilər. Bu
zaman xidmətlərin keyfiyyətinin
təkmilləşdirilməsi üçün aralıq tədbirlər həyata
keçirilir.
Bütün hallarda ilkin qiymətləndirmə prosesi
yekun hədəf olmamalıdır. Hədəf kimi məhz
qiymətləndirmənin nəticəsi əsasında səhiyyə
sisteminin və tibb müəssisələrinin göstərdiyi
xidmətlərin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması
olmalıdır. Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik
ağırlaşmaları və mamalıq fəsadları olan
qadınlardan, tibb işçilərindən və tibb
müəssisəsinin rəhbər işçilərindən əldə olunmuş
məlumatlar klinik auditin aparılması (Diaqram
1-də təsvir edilib) üçün istifadə edilə bilər.
2.1.6. Vəziyyətin təhlili
Vəziyyətin təhlili ölümlə nəticələnməyən
hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadları və
proses indikatorları əsasında aparılır. Ölümlə
nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və
mamalıq fəsadlarının indikatorları və onların
izahı, habelə hesablanması üzrə təlimat Cədvəl
3-də təqdim edilib. Cədvəl 4-də ciddi hamiləlik
ağırlaşmaları və ağır mamalıq fəsadlarının
tərifləri, seçilmiş sübutlu təbabət prinsipləri
əsasında tövsiyələr və proses göstəriciləri
verilib. Toplanmış məlumatlar nümunə kimi
verilmiş cədvəl vasitəsilə təqdim oluna bilər.