Microsoft Word qs&vs mxma doc
Seyfəddin Qəniyev, Səadət Veysova
Yüklə 2,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əhməd Veysov, Hacı Quliyev, Ələsgər Sadıqov, Əjdər Nemət oğlu, Xaliq Xaliqov, İsmayıl bəy Fitdağlı, bö- yük rəssam Uğurlu Adil oğlu, Baxış Əliyev, Fəxri, Əziz
- Özü də ilk dəfə... Məşhur xeyriyyəçi Mahmud Ağa və naməlum muğam universiteti
- Şamaxının son yüz ilinə aid
- A.Gəraybəyli, Yavər Kələntərli, tarzən Hacı Məmmədov, general Tərlan Əlyarbəyovun oğlu Pərviz, xanəndə Sənəm, tarzən Qulam, Molla Məmmədağa, Şeyx
- Seyfəddin Qəniyev, Səadət Veysova
- «Şamaxı», «Şirvanın 350 şai- ri», «Aşıqlar, el şairləri», «Şirvanlı Aşıq Mirzə Bilal», «1918-ci il Şamaxı soyqırımı», «Şirvan folklor mühiti»
Seyfəddin Qəniyev, Səadət Veysova 8 50-ci illərdə Şamaxıya etdiyi səfərlərdən, S.Ə.Şirvani, M.A.Bi- xud, Didə, M.Ə.Sabir, M.Hadi, A.Səhhətin əqrəbaları, dostları, həmyaşıdları ilə görüşlərindən ürəkdolusu danışardı. Şamaxı- dakı ziyalı-müəllim tanışlarına mənim vasitəmlə salamlar da göndərirdi. Əhməd Veysov, Hacı Quliyev, Ələsgər Sadıqov, Əjdər Nemət oğlu, Xaliq Xaliqov, İsmayıl bəy Fitdağlı, bö- yük rəssam Uğurlu Adil oğlu, Baxış Əliyev, Fəxri, Əziz Seyidov, Ağalar Nuhov, Baba Əfəndiyev və başqalarına... Bu illərdə dostum, filologiya elmləri doktoru Əhməd Cə- fərzadədən də Mahmud Ağanın məclisi barədə bəzi məlu- matları öyrəndim. Beləliklə, müəllimliyə başladığım ilk vaxt- lardan Şamaxı ədəbi, pedaqoji, aşıq, muğam mühitini öyrən- məyin təməlini qoydum. Bəxtim bir də onda gətirdi ki, aspiranturada oxuduğum illərdə elmi rəhbərim arxivlərimizə - XIX-XX əsr əlyazmalarına dərindən bələd olan, səriştəli, ciddi alim, professor Xeyrulla Məmmədov oldu. O, Şamaxı ədəbi mühitini uzun illər araşdıran, onun incəliklərinə dərindən bələd olan, bütün arxivləri mükəmməl bilən mütəxəssislərdən biri idi. Bir sözlə, tanıdığım ziyalılar, tarixçilər və tədqiqatçılarla qurduğum ünsiyyət muğamsız bir gün yaşaya bilməyən Mah- mud Ağa məclisi, o məclisin üzvləri, qonaqları ilə bağlı məlu- matların əldə edilməsi, toplanması, öyrənilməsinin təməlini qoymaqda mənə uzun illər yardımçı oldular. Bu illərdə «Beytüs-Səfa» məclisi üzvləri, haqqında da xeyli məlumat əldə edə bildim. Şamaxıda fəaliyyət göstərmiş hər iki məclisin üzvlərinin ötən əsrin 70-90-cı illərində bu şəhərdə yaşayan qohumları və tanışlarını axtardım, birlikdə keçmişi vərəqlədik.. Əldə etdiyim materialların, xatirələrin zənginliyinə heyrətlənməmək mümkün deyildi... Topladığım məlumatlar əsasında belə qərara gəldim ki, ilk əvvəl Mahmud Ağanın ən yaxın dostu, səsinin, avazının vurğunu görkəmli xanəndə Mirzə Məhəmməd Həsən haqqında kitab hazırlayıb, oxuculara çatdırım. Ustad xanəndənin anadan olmasının 150 illiyinə... Özü də ilk dəfə... Məşhur xeyriyyəçi Mahmud Ağa və naməlum muğam universiteti 9 Keçən bu zaman kəsiyində görkəmli mesenat, musiqini, şeiri canından əziz bilən Mahmud Ağa haqqında da Səadət xanım Veysova ilə xeyli maraqlı və nadir məlumatlar topladıq. Həm atasının, həm də özünün şeirlərindən nümunələr əldə et- dik, nəvə, nəticələri haqqında bilgilər öyrəndik, xatirələr top- ladıq, nəsil şəcərəsinin böyük qismini müəyyənləşdirə bildik.... Təbii ki, ötən əsrin 70-ci illərində XIX əsr musiqi, poezi- ya təsnələri, xeyriyyəçi bəy-bəyzadələrin bir çox uzaq qohum- ları, qonşuları, tay-tuşları, 80-90 yaşında məhəllə dostları hələ sağ idilər. Dünyagörmüş belə insanların yaddaşları maraqlı xatirələrlə zəngin idi. Ümumiyyətlə, Şamaxının son yüz ilinə aid bilgilər, məlumatlar, şəxsi arxivlərində isə əlyazmalar, sənədlər, şəkillər hələ də mövcud idi. O zaman onlara sual verib dinləmək, onlarla birlikdə sənədləri vərəqləmək, keçmişi xatırlamaq sadəcə maraqlı və dəyərli idi. Bu gün isə zamanın aynasından keçmişə nəzər salanda topladığımız xatirə və sənəd- lərin əvəzsiz sərvət olduğuna sevinməmək mümkün deyil. Xalq artisti A.Gəraybəyli, Yavər Kələntərli, tarzən Hacı Məmmədov, general Tərlan Əlyarbəyovun oğlu Pərviz, xanəndə Sənəm, tarzən Qulam, Molla Məmmədağa, Şeyx Bayram, xanəndə Atamoğlan Fətəliyev, görkəmli pedaqoqlardan Əhməd Veysov, Davud Orucov, Ələsgər Sadıqov, İsmayıl bəy Fitdağlı, Ağasəf Məmmədov, Məhəm- məd Əfəndiyev (Sündü), Bilal Nuriyev (Söylər), Xəlil Rəhimov (Şamaxı), Baba Əfəndiyev, Gülsüm Əfəndiyeva, Firidə xanım Paşabəyova-Veysova, Gülalı Əmrahov, Aşıq Barat, Əlhəmzə və başqalarından zamanında az da olsa müəyyən bilgilər, məlumatlar əldə edə bildik. Çox əfsuslar olsun ki, onların bildiklərini, danışdıqlarını bizdən asılı olmayan səbəblərə görə videokameranıın yaddaşına köçürə bilmədik. Əgər bu insanların xatirələrini, danışdıqlarını videogörüntülərdə, günümüzədək qorumaq mümkün olsaydı, tariximizin qaranlıq səhifələrinə nur çiləyərək erməni faşistlərinin 1918-ci ildə Şamaxıda törətdikləri vəhşiliklərin Seyfəddin Qəniyev, Səadət Veysova 10 miqyas və amansızlığına ətraflı aydınlıq gətirmək olardı. Stalin xofu ötəndən 30 il sonra, təxminən, 70-80-ci illərdə 37-ci ilin repressiyası haqqında ömürləri boyu vahimədən susan insanlar artıq cəsarətə gəlib danışırdılar. Onların gözlərinin dərinliyin- dəki iztirablar, üzlərinin ifadəsi və bildikləri minlərlə fakt onlarla sənədli filmin ən faciəvi epizodlarını, ana xəttini və süjetini təşkil edə bilərdi. Etiraf etməliyik ki, biz həmçinin Azərbaycan mədəniyyətinin, musiqisinin tarixi ilə bağlı onlarla məşhur sənətkarın canlı görüntü və xatirələrini kinolentin yaddaşına almaq şansını birdəfəlik itirdik. Təəssüf ki, zamanın öz hökmü və insanların da öz qisməti var... Uzun illər sonra yazdığım «Şamaxı», «Şirvanın 350 şai- ri», «Aşıqlar, el şairləri», «Şirvanlı Aşıq Mirzə Bilal», «1918-ci il Şamaxı soyqırımı», «Şirvan folklor mühiti», «Mirzə Məhəmməd Həsən Nalə» və s. kitablarımda həmin xatirələrdən xeyli istifadə etsəm də, şahidlərin canlı görüntü- lərinin qalmamasına bir vətəndaş kimi dərindən təəssüflənirəm. Çünki oxumaqla, canlı şahidləri görmək arasında yerlə göy qədər fərq var. Yüklə 2,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|