111
1 gündən 7 günədək müddətə müvafiq dövlət orqanının qərarına
əsasən Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənara çıxarıla
bilər.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında
Konvensiyanın 7 saylı Protokolu
Maddə 1. Əcnəbilərin çıxarılmasına dair prosesual
təminatlar
1. Qanuni əsaslarla dövlətin ərazisində yaşayan əcnəbi,
qanuna müvafiq qəbul olunmuş qərarların icrası istisna olmaqla,
oradan çıxarıla bilməzlər və aşağıdaküara malik olmalıdırlar.
a) onun
çıxarılmasına qarşı arqumentlər təqdim etmək;
b) onun
işinə yenidən baxılması imkanına malik olmaq və
c) bu
məqsədlərə görə səlahiyyətli orqan qarşısında və ya
belə orqanların təyin etdiyi şəxs, yaxud şəxslər qarşısında təmsil
olunmaq.
2. Çıxarılma ictimai qaydanın maraqları üçün zəruri olduqda
və ya milli təhlükəsizlik əsasları ilə şərtləndirildikdə, əcnəbi bu
maddənin l.a, bvəc bəndindəki hüquqlarına əməl edilməmişdən
əvvəl çıxarıla bilər.
Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik sistemi
Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqi
vəziyyəti haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununun
27-ci maddəsinə əsasən, milli təhlükəsizliyin təmin olunması,
ictimai əsayişin mühafizəsi, əhalinin səhhəti, hüquqları və
mənafelərinin qorunması zəruriliyi olduqda və həmçinin
Azərbaycan Respublikasının «Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan
şəxslərin hüquqi vəziyyəti haqqında» qanunvericiliyin tələbləri
kobud surətdə pozulduqda əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan
şəxslər 1 gündən 7 günədək müddətə müvafiq dövlət orqanının
qərarına əsasən Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənara
çıxarıla bilər.
112
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında
Konvensiyanın 7 saylı Protokolu
Maddə 2. Cinayət işlərində şikayət vermə hüququ
1. Cinayət törətməyə cörə məhkəmə tərəfındən məhkum
edilmiş hər kəsin, barəsində çıxarılmış hökmə və ya cəzaya daha
yuxarı məhkəmədə yenidən baxılması hüququ vardır.
2. Qanunla
az
əhəmiyyətli elan olunmuş cinayətlərlə bağlı və
ya müvafiq şəxs artıq birinci instansiyada ən yuxarı məhkəmə
tərəfindən məhkum edildikdə və ya onun bəraəti ilə bağlı məhkəmə
baxışında məhkum edilibsə, bu hüquqdan istisnaya yol verilir.
Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik sistemi
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 65-ci maddəsinə
əsasən, məhkəmənin məhkum etdiyi hər
bir şəxsin öz barəsində
çıxarılmış hökmə qanunla nəzərdə tutulan qaydada yuxarı
məhkəmədə yenidən baxılması, habelə özünün əfv edilməsi və
cəzasının yüngülləşdirilməsi haqqında müraciət etmək hüququ
vardır.
«Azərbaycan Respublikasında
İnsan hüquq və
azadlıqlarının həyata keçirilməsinin tənzimlənməsi
haqqında» Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya
Qanununun 5-ci maddəsi, şəxsin insan hüquqlarını və
azadlıqlarını pozan qanunvericilik, icra və məhkəmə
hakimiyyəti orqanlarının qərarlarından, bələdiyyə aktlarından
Konstitusiya Məhkə-məsinə şikayət vermək hüququnu təsbit
edir. Qanunun 5-ci maddəsinə əsasən, hər kəs onun hüquqlarını
və azadlıqlarını pozan və Azərbaycan Respublikası
Konstitusiyasının 130-cu maddəsinin III hissəsinin 1-6-cı və 8-ci
bəndlərində nəzərdə tutulan qanunvericilik, icra və məhkəmə
hakimiyyəti orqanlarının normativ qərarlarından və bələdiyyələrin
normativ aktlarından qanunla müəyyən
edilmiş qaydada
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə pozulmuş
hüquq və azadlıqlarına dair şikayət verə bilər.
113
Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsinin
10.2.12-ci maddəsinə əsasən, Cəzaların icrası və çəkilməsi zamam
məhkumların cəzanın çəkilməsinin təxirə salınması və ya onun
ləğv edilməsi, xəstəliyə görə cəzanı çəkməkdən azad edilməsi,
ittiham hökmünün icrası müddəti ilə əlaqədar cəza çəkməkdən
azad edilməsi, cəzadan şərti olaraq vaxtından əvvəl azad edilməsi,
cəzanın çəkilməmiş hissəsinin daha yüngül cəza növü ilə əvəz
edilməsi, cəzaçəkmə müəssisəsinin
növünün dəyişdirilməsi,
amnistiyanın tətbiq edilməsi, müalicə müəssisəsində saxlanma
vaxtının cəzaçəkmə müddətinə daxil edilməsi, məhkumluğun
vaxtından əvvəl götürülməsi üçün ərizə ilə məhkəməyə, əfv
edilmək üçün isə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə
bilavasitə və ya qanuni nümayəndələrinin vasitəsilə,
habelə
yetkinlik yaşına çatmayan və ya fiziki qüsurlardan, yaxud psixi
xəstəlikdən əzab çəkən məhkumlar barəsində isə onların
müdafiəçilərinin və qanuni nümayəndələrinin vasitəsilə müraciət
etmək hüquqları vardır.
Azərbaycan Respublikası Cinayət Prosesual Məcəlləsinin
35-ci maddəsinə əsasən, Bu məcəllədə nəzərdə tutulmuş hallarda
və qaydada cinayət prossesi iştirakçısının cinayət işinin və ya
cinayət təqibi ilə bağlı digər materialm baxılmasında
məhkəmənin
qəbul etdiyi prosesual qərar və hərəkətlərdən yuxarı məhkəməyə
şikayət etmək hüququ vardır.
İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqlarının müdafiəsi
haqqında Konvensiyanın 7 saylı Protokolu
Maddə 3. Məhkəmə səhvinə görə kompensasiya.
Şəxs cinayət əməli törətməyə görə yekun qərarla məhkum
edildikdə və sonradan onun haqqında çıxarılmış hökm ləvğ
edildikdə, yaxud o yeni və ya təzədən ortaya çıxmış faktın qəti
olaraq məhkəmə səhvi olduğunu göstərməsi əsasında əhv
edilibsə, belə məhkum etmə nəticəsində cəzaya məruz qalmış
şəxs, əvvəllər məlum olmayan faktın vaxtında açılmaması onun
tam və ya qismən günahı üzündən baş verməyibsə, qanuna və
ya müvafiq dövlətin təcrübəsinə uyğun olaraq kompensasiya
alır.
