Microsoft Word vaqif abisov doc



Yüklə 0,55 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə53/53
tarix05.03.2018
ölçüsü0,55 Mb.
#30534
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   53

 
160
Əgər St.Şaumyanın rəhbərlik etdiyi Bakı Sovet erməni silahlı  dəstələrindən istifadə etməsəydi və 
«Dasnaksütyun», «Hncaq» və başqa mürtəçe-terrorcu erməni təşkilatlarının mənafeyini təmsil edən 
erməni Milli Şurası ilə ittifaqa girməsəydi hec şübhəsiz, ermənilər Bakıda, eləçə də Azərbayçanın 
bir coх şəhərlərində dinç azərbayçanlılara qarşı kütləvi qırğınlar törədə bilməzdilər.  
V.İ.Leninin «Türkiyə Ermənistanı» haqqında dekretini (bu dekret 1917 – çi il dekabrın 29 – 
da verilmiş, 1918 – çi il yanvarın 15 – 28 – də III Ümumrusiya Sovetlər qurultayında 
təsdiqlənmişdir) Türkiyədə  həyata kecirə bilməyən St.Şaumyan, həmin dekreti erməni 
«Daşnaksütyun» partiyası  və Erməni Milli Şurası ilə ittifaqa girərək Azərbayçanda həyata 
kecirməyə başlayır.  
Erməni daşnakları bolşeviklərin siyasi hakimiyətinə arхalanaraq Türkiyədə yarada 
bilmədikləri Erməni dövlətini Qafqazda Azərbayçan türklərinin dədə-baba torpaqları hesabına 
yaratmaq fikirində idilər.  
İkinçi fəsildə erməni-bolşevik hərbi qüvvələrinin  Şimali Azərbayçanın mərkəzi  şəhərləri 
olan Bakıda, eləçə də Şamaхı, Quba, Oarabağ, Kürdəmir, Salyan, Lənkəran, ingilis-rus süngülərinə 
arхalanaraq Çənubi Azərbayçanın Salmas, Хoy, Urmiya, Maku və başqa yerlərində 
azərbayçanlılara qarşı törətdikləri dəhşətli qırğınları coхsaylı arхiv sənədləri və elmi 
ədəbiyyatlardan istifadə etməklə şərh olunmuşdur. 
Monoqrafiyada ermənilərin,  əvvəlləçə Müvəqqəti hökumət, sonra Sovet Rusiyası  və Bakı 
Хalq Komissarları Soveti, eləçə  də Sentrokaspi Diktaturasının himayəsindən istifadə edərək 
azərbayçanlılara qarşı məkrli planlarını həyata kecirmələri verilmişdi. 
Monoqrafiyada Azərbayçan  Хalq Çümhuriyyət ordusu müzəffər Türk hərbi qüvvələri ilə 
birlikdə ingilis – rus və erməni silahlı birləşmələrini Bakıdan, eləçə  də Azərbayçanın başqa 
ərazilərindən qovub cıхarmaları öz əksini tapmışdı.  
1991 – çi ilin sonunda Azərbayçan özünün siyasi və dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən 
sonra, ХХ əsrin əvvəllərində хalqımıza qarşı ermənilərin törədikləri soyqırımları çiddi və sistemli 
araşdırılmağa başlanılmışdır.  
Qeyd etmək lazımdır ki, ermənilərin хalqımıza qarşı apardığı soyqırımı siyasəti bütün ХХ əsr boyu 
davam edib və  təəssüflər olsun ki, soyqırım problem bu gün də qalmaqda davam edir. Lakin bu 
sahədə aparılan elmi – tədqiqat işləri hələ yetərli deyil. Cünki ermənilər türk torpaqlarına qarşı öz 
məkrli iddialarından bu gün də əl cəkməmişdir. Coх təəssüflər olsun ki, ХХI yüzilliyin əvvəllərində 
də öz haqqsız və  ədalətsiz «fəaliyyətlərini» davam etdirən ermənilər bəzi qərb dövlətiləri və o 
çümlədən Rusiya tərəfindən aktiv müdafiə olunmaqdadır. ХХ yüzilliyin 90 – çı illərində azərbayçan 
torpaqlarının 20 % - i zəbt edən ermənilər bu gün də  işğal altında saхlamaqda davam edir. Ona  
görə də bu aktual, çiddi problemin elmi çəhətdən öyrənilməsinə nəinki Azərbayçan tariх elmi, eyni 
zaman da şəhid olmuş övladlarının хatirəsini daimi əziz tutan, tariхi vətən torpağının itirilməsi ilə 
barışmayan, ruhdan düşməyən,  həqiqətin qalib gələçəyinə ümidini itirməyən Azərbayçan  хalqı 
хüsusi diqqət verilməlidir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
161
 
Вагиф Абышов 
Резюме 
 
 
Великие  исторические  события  всемирного  масштаба,  происходившие  в  начале  ХХ 
века – Первая мировая война 1914-1918 гг., политические перевороты в феврале и в октябре 
1917  года  на  территории  Российской  империи,  раздробления  мировой  социально – 
экономической  и  политической  системы  в  результате  этих  событии  вызвали  большое 
смятение. 
Разные  народы,  в  том  числе  Азербайджанский  народ,  бывшие  в  неволе  в  составе 
Российской  империи,  под  национальным  гнетом,  в  этот  период  были  вынуждены 
столкнуться с большими и трудными историческими событиями. 
Ярые враги тюрков – армяне, пользуясь всесторонней помощью западных государств 
и  особенно  России,  стали  претворять  в  жизнь  идею  создания  армянского  государства  на 
исконно тюркских землях силой оружия. Армяне хотели осуществить этот коварный план за 
счет территорий Османского государства (Турции) и Азербайджана. 
Представляемая  тема  монографии  очень  актуальна  для  азербайджанской 
исторической науки. Историки советского периода в основном уделили определенное место 
резням  в  городе  Баку  в 1918 – ом  году,  но  учиненные  армянами  резни,  зверства  против 
местного  тюркского  (необходимо  отметить,  что  не  только  тюркского)  населения  были 
оценены ими как факты классовой борьбы, гражданской войны и этим они старались скрыть 
истинную суть вопроса. 
Главной целью в подготовке монографии является раскрытие коварных планов армян 
против  азербайджанцев  в  ходе  борьбы  отдельных  организаций  за  политическую  власть  в 
Азербайджане в 1917 – 1918 гг. Одновременно в монографии нашли свое отражение ужасные 
резни,  учиненные  армянами  против  азербаджанцев  с  целью  претворения  в  жизнь 
несбыточной мечты о «Великой Армении», массовое изгнание азербайджанцев с их родных, 
исконных земель, массовый грабеж собственности изгнанных азербаджанцев армянами. 
Монография  «Геноцид  азербайджанцев (1917 – 1918 гг.)»  состоит из  введения,  двух 
глав и заключения. 
В  первой  главе  предметами  исследования  являются  политические  события, 
происходившие в Азербайджане в 1917 – ом году. В этой главе подчеркивается обострение 
борьбы между разными политическими силами за власть в Азербайджане и выясняются цели 
политических партий, функционируюших в главном политическом и экономическом центре 
Южного Кавказа – в городе Баку. 
В  монографии  на  основе  разных  архивных  документов  и  материалов  исследуется 
деструктивная, разрушительная «деятельность» армян не только в Баку, но и одновременно в 
других  городах  и  селах  северного  Азербайджана,  в  южном  Азербайджане  и  результаты 
скрупулезного исследования доводятся до сведения ширикого круга читателей . 
После  крушения  планов  армян  с  помошью  штыков  (оружия)  Великобритании, 
Франции и России создать армянское государство на территории Турции, главный удар был 
направлен на Ажербайджан, который территориально и по числу населения был ведушим на 
Южном  Кавказе.  Обратим  внимание  на  некоторые  факты:  В  календаре 1920 – го  года, 
созданном  на  основе  Кавказского  календаря,  составленного  в 1917 – ом  году,  территория 
Бакинской губернии (в кв.км.) указывалась как 39.075.15, территория Гянджинской губернии 
равнялась 44.371.29 кв.км,  Закатальский  округ  имел  территорию  в 3.992.54 кв.км, 
Иреванская  губерния  имела  территорию  в 9.858.69 кв.км.,  кроме  того,  территория 
Иреванской  губернии,  считавшаяся  спорной  с  армянами,  равнялась 7.913.17 кв.км  и 
Тифлисская  губерния  имела  территорию 8.685.13 кв.км.  Эти  цифры  подтверждают,  что  в 
период Демократической Республики (1918 – 1920 гг.) территория Азербайджана равнялась 
113.895.97  кв.км.  По  вышеуказанному  календарю,  численность  насаления  в  Бакинской 


 
162
губернии  равнялась 1.281.575 человек,  в  Закатальском  округе  жили 92698 человек, 
численность  населения  Иреванской  губернии  равнялась 212458 человек,  и  наконец, 
отмечалось,  что  на  территории  Азербайджанской  Демократической  Республике  жили 
2.861.862  человек.  Превращение  Азербайджанского  народа  в  объект  армянских  нападений, 
армянской агрессии стало причиной сильного противостояния в регионе. 
Главная цель союза, созданного между Большевитской партией, руководимой в Баку 
С.Шаумяном, партией «Дашнакцутюн» и Армянским Национальным Советом должна была 
служить  воспрепятствованию  политической  и  военной  организации  в  Южном  Кавказе 
азербайджанцев подфлагом Советов, физическому уничтожению азербайджанцев, массовому 
грабежу  их  собственности,  массовому  изгнанию  оставшихся  в  живых  азербайджанцев  с 
родных  земель  и  в  конечном  итоге  «освобождению»  обширных  территорий  для  создания  в 
будущем  на  этих  территориях  армянского  государства.  Несомненно,  что  Бакинский  Совет, 
руководимый С.Шаумяном, без использования армянских вооруженных формировании, без 
союза  с  партиями  «Дашнакцутюн», «Гнчак»  и  Армянским  Национальным  Советом, 
представляющими интересы реакционно – террористических армянских организаций, армяне 
не  смогли  бы  учинить  массовую  резню  против  мирных  азербайджанцев  в  Баку,  а  также  в 
других городах Азербайджана. 
С.Шаумян,  который  не  смог  претворить  в  жизнь  декрет  оснавателя  Советского 
режима В.И.Ленина «О турецкой Армении» (который был обнародован 29 декабря 1917 – го 
года и утвержден на III в Всероссийском съезде Советов, который проводился 15 – 26 января 
1918 – го года) на территории Турции, начал осуществить в Азербайджане в союзе с партией 
«Дашнакцутюн» и Армянским Национальным Советом.  
Армянские  дашнаки,  потерпевшие  неудачу  в  Турции,  опираясь  на  политическую 
власть  болшевиков,  собирались  создать  армянское  государство  на  Южном  Кавказе – на 
исконных, родных землях азербайджанских тюрков. 
Во  второй  главе  на  основе  многочисленных  архивных  документов  и  научной 
литературы  изложены,  исследованы  ужасные  резни  против  азербайджанцев,  учиненные 
армяна – большевитскими  военными  формированиями  в  центральных    городах  Северного 
Азербайджана  (Баку,  Шемахи,  Куба),  в  Карабахе,  в  Кюрдамире,  в  Сальяне,  в  Ленкорани,  а 
англо – русско – армянскими военными силами и в других городах Южного Азербайджана. 
В  монографии  освешается  античеловеческая  деятельность  армян  при  реализации 
своих сумасбродных, коварных планов против азербайджанцев. Армян пользовались сначала 
активным  покровительством  Временного  Правительства,  а  потом  нового  Советского 
правительства  России,  Бакинского  Совета  Народных  Комиссаров,  а  также  Диктатуры 
Центрокаспия. 
В представляемой монографии нашими свое отражение совместная освободительная 
военная  деятельность  армии  Азербайджанской  Демократической  Республики  и 
победоносных военных формирований Турции по вытеснению и изгнанию англо – русских и 
армянских  военных  формирований  из  городе  Баку,  а  также  из  других  территорий 
Азербайджана. 
После  восстановления  государственной,  политической  независимости  Азербайджана 
в  конце 1991 – го  года  было  начато  серъезное  и  системное  исследование  геноцида, 
учиненного  армянами  против  нашего  народа  в  начале  ХХ  столетия.  Необходимо  отметить, 
что  эта  сумасбродная,  античеловеческая,  коварная  «деятельность»  армян  продолжалась 
также в течении всего ХХ века и тяжелые проблемы, связанные с этим геноцидом, остаются 
до сих пор. Важно подчеркунуть, что проведенные научно – исследовательские достижения 
по  изучению  этой  проблемы  пока  не  могут  удовлетворить  наши  требования.  Потому,  что 
армяне  до  сих  пор  не  отказались  от  своих  коварных  планов  завоевания  тюркских  земель  и 
расширения  территори  «Армении»  за  счет  этих  территорий.  К  сожалению,  и  в  начале  ХХI 
столетия армян в этом несправедливом деле активно поддерживают некоторые государства и 
международные  организаци.  Армяне  до  сих  пор  держат  под  оккупацией 20 % 
азербайджанских  земель,  которые  отторгнула    от  Азербайджана  в  начале 90 – х  годов 


 
163
прошлого  века.  Поэтому  необходимо  обратить  особое  внимание  научному  изучению  этой 
актуальной,  острой  проблемы  не  только  Азербайджанской  исторической  науки,  но  и  всего 
Азербайджанского народа, который хранит Память о своих павших, не смирился с потерей 
вековых, родных очагов, не пал духом, не теряет надежду на торжество Справедливости.   
 
  


 
164
 
Abishov Vaqif 
SUMMARY 
Great historical events occurred in the early XX century in the world-World War 1(1914-
1918), political revolutions in the territory of the Russian Empire (February and October revolutions 
of 1917 are meant- A.V.). 
Splits in world social, economic and political system happened at the result of these events 
caused the world to worry greatly. 
Different nations, including Azerbaijani people being enslaved by Russian Empire had to 
face a very great and hard historical events. 
Bitter enemies of Turks the Armenians-taking advantage of the Western States, in particular 
of Russia's support intended to establish by force their own state on the account of the lands which 
belonged to the ancestors of Turks from the very outset. They tried to realize their insidious plan on 
the account of the lands of Ottoman State Turkey and Azerbaijan. 
The subject of the monograph is very actual for the history of Azerbaijan. Although the soviet 
historians had partially given share to Baku bloodshed's of 1918, but had deliberately hid the main 
essence of the matter and assessed the bloodshed's committed by Armenians against the Turks as a 
class struggle or a civil war. 
The main goal of the monograph is to reveal the Armenians in-dicious plans against the 
Azerbaijanis in the struggle among different organizations for political power in Azerbaijan in 
1917-1918. 
It should be noted that these bloodshed's had been committed not only against the Turkish, 
but as well as the other nations living in Azerbaijan. 
As well as how the Armenians intending to establish "Armenia" created bloodshed's against 
the Azerbaijanis and driving them out, from their ancestral lands robbed their property had found 
its reflection in the monograph. 
The monograph "Genocide of Azerbaijanis (1917-1918)" consists of the introduction, two 
chapters and conclusion. 
In chapter I is spoken about the political events happening in Azerbaijan in 1917. In this 
chapter is noted how the struggle among the different political forces had aggravated in Azerbaijan 
for seizure 
of the power and is revealed the aims of political parties functioning i

Baku being the 
main political and economic center in South Caucasus
 
Basing on different archieve materials and documents the Armenians confusion activity not 
only in Baku, but as well as in other towns and villages of Azerbaijan, including in the Azerbaijani 
lands of Iran is brought to wide readers attention in the monograph.
 
When the Armenian's plans to create in the territory of Turkey an Armenian state with the 
help of the bayonets of Great Britain France and Russia failed, then they turned the main blow at 
Azerbaijan which for her territory and the amount of population had superiority in South Caucasus. 
Let's look through some facts: In the calendar of 1920 based on the calendar of the Caucasus 
compiled in 1917 is shown that the territory of Baku province covered (in km
2
) -39.075.15, Ganja - 
44.371.29; Zagatala - 3.992.54; fravan - 9.858.69, besides disputable areas with the Armenians in 
Iravan province (km
2
) 7.913.17 and in Tiflis province 8.685.13. The figures prove that at the time of 
the Azerbaijan Democratic Republic the territory of Azerbaijan covered 113.895.97 km
2
. And the 
amount of the population was: in Baku province 1.281.575; Ganja province 1.275.131; in Zagatala 
district 92698, in Iravan province 212458 and finally in the whole Azerbaijan Republic 2.861.862.
 
As the Armenian attacks was turned against the Azerbaijani people it brought to hard 
confrontation in the region.
 
The main goal of the alliance among the Bolshevik party lead by St.Shaumyan, 
"Dashnaksutyun" and the Armenian National Soviet was acting under the Soviet flag not th give 
the Azerbaijanis a chance to be organized both politically and militarily in the South Caucasus, to 
kill them, burning their houses to rob their property, to drive those people out who had survived 
and to clear out vast areas, in order to create in the future the Armenian state in these areas.
 
If the Baku Soviet headed by St.Shaumyan hadn't used the Armenian armed bands and 
hadn't entered into the alliance with the National Soviet which represented the interests of 
"Dashnaksutyun", "Hnchag" and other reactionary-terrorist Armenian organizations, then, no 


 
165
doubt, the Armenians wouldn't be able to commit mass bloodsheds against the peaceful 
Azerbaijanis in Baku and in other towns of Azerbaijan. St.Shaumyan couldn't realize V.I.Lenin's 
Decree about the "Turkish Armenia" (The Decree was issued on December
 
29,1917, but was affirmed in the III All-Russian Congress of the Soviets held on January 15-28, 
1918), then he began to realize it in Azerbaijan in the alliance of the Armenian "Dashnaksutyun" 
party and the Armenian National Soviet.
 
Being supported by the political power of Bolsheviks the Armenian dasnaks weren't been 
able to realize their plan in Turkey intended to create the Armenian State in the Caucasus on the 
account of the lands which belonged to ancestors of the Azerbaijani Turks.
 
In the chapter II basing on numerous archieve documents and scientific literature is 
accounted how the Armenian-dashnak armed forces being supported by Anglo-Russian bayonets 
committed terrible bloodsheds against the Azerbaijanis in the main towns of north Azerbaijan-Baku 
and Shamakhy, as well as in Guba, Garabagh, Kurdamir, Salyan, Lankaran, and also in Salmas, 
Khoy, Urmiya, Maku and other places of South Azerbaijan.
 
In the monograph is spoken how the Armenians began to realize their perfidious plans 
against the Azerbaijanis at first under the patronage of the Provisional Government, then of the 
Soviet Russia and Baku People Commissars Soviet, as well as Centrocaspian Dictatorship.
 
Besides in the monograph has found reflection how the Azerbaijan Democratic Republic's 
Army joining with the victorious Turkish military forces drove out the Anglo-Russian and Armenian 
armed units from Baku, as well as the other areas of Azerbaijan.
 
After the restoration of Azerbaijan's independence in 1991 began the serious and systematic 
researches of the genocide committed by the Armenians against our nation at the beginning of the 
XX century.
 
That's why not only Azerbaijan historical science, but all the 
Azerbaijani people who honors the memory of their shahid sons, who 
don't reconcile with the seizure of historically native lands, who don't 
lose their optimism and believe that some day the justice will give a 
particular consideration to this actual and serious problem and to re 
search it. 
 
But, unfortunately, now at the beginning of the XXI century illegal actions of the Armenians 
contradicting the human lows is supported by some states.
 
And still more than 20 per cent of our lands being seized at early 90s of the XX century are 
under the occupation of the Armenians.
 
That's why a special consideration should be given to the research of this problem.
 


 
166
 
 
 
 
 
 
Abişov Vaqif Şirin oglu  
Azərbaycanlıların soyqırımı (1917-1918-ci illər) 
Baki, Nurlan, 2007 
 
 
 
 
 
 
Kompüter yıgımı: Ruqiyyə Talıbova. 
Computer dizaynı: Elmar Məhərrəmov. 
 
 
Yıgılmaga verilmişdir: - 11 noyabr 2006-ci ildə. 
Çapa imzalanmışdır: - 6 fevral 2007-ci ildə. 
Sifariş: № 23. 
Formati: 60/90 - l/l6. Həcmi: 11 ç.v. Tirajı: 500. 
 
 
 
Kitab «Nurlan» nəşriyyat-poliqrafiya 
Müəssisəsində çap edilmişdir. 
 
 
Müəssisənin direktoru N.B.Məmmədli. 
Tel. 497-16-32; 427-44-61; 050-311-41-89. 
Ünvan: Baki, İcərişəhər, 3-cü Maqomayev küç., 8-ci düngə, ev 4. 


 
167
 
 
 


 
168
 
 
 
 
 
 
 

Yüklə 0,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   53




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə