Microsoft Word who-aims final report azerb 04 2008. doc
DİAQRAM 2.5. STASİONAR MÜƏSSİSƏLƏRİNDƏ
Yüklə 281,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DİAQRAM 2.5. STASİONAR MÜƏSSİSƏLƏRİNDƏ SAXLANMA MÜDDƏTİ (il ərzində günlərlə) 31 65 0 10
- XƏSTƏXANALARI
- DİAQRAM 2.7. STASİONAR MÜALİCƏSİ İLƏ AMBULATOR MÜALİCƏSİNİN MÜQAYİSƏSİ 370277 592135 0 100000
- AMBULATOR MÜALİCƏSİ STASİONAR MÜALİCƏSİ
- İlkin səhiyyə işçilərinə psixiatriyanın tədrisi
- İlkin səhiyyə sistemində psixiatriya
- İlkin səhiyyədə dərmanların təyini
21 DİAQRAM 2.5. STASİONAR MÜƏSSİSƏLƏRİNDƏ SAXLANMA MÜDDƏTİ (il ərzində günlərlə) 31 65 0 10 20 30 40 50 60 70 STASİONAR ŞÖBƏLƏRİ PSİXİATRİYA XƏSTƏXANALARI Pasiyentlər ən uzun müddət psixiatriya xəstəxanalarında saxlanırlar, onun ardınca isə ümumi təyinatlı xəstəxanaların psixiatriya şöbələri gəlir.
PSİXOTROP DƏRMANLARIN MÖVCUDLUĞU 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% Ambulator müəssisələr Stasionar şöbələri Psixiatriya xəstəxanalarI Dərmanların mövcudluğu Qeyd: diaqramdakı məlumatlar faizlə verilmişdir; zəhmət olmasa, rəqəmlərdən sonra % işarəsini göstərməyi unutmayın.
22 DİAQRAM 2.7. STASİONAR MÜALİCƏSİ İLƏ AMBULATOR MÜALİCƏSİNİN MÜQAYİSƏSİ 370277 592135 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 AMBULATOR MÜALİCƏSİ STASİONAR MÜALİCƏSİ Ambulator qəbul üzrə pasiyent/günlər və bütün stasionar müəssisələrində (psixiatriya xəstəxanaları və ümumi xəstəxanalardakı şöbələr) keçirilmiş günlər arasında olan nisbət ictimai qayğının nə dərəcədə olmasının göstəricisidir: ölkədə bu nisbət 1:1,6 kimidir.
Həkimlərin tibbi təhsilinin 1% hissəsi psixiatriyanın tədrisinə həsr olunur. Müqayisə üçün qeyd etmək lazımdır ki, tibb bacılarında bu göstərici 5%-ə bərabərdir. Təhsilin ikinci ilində həkimlərə Tibbi psixologiya (psixi sağlamlıq üzrə təlimlərin 16%-i), dördüncü və beşinci illərində isə Psixiatriya (psixi sağlamlıq üzrə təlimlərin 84%-i) tədris olunur. Tibb bacıları üçün psixiatriyanın tədrisi də iki bölmədən ibarətdir: 1) Psixonevroloji pozğunluqlar (psixi sağlamlıq üzrə təlimlərin 82%-i) – bu bölmə əsasən psixiatrik pozğunluqlardan daha çox nevroloji pozğunluqların öyrənilməsinə həsr olunmuşdur; 2) Tibbi psixologiya (psixi sağlamlıq üzrə təlimlərin 16%-i). Həkim və tibb bacılarından başqa digər ilkin səhiyyə işçilərinə psixi sağlamlıq mövzularında təlimlər keçilmir. Nə ilkin səhiyyə həkimləri, nə də tibb bacıları üçün psixi sağlamlıq sahəsində biliklərin təzələnməsi məqsədilə heç olmasa iki günlük məşğələlər aparılmır. Psixiatriya sahəsində ixtisaslaşmaq istəyən həkimlər bir illik internatura keçirlər, bu isə lazımi dərəcədə təlim üçün kifayət deyil.
Ölkədə həm həkimlərin çalışdığı, həm də yalnız orta tibb işçilərinin çalışdığı ilkin səhiyyə xidməti (İSX) klinikaları mövcuddur. Bu klinikaların heç birində əsas psixi vəziyyətlər üçün qiymətləndirmə və müalicə protokolları yoxdur. Psixiatriya üzrə mütəxəssisin qəbuluna hər ay orta hesabla heç olmasa bir pasiyent göndərən ilkin
23 səhiyyə həkimləri haqqında informasiyanı hesablamaq mümkün olmamışdır, çünki bu cür informasiya qeydiyyata alınmamışdır.
Eyni zamanda, orta tibb işçilərinin çalışdığı ilkin səhiyyə xidməti klinikalarının təxminən 21-50%-i daha yüksək səviyyəli tibb müəssisələrinə göndərişlər edir. Son bir il ərzində mütəxəssis-psixiatrla heç olmasa bir dəfə əlaqə yaratmış ilkin səhiyyə həkimləri haqqında informasiyanı əldə etmək mümkün olmamışdır, çünki belə informasiya da qeydiyyata alınmamışdır. Həkimlərin və yaxud yalnız orta tibb işçilərinin çalışdığı İSX klinikalarının və psixiatriya müəssisələrinin işçiləri qida əlavələri (bioloji aktiv əlavələr) təyin edən, alternativ və ya ənənəvi praktikalarla məşğul olan şəxslərlə qeyri-rəsmi əlaqələr yaradırlar, lakin bu cür informasiya qeydə alınmadığı üçün əldə edilməsi mümkün olmamışdır.
Psixi sağlamlıq sahəsində göstərilən xidmətlərin böyük əksəriyyəti ixtisaslaşmışdır və təşkilatlar tərəfindən təmin edilir. Pasiyentlər birbaşa psixiatriya müəssisələrinə müraciət etməli olurlar, çünki İSX səviyyəsində psixi sağlamlıq xidmətləri zəif inkişaf etmişdir.
Bütün ixtisaslardan olan həkimlərin, o cümlədən İSX həkimlərinin istənilən şəraitdə, məhdudiyyət qoyulmadan reseptlə psixotrop dərmanlar təyin etməyə ixtiyarı vardır. Tibb bacılarının və digər İSX işçilərinin belə bir hüququ yoxdur. Psixotrop dərmanların əldə edilməsi imkanına gəldikdə, həkimlərin və yaxud yalnız orta tibb işçilərinin çalışdığı bütün (100%) İSX klinikaları hər müalicə kateqoriyası üzrə (neyroleptik, antidepressant, əhval-ruhiyyəni tənzimləyən, trankvilizator və antiepileptik dərmanlar) heç olmasa bir psixotrop preparatla təmin edilmişdir. İSX müəssisələrində psixotrop dərmanların rasional istifadəsi üzrə hər hansı rəhbərlik və ya protokol yoxdur. Digər tərəfdən, burada psixotrop preparatların aqressiv reklamını həyata keçirən farmasevtik şirkətlər vardır və bu şirkətlər, öz istehsalları olan psixotrop preparatların təyin edilməsi üçün həkimləri maddi cəhətdən şirnikləndirməyə çalışırlar.
KADR RESURSLARI Psixi sağlamlıq xidmətlərində mövcud kadr resurslarının sayı Dövlət psixiatriya müəssisələrində çalışan və özəl praktika ilə məşğul olan bütün kadr resurslarının ümumi sayı hər 100 000 nəfər əhali üçün 22,2-yə bərabərdir. Onların peşəyə uyğun bölgüsü aşağıdakı kimidir: 5,2 psixiatr, 0,8 digər ixtisaslardan olan həkimlər (psixiatriya üzrə ixtisaslaşmamış), 8,4 tibb bacısı, 0,2 psixoloq, 0,3 sosial işçi, 7,4 digər səhiyyə və ya psixi sağlamlıq sistemi işçiləri, o cümlədən yardımçı personal və tibbi köməkçilər. Peşə həkimləri, həkim və ya tibb bacısı olmayan İSX işçiləri, səhiyyə köməkçiləri, peşəkar və ya yarımpeşəkar psixososial məsləhətçilər kimi psixi sağlamlıqla əlaqəli digər ixtisasların sahibləri ölkədə mövcud deyildir.
Psixiatrların 92%-i yalnız dövlət psixiatriya müəssisələrində işləyir, yalnız QHT- lərdə, özəl psixiatriya müəssisələrində çalışan və ya xüsusi praktika ilə məşğul olan Yüklə 281,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|