Microsoft Word Yeni kitab A5-son docx
ları varsa deməli, millət yaranır. Bunun da oxumuşları var
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “İçim sökülür elə bil, özümün də xəbərim olmayıb, erməni qızına belə ba- ğanmışam, birdən-birə bu hala düşməyimə məətəl qaldım.”
- “Oğlan (İmirxanlı- E.A.) alt paltarını əlində gül dəstəsi kimi tutmuşdu, bayaqdan geyinmək istəyirdi, əlləri sözünə baxmırdı, bir də, bununla
- Hanı bəs Nə yazdığı ağlımızda qalıb, nə özü yanımızdadı... İndi də, deyir, bir erməni qızına uyub, nə kənd yadına düşür, nə anası.”
- Yad elli qızlara meyil- lidilər, pul sevəndilər”.
164 ları varsa deməli, millət yaranır. Bunun da oxumuşları var, amma oxumuşlarını özünə oxşada bilmədi,- varjapedin birdən-birə üzü gülməyə başlamışdı.” Bu düşmən dilindən özümüzə edilən ironiyadır, zəif tərəflərimizin etirafı, keçmiş- dən uzaqlaşmağımıza edilən tənədir. Erməninin düşüncə psixo- logiyası, illüziyaları və bu sırada, türk xalqının xarakteri, möv- qeyi - sadəlövhlüyü, aldanış və eyforiyası ilə birlikdə təsvir olu- nurlar. Əsərdə türk tarixi və bu tarixə münasibət-onu yazmaq, təbliğ etmək, öyrənmək və öyrətmək müəllifin əsas düşüncə predmetinə daxildir. Bütün əsər boyu İmirxanlının düşüncəsindən bu süzülür: biz tarixi yaratdıq, amma lazımınca, gərəyincə öyrənmədik, təbliğ etmədik. Erməni isə ayaq basdığı yerlərin dağına, daşına öz adının hərflərini yazdı. Müəllimi (kimya müəllimi Siranuş Samukyan) erməni adındakı hərflərdən başlayaraq uşaqları türkə nifrət ruhunda yetişdirdi. Dərisatanı (Aped) alver elədiyi dükanın qarşısında erməni psevdotarixini ipə düzüb ağacdan asdı: “papaq alanlar, dəri gətirənlər əvvəcə gərək bu yazılara baxaydı, Apedin suallarına cavab verəydi, yalnız ondan sonra alver eləmək mümkündü... Apedin də alveri elə budu, təki erməni tarixini öyrənən olsun, Aped də beş qazanmasın bir qazansın, erməni öyrənməsə də olar, türk öyrənsin, türk”; vətəndaşı hər ay “Qrunk” təşkilatına pul göndərməyi təməl vəzifəsi kimi qarşısına qoydu. Türklərsə bu erməni məkri qarşısında yenə də saf və sadə- lövh davranır, qarşındakının niyyətini bilə-bilə ona əl uzadıb süfrə açmağından qalmır, düşməni xəstəliyin iti caynağından xilas edib sağaldır, ermənini qoruyan rus əsgərlərini yedizdirir, hətta əsər boyu bizə tarix dərsi keçən ziyalı obrazı-İmirxanlının özü belə bir erməni qadınının- “Qrunk”un Bakı təmsilçisinın qızı Sevortyan Sedanın yanında aciz görünür: “İçim sökülür elə bil, özümün də xəbərim olmayıb, erməni qızına belə ba- ğanmışam, birdən-birə bu hala düşməyimə məətəl qaldım.” Qeyd edək ki, bütün əsər boyu türkçülük ideyasının amansız təbliğatçısı kimi çıxış edən, auditoriya azadlığında qatı millətçi çıxışları ilə seçilən, akademik Balacahunlu ilə türkün şanlı 165 keçmişi, coğrafi əraziləri, yer adları ilə bağlı mübahisələrə giri- şən, kənd camaatını başına yığıb onlara alovlu tarix dərsləri ke- çən, erməni xislətinə hamıdan yaxşı bələd olan ziyalımız İmir- xanlının bir erməni qızının əlində əsir-yesir qalması oxucunu rəncidə salır. Nə olsun ki, bu ilişkidə də daim türk söhbəti qa- bardılır, hətta bu müzakirə-mübahisələr intim səhnələrinə qədər yeridilir, əvəzində oxucunu tarixlə bağlı bir ziyalıdan eşitdik- lərinin cazibəsi nə qədər heyrətləndirirsə, bu heyrət İmirxanlının “axçi” aludəliyi önündə fiaskoya uğrayır: “Oğlan (İmirxanlı- E.A.) alt paltarını əlində gül dəstəsi kimi tutmuşdu, bayaqdan geyinmək istəyirdi, əlləri sözünə baxmırdı, bir də, bununla hirsi soyumayacaqdı ki. Elə ordan, məxmərli kreslonun üstündən, alt paltarı qarışıq əlini silkələyə- silkələyə: - Bilirsən,- dedi,- dövlət qurub, dövlət görmüş xalq sizin kimi görməmiş olmur, cığal, gözləri özgə qapılarında... Ço- banlıq da bir tarixi mərhələdi, siz onu da keçməmisiz, torpağınızın olmaması da, ac qalmağınız da çoban olmadı- ğınıza görədi.” Necə ki, ona güman bəsləyən həmkəndliləri bu sayaq küskünləşirlər: “İmirxanlıdan yaxşı tarix yazmayacaqlar ki? Hanı bəs? Nə yazdığı ağlımızda qalıb, nə özü yanımızdadı... İndi də, deyir, bir erməni qızına uyub, nə kənd yadına düşür, nə anası.” Bu həmən tanış “mif”dir, milli nəsrdə bizə məlum olan xəttin davamıdır. Əslində, yazıçının belə bir münasibəti simvo- lik olaraq təsvirə alması aydındır- “Əsli və Kərəm”, “Bahadır və Sona” (N.Nərimanov), “Sarı tağ” (A.Abdulla), “Qarabağ şi- kəstəsi” (V.N. Sarıhüseynoğlu), “Quqark” (S.Baycan) əsər- lərində erməni-azərbaycanlı münasibəti müxtəlif rakurslardan bədii təsvirin mərkəzinə çəkilirsə də nəhayətində milli xarak- terin boşluqlarından nəşət tapırlar. Bu əsərdə də boşluqlara işarə edilir, yenə də düşmən dilindən: “Yad elli qızlara meyil- lidilər, pul sevəndilər”. Düşünsək ki, söhbət 80-ci illər Bakı- sından gedir, burda hələ hər növ millətlər, hər çür münasibətlər 166 qovuşmuş, qaynayib qarışmış haldadır, deməli özgələrə aludə - “yad elli qızlara meyl etmək” mifinə hələ yer var. Gərəkirsə hələ erməni qızını yaşadığı Qələ kəndindən sağ-salamat çıxart- mağa nail olub onu Ermənistana yola salan (erməni ilə bağla- dığı yeganə bağı qıran!) İmirxanlının türkün tarixini yaza- cağına inanmağa da... Biz eyni hadisələri ona görə təkrar yaşadıq ki, tarixin dərs- lərindən ibrət götürmədik. Belə olduğu üçün torpaqdan əvvəl milli-mənəvi dəyərlərimizi və tarixi haqqımızı itirdik. Çünki ərazinin bütövlüyü yaddaşın bütövlüyündən, onu mühafizə et- mək qüdrətindən asılıdır. “Erməni adındakı hərflər”də bu tarixi öyrətməyə və milli şüuru ayıq saxlamağa güclü potensial var. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|