Microsoft Word zahid -ders vesaiti docx
Yüklə 4,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sosial mühit
40 Ölkə riskinə girən ən önəmli göstəricilər aşağıdakılardır: -böyük bir devalvasiya; -böyük bir resesion; -iqtisadi siyasətdə böyük dəyişikliklər -dövlət büdcəsi kəsirinin ÜDM-ə nisbətinin artımı -pul miqdarında yüksək nisbətdə bir genişləmə -dəyişkən ticarət hədləri -aşağı bir verimlə geri dönən dövlət xərcləri; qtisadi risk: -iqtisadi struktur və artım -dövlət və ya bazar iqtisadiyyatı -iqtisadi çeşidləndirmə -investisiya və yığımların həcmi -iqtisadi artımın sürəti. Maliyyə siyasəti və dövlət borclanması -dövlət borclanmasının strukturu -borc xidməti
-pul və kredit həcmindəki artım nisbəti -valyuta siyasəti -Mərkəzi Bankın müstəqillik səviyyəsi qtisadi idarəetmə: -iqtisadi tarazlığı təminetmə istəyi və qabiliyyəti -struktural iqtisadi islahatlar
-siyasi sistem -hökumət forması -xalqın hakimiyyətdə iştirak dərəcəsi -liderlik sırasının intizamı
-həyat standartları və gəlirin bölüşdürülməsi -əhalinin mədəniyyət səviyyəsi
-beynəlxalq iqtisadi sistemə və maliyyə qurumlarına inteqrasiya dərəcəsi; -etibarlılıq riski, qonşu ölkələrlə münasibət.
ş irkətin hər il bir dividend ödənməsi əsasına dayanır. nvestorlar səhmlərin də- yər qazanmasından dolayı əlavə qazanc əldə edirlər.Beynəlxalq bazarlarda satmaq məqsədilə səhmlərin çıxarılması iki yolla olur. «Təkdilimli ixrac» du- rumunda avrosəhmlər avrobazarlarda satılmaq üçün ixrac edilir. Satış eyni anda bütün Avropa ölkələrində aparılır. Lakin Avropa ölkələri xaricindəki ölkələrə də (ABŞ, Yaponiya) səhmləri satmaq mümkündür.
41 « kidilimli ixrac» yolunda isə səhmlərin ixracı yerli və beynəlxalq trans olaraq ikiyə ayrılır. Beynəlxalq trans xarici investorlara satılır. Əsasən, Beynəlxalq tranş səhmləri ilə Nyu-York, Tokio, London kimi maliyyə mərkəzlərində əməliyyat aparılır. Cədvəl 1 stiqrazın etibarlılıq qiymətləndirmə şkalası Moody`s Standard poor`s Xarakteristika Aaa
AAA yüksək etibarlılıq dərəcəsi, minimal risk. Emitensin maliyyə vəziyyəti sabitdir və etimada sahibdir Aa AA
etibarlılığı yüksək, uzun müddətdə riski yüksək A A etibarlılıq oradan yuxarı, emitetin güclü tərəfləri vardır, ancaq bazar konyunkturunda dəyişiklik göstərir Baa
BBB etibarlılıq orta səviyyədə Ba BB
spekulyativ elementlər iştirak edir, etibarlılıq mötədillik (mülayimlik) B B
Ancaq gələcəkdə ödəməmə risk var Caa
CCC defolt təhlükəsi var Ca CC
yüksək spekulyativ C C ə n aşağı etibarlılıq - D
1.3. Maliyyə alətləri Maliyyə bazarı çoxsaylı alətlərin alqı-satqısını və müxtəlif maliyyə vasi- təçilərinin fəaliyyətini əhatə edir. Biz maliyyə bazarının işləyişinə diqqət yetir- mək üçün orada əməliyyat görən maliyyə alətlərinin və maliyyə vasitəçilərinin növləri üzərində dayanaq. Qeyd etdiyimiz kimi, maliyyə alətləri çoxsaylıdır. n- kişaf etmiş maliyyə bazarı olan ölkələrdə maliyyə alətlərinin bir-birindən ol- duqca fərqli və eyni zamanda oxşar cəhətləri olan növlərinə rast gəlinir. Fond təklif edənlər fond tələbində olanlardan dövr etdirdikləri fondların qarşılığında və bu alış-veriş nəticəsində doğan alacaq və ya ortaqlıq haqlarını göstərən bir sənəd alırlar. şdə bu sənədə "Maliyyə instrumenti aləti və ya maliyyə inves- tisiya aləti adı verilmişdir. Maliyyə alətləri müəyyən bir satın alma gücünü təmsil edirlər və fond tələbində olanlar tərəfindən yaradılmaqla, fond sa- hiblərinə fondlarının əvəzində verilir. Maliyyə alətləri onu əlində tutanlar üçün maliyyə aktivləri, bazara çıxa- ranlar üçün isə maliyyə bazarları təşkil edirlər. Maliyyə alətləri fond alış-verişi-
42 nə fond təklif edənlər və ya fond istifadəçilərinin öz aralarında imzaladıqları sözləşmənin özəlliyinə, etimad və haqlara, gəlir səviyyəsinə, müddətinə və likvidliyinə görə fərqlənirlər. qtisadi vahidlərin fond tapmaq məqsədi ilə hə- qiqətən çıxardıqları maliyyə alətləri vasitəsiz maliyyə alətləridir. Vasitəli maliyyə alətləri isə maliyyə qurumları tərəfindən çıxarılan və yığım sahib- lərinin həqiqətən bu qurumlar üzərindəki haqlarını və alacaqlarının, bilavasitə vasitəçi qurumlardan fond saxlayan iqtisadi vahidlər üzərindəki haqlarını və alacaqlarını göstərən sənədlərdir. Başqa bir tərəfdən, saxladıqları haqlara görə maliyyə alətləri ortaqlıq haqqı saxlayan və alacaq haqqı doğuran maliyyə alətləri olaraq qruplaşdırıla bilər. Son illərdə maliyyə innovasiyalarının güclənməsi təcrübədə maliyyə alət- lərinin daha yeni formalarını ortaya gətirmişdir. Dünya ölkələrində maliyyə alə- tlərinin yeni növlərinin meydana gəlməsi həm də dezintermediasiya və sek- yuritizasiya prosesi ilə bağlıdır. Maliyyə vasitəçiliyinin bahalığı və istifadəçilər üçün ağırlığı, onlan birbaşa olaraq yığım sahibləri ilə əlaqə yaratmağa sövq etmiş və bankların borc kapitalı bazarındakı vasitəçiliyindən imtina edərək, birbaşa maliyyə alətlərini buraxmağa üstünlük vermişdir. Bununla da sek- yuritizasiya, yəni maliyyə bazarında borclanmanın əsas forması kimi qiymətli kağızların rolu güclənmişdir. Hazırda subyektlər mənfəət artırmaq və maliyyə vasitəçiliyinin maya dəyərini aşağı salmaq, bununla da vasitəçilik xidmətlərinin ucuzlaşdırılması məqsədilə maliyyə innovasiyalarından geniş istifadə edirlər. Maliyyə innovasiyaları daha yeni, tərəflərin maraqlarını qarşılıqlı təmin olunması baxımından daha təkmil və dəyişən makroiqtisadi situasiyaya uyğun- laşmaq qabiliyyətinə malik olan maliyyə alətlərini ortaya gətirir. Maliyyə innovasiyaları sürətləndikcə maliyyə alətlərinin də sayı artmaqdadır. Təbii ki, maliyyə vasitəçilərinin təklif etdiyi maliyyə məhsullarının bazarda daha çox reallaşması üçün onların məzmununa daim yeniliklər edilməsi tələb olunur. Maliyyə innovasiyaları həm də bir sıra səbəblərlə bağlı olaraq daha da təşviq olunmaqdadır. Bu səbəblər sırasında ilk növbədə faiz dərəcələrinin və infl- yasiya tempinin sabit olmamasını göstərmək olar. Dünya ölkələrində son dövr- lərdə faiz dərəcələri və inflyasiya tempi həm nominal, həm də real baxımdan kəskin tərəddüdlərə məruz qalır. Bu tərəddüdlərdən irəli gələn riski azaltmaq məqsədilə yeni növ maliyyə xidmətlərinə tələb ortaya çıxır. Maliyyə inno- vasiyalarının güclənməsinə səbəb olan mühüm amillərdən biri də requlyativ xarakterli dəyişikliklərdir. nkişaf etmiş ölkələrdə 70-ci illərdə maliyyə bazarının derequlyasiyası müxtəlif maliyyə vasitəçilərinin fəaliyyətini məhdud- laşdıran hədləri ortadan götürdü və bununla da rəqabət arenası xeyli dəyişikliyə məruz qaldı. Öz fəaliyyət arenasını xeyli genişləndirən maliyyə vasitəçiləri yeni daxil olduqları seqmentdə yeni maliyyə xidmətləri təklif etməyə başladılar. Maliyyə innovasiyalarını gücləndirən digər səbəb texnologiyanın təkmilləşməsi ilə bağlıdır. Kompyuterlərin maliyyə əməliyyatlarına tətbiqi maliyyə xidmətləri sferasını xeyli genişləndirir və sazişlər üzrə xərclərin dəyərini azaldır. Pul Yüklə 4,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|