Mövzu 6 Beynəlxalq valyuta-maliyyə münasibətləri
Yüklə 439,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beynəlxalq Valyuta və Maliyyə Komitəsi.
- İnkişaf Komitəsi
- İcra Şurası.
- İdarəedici Direktor.
- BVF-nin əsas fəaliyyət sahələri
- Maliyyə yardımı.
- “Niyyət məktubu”
- Cədvəl *.* BVF-nin kredit fəaliyyətinin təkamülünün əsas mərhələləri İllər Mərhələlər
Maliyyə Komitəsində təmsil olunan müdirlərdən başqa digər müdirlər yalnız BVF – Dünya Bankının İllik Görüşünə toplanırlar. Lakin Şura müəyyən hallarda daha tez-tez toplana bilər və ya qərarları poçt vasitəsilə də qəbul edə bilər. İl ərzində hökumətlər BVF-nin gündəlik işində İcra Şurasında olan nümayəndələri vasitəsilə iştirak edirlər. Beynəlxalq Valyuta və Maliyyə Komitəsi. Beynəlxalq Valyuta və Maliyyə Komitəsi (BVMK) səsvermə qruplarını təmsil edən 24 müdirdən ibarətdir. Bu orqan beynəlxalq monetar sisteminin fəaliyyəti ilə əlaqədar BVF-yə uyğun tövsiyyələri vermək üçün ildə iki dəfə, BVF-nin Yaz və İllik Görüşləri zamanı toplanır. BVMK Müdirlər Şurası qarşısında hesabat verir. İnkişaf Komitəsi BVF-nin və Dünya Bankının müdirlərindən ibarət olmaqla iki təşkilatın birgə komitəsidir. Bu komitə müdirlər üçün müxtəlif sahələrdə məsləhətlər və tövsiyələr hazırlayır, onlar qarşısında inkişaf məsələləri üzrə hesabat verir.
vermişdir. Icra Şurası inzibati və əməliyyat xarakterli məsələlərlə, həmçinin BVF-nin üzv-ölkələrə qarşı həyata keçirdiyi siyasətlə əlaqədar məsələlərlə məşğul olur. İcra Şurası BVF-nin 184 üzvünü təmsil edən 24 İcraçı Direktordan ibarətdir. Şura BVF-nin Vaşinqton qərargahında yerləşməklə BVF-nin gündəlik işini təşkil etməyə cavabdehdir və həftədə azı üç dəfə toplanır. BVF-nin ən böyük payçıları olan 5 dövlət (ABŞ, Yaponiya, Almaniya, Fransa və Böyük Britaniya), eyni zamanda Çin, Rusiya və Səudiyyə Ərəbistanı Şurada ayrıca Direktorla təmsil olunurlar. 16 İcraçı Direktor isə qalan dövlətlər qrupunu təmsil edirlər və iki illik müddətinə seçilirlər. İcraçı Direktorlar Şurası nadir hallarda səsvermə yolu ilə qərar qəbul edir. Şura əsasən üzvlər arasında konsensusun tapılması variantına üstünlük verir. Əksər beynəlxalq təşkilatlardan fərqli olaraq, BVF-də qərarların qəbulu zamanı ”bir dövlət – bir səs” prinsipindən istifadə olunmur. Dövlət BVF-də nə qədər böyük kvotaya malik olarsa, onun səsləri də o qədər artıq olur. Dövlət BVF-yə üzv olarkən ödədiyi kvotaya görə 250 “bazis” səsi alır. Sonradan kvota hər 100 min XİH artdıqca onun səslərinə 1 səs əlavə edilir. Ölkənin BVF-nin kapitalına abunə olması və Fondun resurslarından istifadə etməsi imkanları da kvota ilə müəyyən edilir. Üzv ölkə özünün abunə məbləğinin 25%-ni XİH-də və ya BVF-nin müəyyən etdiyi digər iştirakçı ölkənin valyutasında ödəməlidir. Yerdə qalan hissə isə milli valyutada ödənilir.
Direktorlar Şurasının Sədridir. O bu vəzifəyə İcraçı Direktorlar Şurası tərəfindən 5 illik müddətə təyin olunur. İdarəedici Direktora birinci Müavin və iki müavin yardım edir. Hazırda BVF-nin icraedici direktoru İspaniya vətəndaşı olan Rodriqo Ratodur. BVF-nin işçi heyəti hazırda 140 ölkədən olan 2650 nəfərdən ibarətdir. Razəlaşma Maddələri BVF əməkdaşlarından yüksək peşəkarlıq səviyyəsi nümayiş etdirməyi tələb edir. BVF əməkdaşları beynəlxalq vətəndaş qulluqçuları hesab edilirlər və öz ölkələrinin hökumətləri qarşısında deyil, BVF qarşısında məsuliyyət daşıyırlar. Mütəxəssis kateqoriyasına aid olan əməkdaşların 2/3-i iqtisadçılardır. BVF 22 idarə və bölmədən ibarətdir ki, onlara da İdarəedici Direktora tabe olan direktorlar rəhbərlik edirlər.
çalışır. BVF nəzarəti 3 formada həyata keçirir. 1.
keçirir ki, bu daha çox “IV Maddə məsləhətləşməsi” (Article IV Consultation) kimi tanınır. Bu fəaliyyət sahəsinin həyata keçirilməsində əsas məqsəd ondan ibarətdir ki, güclü daxili iqtisadi siyasət sabit valyuta məzənnəsinin formalaşmasına və inkişaf edən dünya iqtisadiyyatının yaranmasına səbəb olur. 2.
Qlobal nəzarət. BVF eyni zamanda çoxtərəfli nəzarəti həyata keçirir və onun nəticələri Dünya İqtisadi Durumu (ildə iki dəfə hazırlanır) və Qlobal Maliyyə Sabitliyi (rüblük əsasda hazırlanır) nəşrlərində dərc olunur. Bu nəşrlərdə qlobal iqtisadi meyllər və dəyişikliklər şərh edilir. 3.
Regional nəzarət. BVF bu zaman regional sazişlər çərçivəsində həyata keçirilən siyasəti nəzərdən keçirir. Məsələn, Avropa Birliyində, Avrozonada, Qərbi Afrika İqtisadi və Valyuta Birliyində mövcud vəziyyət müntəzəm olaraq İcra Şurası tərəfindən müzakirə edilir.
Maliyyə yardımı. BVF tədiyə balansı ilə bağlı problemi olan dövlətləri kredit və borclarla təmin edir. 31 yanvar 2003-cü il tarixinə olan məlumata görə, BVF 89 ölkəyə 69,6 milyard XİH (96 milyard dollar) məbləğində borc və kredit verib. BVF-nin kreditləri ölkənin həyata keçirməli olduğu sabitləşmə prosesini yüngülləşdirir. BVF-nin kreditləri həmçinin uzunmüddətli əsasda ölkə iqtisadiyyatının artım perspektivlərini yaxşılaşdıran struktur islahatlarının da həyata keçirilməsinə yönəldilmişdir. Tədiyə balansı ilə əlaqədar problemlərlə üzləşən istənilən üzv ölkə maliyyələşdirmə üçün BVF-yə müraciət edə bilər. Ölkə BVF-yə müraciət edən zaman o ya iqtisadi böhran yaşayır, ya da bu böhran ərəfəsində olur. Belə olan halda vəziyyətin sağlamlaşdırılması üçün və dayanıqlı iqtisadi artım şəraitinin yenidən bərqərar olması üçün iqtisadi sabitləşmə tədbirlərinin və rəsmi və/və ya özəl maliyyələşdirmənin müəyyən harmoniyasına nail olmaq lazım gəlir. Bunun üçün BVF ölkə hökumətlərinə iqtisadi siyasət üzrə müəyyən tövsiyyələr verir. BVF-nin maliyyə yardımı ayırması üçün onun həyata keçirilməli iqtisadi siyasət tədbirləri üzrə ölkə hökumətləri ilə razılığa gəlməsi lazımdır. Bütün bunlar son nəticədə BVF-nin icraedici direktoruna göndərilən ölkə hökumətinin “Niyyət məktubu”nda öz əksini tapır. BVF kreditləri ötən illər ərzində formalaşmış müxtılif qaydalar və “mexanizmlər” çərçivəsində təqdim edir. Bu mexanizmlər üzrə kreditlərin təqdim edilmə şərtləri, müddətləri və faziləri fərqlidir və tədiyə balansı problemlərinin xarakterindən asılıdır. BVF ənənəvi vasitələrindən əlavə (Stand-By Arrangements, Extended Fund Facility, Supplemental Reserve Facility, Compensatory Financing Facility, Contingent Credit Lİnes) maliyyə vəsaitlərini güzəştli şərtlərlə də üzv dövlətlərə ötürür (Yoxsulluğun Azaldılması və İqtisadi Artıma Yönəldilmiş Kredit Mexanizmi, Ağır Borclu Yoxsul Dövlətlər Təşəbbüsü). BVF- nin kredit fəaliyyətinin təkamülünün əsas mərhələləri Cədvəl *.*-də göstərilmişdir.
BVF-nin kredit fəaliyyətinin təkamülünün əsas mərhələləri İllər Mərhələlər 1952-ci il “Stand-by” krediti haqqında razılaşma 1952-ci ildən tətbiq edilməyə başlanıb. Bu mexanizmin ilk istifadəçisi öz beynəlxalq ehtiyatlarını artırmaq məqsədilə BVF-yə 50 milyon ABŞ dolları kredit almaq üçün müraciət edən Belçika olub. “Stend-bay” termini o deməkdir ki, BVF tərəfindən irəli sürülən şərtlərin yerinə yetirilməsi zamanı üzv-dövlət zəruri olan halda ayrılmış vəsaiti almaq hüququna malikdir. Əksər Yüklə 439,32 Kb. Dostları ilə paylaş:
|