Mustafayeva
Yüklə 4,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I I d ə r s T ə h l i l ü z r ə i ş A r a ş d ır ı n • F i k i r l ə ş i n • C a va b v er i n
43 • I mərhələ • Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasından əsrin ortalarına qədər • 1 Şaftalılar şirələnib budağını əyəndə. Göndərərəm sovqatını – sənin də öz payını, Sən də artır öz əlinlə zəfərlərin sayını. Get, düşmənin qabağında igid tərpən vüqarla, Tüfəngini təmiz saxla, atını da tumarla”. Əsgər artıq yola düşdü, dağ tərpəndi yerindən; Günəş yaydı şöləsini vətənin göylərindən. Ana baxdı öz oğluna, su da səpdi dalınca... Şair qəlbi bu səhnədən ilhamını alınca, – Yaşa, – dedi, – ey qəhrəman! Yaşa, – dedi, – ey Vətən! Sonra şair dodaqları öpdü ana əlindən. 1. Əsərin oxusundan (bunu fərdi səssiz oxu, səsli oxunun dinlənilməsi və s. şəkildə yerinə yetirə bilər- siniz) sonra aşağıdakı suallara parta yoldaşınızla cavab hazırlayın: – Gənc oğlan hara hazırlaşır? – Ana oğluna nə nəsihət edir? – Ananın fikrincə, döyüşçudə hansı keyfiyyətlər olmalıdır? – Şairin anaya ehtiramı hansı misralarda daha qabarıq ifadə edilmişdir? 2. Bu suallar üzrə müsahibədə fəal iştirak edin. 3. Aşağıdakı tapşırıqları fərdi olaraq yerinə yetirin. a) Əsər barədə fikirlərinizi ikihissəli gündəlikdə yazın: s.s. Əsərdə diqqətimi daha çox cəlb edənlər Bunun səbəbi b) Bədii təsvir və ifadə vasitələrinin işləndiyi misraları cədvəldə qeyd edin: Bədii təsvir və ifadə vasitələri Onların işləndiyi misralar Epitet Metafor Təkrir Mübaliğə 4. Kiçik qruplarda birləşib hər iki tapşırığa hazırladığınız cavabları dəqiqləşdirin. Çıxardığınız nəticə- ləri təqdimatlar əsasında müzakirə edin. 5. Mövzulardan birini seçib şifahi təqdimat hazırlayın. a) Ananın oğluna nəsihəti məndə hansı hiss və düşüncələr yaratdı. b) Şeiri nəsrə çevirib məzmununu yığcam danışın. Öyrəndiyiniz yeni sözlərdən istifadə edin. • Mövzulardan birini seçib təqdimata hazırlaşın. 1. Əsgər anaları hansı hislərlə yaşayır? 2. S.Vurğunun müharibəyə həsr etdiyi lirik şeirlər. I d ə r s M ə z m u n ü z r ə i ş E v d ə i ş 44 • Əsərin təhlilinə hazırlaşın. 1. Mətni oxuyun. Tapşırıqları yerinə yetirərkən ordakı fikirlərdən faydalanın. İkinci Dünya müharibəsi illərində faşizmə qarşı mübarizə Azərbaycan poeziyasının əsas mövzusu idi. Səməd Vurğunun müharibənin başlandığı gün yazdığı: ...Bilsin ana torpaq, eşitsin Vətən, Müsəlləh əsgərəm mən də bu gündən... – misraları həmin dövrdə yaranan poeziyanın devizinə çevrilmişdi. Cəbhədə – döyüşçülərin qarşısında qələbəyə çağırış ruhlu şeirləri ilə çıxış edən Səməd Vurğunun “Ananın öyüdü” əsəri az bir vaxtda geniş yayılmış, həm əsgərlərin, həm də arxa cəbhədə qələbə arzusu ilə yaşayan insanların dilindən düş- məmişdir. Bu şeir müharibə əleyhinə yazılmış əsərlərin 1943-cü ildə ABŞ-da keçirilən müsabiqəsində yüksək dəyərləndirilmiş, dünya ədəbiyyatında bu mövzuya həsr edilən ən qiymətli əsərlərdən biri kimi Nyu-Yorkda çap edilərək hərbçilər arasında yayılmışdır. Vətənə sədaqət, qəhrəmanlıq, fədakarlıq hislərinin səmimi ifadəsi şeirin sevilməsinin mühüm səbəblərindəndir. Əsərin üzərində işlədikcə təsvir və ifadə vasitələrinin orijinallığı, zənginliyi diqqətinizi cəlb edə- cəkdir. Onlardan biri də inversiyadır. “İnversiya” latın sözüdür, mənası “yerdəyişmə” deməkdir. Əsə- rin (nitqin) bədii təsir gücünü artırmaq üçün cümlədə (misrada) sözlərin qrammatik ardıcıllığının pozulmasına inversiya deyilir. İnversiya bədii ifadə vasitəsi kimi nitqin emosionallığını, estetik təsir gücünü artırır. Geyib əsgər paltarını, silahlandı qəhrəman, Onun polad sinəsinə sığışmadı ürəyi... ...Öz yerində olsun gərək igidin yar-yarağı, Hər gün yeni bir zəfərlə gəlsin onun sorağı... Azərbaycan dilinin sintaktik qaydalarına görə, xəbər cümlənin sonunda gəlməlidir. Yuxarıdakı nümunənin birinci, üçüncü misralarında xəbər misranın əvvəlində, ikinci, dördüncü misralarda isə ortada işlənmişdir. Şair qrammatik sıralanmanı qəsdən pozmaqla şeirin emosionallığını, fikrin təsir gücünü artırmışdır. 2. Əsərdə diqqəti cəlb edən başlıca problem nədir? Müəllif həmin problemin həllində nəyə üstünlük verir? Cədvəldən istifadə edin. s.s. Şair diqqəti hansı mühüm problemə cəlb edir? Siz bu problem barədə nə düşünürsünüz? 3. Şeirdən nümunələr gətirməklə ana obrazını səciyyələndirin. Cədvəldən istifadə edin: Anaya xas olan cəhətlər Oğluna münasibəti Vətənə münasibəti Şairin anaya münasibəti Anaya sizin münasibətiniz 4. Əsgər oğul obrazı üçün səciyyəvi olan cəhətləri göstərin. Cədvəldən istifadə edin. Obraz: Əsgər oğul Xarakterindəki əsas cəhətlər Ananın ona münasibəti Şairin ona münasibəti Sizin ona münasibətiniz I I d ə r s T ə h l i l ü z r ə i ş A r a ş d ır ı n • F i k i r l ə ş i n • C a va b v er i n Yüklə 4,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|