MüSTƏQİLLİYİMİZ
Yüklə 3,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bəxtiyar Vahabzadə
____________________________________________ 120
ilin əvvəlində artıq Qarabağ münaqişəsi başlanmışdı. Demək, hətta daim Enmənistana havadarlıq, himayəçilik edən Sovet İttifaqı rəhbərliyi və şəxsən Qorbaçov 1989-cu ildə elə bir məcburiyyətə gəldi ki, Ermənistanda əhalidə olan qeyri-qanuni silahların yığılması barədə fərman verdi. Gərək onda burada hamı ayılaydı ki, Ermənistan nə üçün bu qədər silah əldə edibdir. Ancaq burada insanlar ayılmadılar, onun qarşısını almaq üçün lazımi qüvvə toplamadılar. Amma bunu etmək olardı. Doğrudur, Qorbaçovun fərmanı yerinə yetirilmədi, Ermə- nistanın əhalisi öz silahlarını əlindən vermədi, bunlar hamısı Azərbaycanın torpaqlarının zəbt edilməsində istifadə olundu. Bunlar hamısı keçmişdə buraxılmış bağışlanmaz səhvlərdir. Azərbaycanın torpaqları bunların nəticəsində işğal olundu. 20 Yanvar faciəsi. 20 Yanvar Azərbaycanın tarixində ən dəhşətli faciədir. Bunu Azərbaycana qarşı etdilər, o vaxtkı sovet hakimiyyəti bunu başqa heç bir xalqa qarşı etmədı. Bunu etdi ki, Azərbaycanın iradəsini qırsın və təəssüflər olsun ki, çoxlarının da iradəsi qırıldı. Beləliklə, Azərbaycan torpaqlarını müdafiə etmək mümkün olmadı. Daxildə gedən ictimai-siyasi proseslər, hakimiyyət mübarizəsi, çəkişmələr, vuruşmalar - bunlar hamısı imkan verdi ki, Azərbaycanın torpaqları işğal edilsin. Bəxtiyar Vahabzadə: Sözünüzü kəsdiyimə görə üzr istəyirəm, Heydər müəllim. O vaxt əmr çıxdı ki, Azərbaycanda ov, quş tüfəngləri də yığılsın.
bizimkilər ov tüfənglərini yığdılar, amma ermənilər böyük- böyük silahları yığmadılar. İş də bundadır. Bilirsiniz, yanvar hadisələri haqqında danışanda həmişə mənim əsəblərim çox coşur və rahat danışa bilmirəm. Çünki bu, xalqımıza qarşı elə bir dəhşətli cinayət idi ki, bunu heç vaxt unutmaq olmaz, heç vazt unutmamalıyıq. O vaxt bizim dövlət
____________________________________________ 121
adamları bunun əleyhinə çıxmadılar, bu barədə öz sözlərini deyə bilmədilər, üstünü örtüb basdırmağa çalışdılar. Ancaq siz - ədəbiyyat adamları və xüsusən yenə də Bəxtiyar Vahabzadə, Xəlil Rza kimi insanlar o təcavüzün qarşısına çıxdılar. Yenə də gəlin açıq danışaq, bir halda ki, mən bu mövzuya toxundum, bunu deməyə bilmirəm. Bizim xalqımız yenə də ardıcıl olmadı. Bir müddətdən sonra bizdə ehtiraslar soyudu. (yerdən səs: gözləri qorxdu). Bəli, amma gərək qorxmayaydı. Bəli, Xəlil Rzanı da tutdular, başqalarını da tutdular. Nə olsun tutdular? Tutulmaq da olar, qurban da getmək olar. Amma gərək xalqın naminə iradəni itirməyəsən. Mən bunu bir dəfə demişəm, bir də deyirəm. Ondan bir il öncə, 1989-cu ildə Tbilisidə bir hadisə olmuşdu - meydanda on beş nəfər adam həlak olmuşdu. O vaxt Gürcüstanın qabaqcıl insanları, o cümlədən mədəniyyət xadimləri Ali Sovetin sessiyasında Qorbaçovu məcbur etdilər ki, gürcü xalqından üzr istəsin. Amma bizim xalqımızdan üzr istəmədilər. Əksinə, çalışdılar ki, bu hadisənin üstünü basdırsınlar və basdırdılar. Bunlar hamısı faciələrə gətirib çıxardı. Nəhayət, 1993-cü ildə, 1994-cü ilin əvvəlində torpaqlarımızın müdafiəsi üçün bizim qızğın döyüşlərimiz getdi. Ancaq o vaxt biz belə fikrə gəldik ki, atəşi dayandırmaq daha düzgündür, nəinki bu müharibəni davam etdirmək. Üç il beş aydır ki, atəş yoxdur, sülhdür. Yəni atəşkəsdir, tamam sülh yoxdur. Hesab edirəm ki, bu, müharibədən qat-qat yaxşıdır. Ancaq bu o demək deyil ki, biz yaranmış vəziyyətlə razılaşmışıq, yox. Biz danışıqlar aparırıq və sizə məlumdur ki, son addımlarımız da çox uğurlu olmuşdur. Xüsusən 1996-cı ılin dekabrında ATƏT-in Lissabon zirvə görüşündə bir çox uğurlu nəticə əldə etdik: ilk dəfə Ermənistan-Azərbaycan rnünaqişəsinin sülh yolu ilə həll edilməsinin prinsipləri qəbul olundu. Ondan sonrakı proseslər, hesab edirəm, müsbət istiqamətdə gedir. Minsk qrupunun həmsədrləri - Rusiya,
____________________________________________ 122
Amerika, Fransa yeni təkliflər veriblər. Son təklif məsələnin iki mərhələdə həll olunmasıdır. Yəni, birinci mərhələdə Dağlıq Qarabağ ətrafında zəbt olunmuş altı rayonun işğalçı qüvvələrdən azad edilməsi, ikinci mərhələdə Laçın, Şuşa rayonlarının işğalçı qüvvlərdən azad olunması və bununla bərabər Dağlıq Qarabağın statusunun müəyyən edilməsi. Biz bu təkliflərə razılıq vermişik. Ermənistanın rəhbərliyi də buna razılıq veribdir. Bildirmək istəyirəm ki, indiyə qədər Ermənistan rəhbərliyi belə təkliflərin heç birinə razılıq vermirdi. Bilirsiniz, 1996-cı ilin dekabrında Lissabon zirvə görüşündə bizim apardığımız çox gərgin işlərin nəticəsində Lissabon bəyanatı qəbul olunandan sonra Ermənistan prezidenti bəyanat verdi ki, o, qəbul edilən sənədlə razı deyil, Dağlıq Qarabağ heç vaxt Azərbaycanın tərkibində ola bilməz. Bir çox sözlər dedi ki, guya Dağlıq Qarabağ soyqırımı təhlükəsi altında olacaq və Dağlıq Qarabağ mütləq müstəqil olmalıdır. Amma bir neçə ay keçəndən sonra - indi Ermənistanın rəhbərliyi bu təklifə razılıq veribdir. Biz bunu indiki mərhələdə münasib təklif hesab edirik və bu sahədə danışıqlar aparacağıq. Doğrudur, bu danışıqlar da çətin olacaq. Çünki prinsip etibarilə onlar da razılıq veriblər, biz də razılıq vermişik. Ortada Dağlıq Qarabağın adamları var, onlar bununla tam razı deyillər. Müzakirə zamanı həm onlar, həm də biz tərəfdən ayrı-ayrı məsələlər meydana çıxacaqdır. Bu, o qədər asan, hamar keçməyəcəkdir. Ancaq hesab edirəm ki, bu, məsələnin sülh yolu ilə həlli üçün ən münasib yoldur və biz bu yolla getməliyik. Bu yolla getməkdə də artıq dünya dövlətlərinin dəstəyini almışıq. Bilirsiniz ki, bu son dörd il içərisində Azərbaycanın dünya miqyasında mövqeləri tamamilə dəyişibdir. Yəqin mətbuatdan, televiziya verilişlərindən bunu görürsünüz. Məsələn, Ermənistana həmişə çox sıx münasibət göstərən Fransa hökuməti və onun prezidenti Minsk qrupunun
Yüklə 3,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|