84
Lüğət (Словарь) və Əlaqəli yazılar (Связные записи)
vasitəsilə tələb olunan yazı axtarılır
2
və qeyd olunduqdan
3
sonra müvafiq olaraq Redaktə (Корректировка), Çıxış
formaları (Выходные формы) düyməsini sıxmaq lazımdır
(şək.20). Redaktə düyməsini sıxdıqda yazıların redaktəsini
təmin edən Daxiletmə/redaktə pəncərəsi açılır (şək.21).
Çıxış formaları düyməsini sıxdıqda açılan dialoq
pəncərəsində müvafiq sifariş, mühasibat və hesabat
formasının növünü seçmək lazımdır. Sifariş mühasibat və
hesabat formaları istifadəçinin arzusuna görə birbaşa
kağızda çap oluna bilər və ya RTF faylı şəklində yaddaşda
saxlanıla bilər. Statistik hesabatların hazırlanmasını isə
Statistika (Статистика) düyməsi təmin edir.
DAXİLOLMA,
SİLİNMƏ bölmələri müvafiq olaraq
kitabxanaya daxil olan ədəbiyyat dəstləri haqqında
müvafiq informasiyanın Yekun uçot kitabına (YUK)
4
daxil
edilməsi və ədəbiyyatın digər kitabxanalara, təşkilatlara və
s.) verilməsinin uçotunun təşkili və fonddan kitabların
silinməsinin qeydiyatını, mühasibat, hesabat və statistik
sənədlərin hazırlanmasını təmin edir və oxşar interfeysə
malikdirlər. (şək.22‐23) Daxil olunan və silinən kitablar
haqqında tam məlumatlar hər iki bölmədə eyni olan Yeni
yazılar düyməsini sıxdıqda açılan Daxiletmə/redaktə
pəncərəsində işçi vərəqin elementləri vasitəsilə daxil edilir.
Əgər ədəbiyyat sifariş edilmədən kitabxanaya daxil
olunubsa, ilk növbədə Sifariş etmədən təsvirin daxil
2
Yazıya baxmaq üçün
Bütünlüklə (Полностью) düyməsini
sıxmaq lazımdır.
3
Qeyd olunmanın ləğvi (Снять отметки) düyməsini sıxdıqda
lüğət və əlaqəli yazılar sahələrində edilən bütün qeydlər silinir
4
Rus dilli ədəbiyyatlarda Книга суммарного учота (КСУ)
adlandırılır.
85
edilməsi (Ввод описания без заказа) düyməsini sıxmaq və
açılan növbəti pəncərədə ədəbiyyatın biblioqrafik təsvirini
daxil etmək lazımdır. Sifariş olunan ədəbiyyat kitabxanaya
hissə‐hissə daxil oluna bilər. Belə olduqda, YUK yazılarının
artılırması (Пополнение записи КСУ) düyməsini sıxmaqla
daxil olan ədəbiyyatın sayını artırmaq olar. SİLİNMƏ
bölməsinin Silinmənin qeydiyyatı (Регистрация выбития)
sahəsinin düymələri ədəbiyyat silinməsinin adlarına uyğun
rejimlərini və silinmiş ədəbiyyatın biblioqrafik təsvirinin
verilənlər bazasından silinməsini təmin edir.
ABUNƏLƏR bölməsi (şək.24) abunə dövrü
nəşrlərin
qısa
biblioqrafik
yazılarının
və
abunə
təşkilatlarının ünvanları haqqında məlumatların daxil
edilməsini, kitabxananın dövrü nəşrlərə abunəsinin
rəsmiləşdirilməsini, mühasibat, hesabat və statistik
sənədlərin hazırlanmasını təmin edir.
Şək.22
86
Şək.23
Şər.24
87
Yeni biblioqrafik yazıların, nəşr edən və abunə təşkilatlar
haqqında məlumatların daxil edilməsi üçün müvafiq olaraq
Biblioqrafik təsvir (БО) və ya Ünvanlar (Адресат)
variantlarından birini seçib Yeni yazı (Новая запись)
düyməsini sıxmaq lazımdır. Yeni yazı açılan növbəti
Daxiletmə/redaktə pəncərəsində işçi vərəqin elementləri
vasitəsilə formalaşdırılır və verilənlər bazasına daxil edilir.
ABUNƏLƏR
bölməsinin
Abünənin
qeydiyyatı
(Оформление подписки) sahəsinin düymələri dövrü
mətbuata abunənin adlarına uyğun rejimlərini təmin edir.
DAXİLOLMA,
SİLİNMƏ
və
ABUNƏLƏR
bölmələrində, uyğun verilənlər bazasının yazılarının
redaktəsi,
mühasibat,
hesabat
sənədlərinin
statistik
məlumatlarının hazırlanması Sifariş bölməsində olduğu
kimi həyata keçrilir.
ʺADMİNSTRATORʺ AVTOMATLAŞDIRILMIŞ İŞÇİ
YERİ
«ADMİNSTRATOR» Avtomatlaşdırılmış İşçi Yeri
informasiyanın qorunması məqsədilə bütünlükdə sistemin
verilənlər bazası üzərində əməliyyatları yerinə yetirən
mütəxəssisin işçi yeridir. «ADMİNSTRATOR» AİY
verilənlər
bazasında
dəyişikliklərin
aparılması,
informasiyanın silinməsi funksiyalarına malikdir. Buna
görə də bu Avtomatlaşdırılmış İşçi Yeri ilə sistemi yaxşı
bilən və bu işə məsul olan şəxs işləyə bilər.
«ADMİNSTRATOR» Avtomatlaşdırılmış İşçi Yerinin
istifadəçi interfeysi, bu və ya digər iş rejimini müəyyən
edən menyu sətrindən və cari verilənlər bazasının
parametrlərini əks etdirən informasiya pəncərəsindən
ibarətdir (şək.25).
88
Şək.25.
Menyu sətri 5 ədəd menyudan ibarətdir:
•
VERİLƏNLƏR BAZASI (База данных)
•
AKTUALLAŞDIRMA (Актуализация)
•
SERVİS (Сервис)
•
PARAMETR (Параметр)
•
KÖMƏK (Помощь)
VERİLƏNLƏR
BAZASI
MENYUSU.Menyu
aşağıdakı əmrlərdən təşkil olunmuşdur:
Açmaq (Открыть) əmri bazanın seçilməsini təmin
edir. Bu zaman bazaların siyahısından ibarət pəncərə açılır
ki, müvafiq bazanı seçib Seçim (Выбор) düyməsini sıxmaq
və ya seçilmiş sətrin üzərində siçanın sol düyməsini 2 dəfə
sıxmaq lazımdır .
Yeni (Новая) əmri – Elektron kataloqda yeni
verilənlər bazasının yaradılmasını təmin edir. Əmri yerinə
yetirdikdən sonra açılan pəncərədə (şək.26). aşağıdakı 3
element yerləşmişdir.
89
Şək.26
:Verilənlər bazasının adı (Имя БД). Burada 5 simvoldan
artıq olmamaqla (latın hərfləri) verilənlər bazasının adı
daxil edilir.
Verilənlər bazasının tam adı (Полное Название БД).
Burada istifadəçi üçün nəzərdə tutulan və bazanın
təyinatı və məzmununu bildirən verilənlər bazasının
tam adını daxil etmək lazımdır.
Oxucunun
verilənlər
bazasından
istifadə
(БД
доступно читателю). Bu element yaradılmış verilənlər
bazasına «OXUCU» Avtomatlaşdırılmış İşçi Yeri
vasitəsilə müraciətin mümkün olması rejimini müəyyən
edir.
Tələb olunan informasiyaları bu elementlər vasitəsilə daxil
etdikdən sonra Yaratmaq (Создать) düyməsini sıxmaq
lazımdır. Yeni yaradılmış verilənlər bazasının ilk (1‐dən 20‐
yə kimi) 20 yazısı avtomatik olaraq yaradılır.
Təmizləmək
(Опустошить)
əmri
verilənlər
bazasının bütün yazılarının ləğvinə, təmizlənməsinə xidmət
edir. Bu zaman ilk 20 yazı (1‐dən 20‐yə qədər) ləğv
olunmur.