O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

AJRALMAS HAVFLAR 
Sportchilarni gimnastika bilan bog‗liq ajralmas havflar to‗g‗risida 
ogohlantiring, chunki ―bizni ogohlantirishmagan‖ – murabbiylarga qarshi sud 
jarayonlarida eng muvoffaqiyatli dalillardan bittasi. Demak, gimnastikani 
havfliligini to‗liq ta‘riflab bering va har bir sportchi ular to‗g‗risida bilishlari, 
tularni tushunishlari va to‗g‗ri baholashlariga ishonch hosil qiling.
Dastlabki mavsum oldi ota-onalar majlisi – ota-onalarga va 
gimnastikachilarga sport havflarini tushuntirish uchun eng yaxshi imkoniyat. 
 

---

33 
NAZORAT VA HISOBLASH 
Sportchilar havfsizligini ta‘minlash uchun,
 
ham egri, ham to‗g‗ridan-
to‗g‗ri nazoratni amalga oshirishingiz kerak. Egri nazorat shuni anglatadiki, siz 
harakatlar zonasida turib butun sodir bo‗layotgan voqealarni ham eshitasiz, ham 
ko‗rasiz. Siz: 

mashg‗ulot hali rasmiy boshlanmasidan gimnastikachilarni nazorat 
qilish uchun mashg‗ulot joyida mos holatda turishingiz kerak; 

to‗liq ko‗rinish uchun munosib holatda va harakat zonasiga lahzada 
etish imkoniyatiga ega bo‗lishingiz kerak; 

gimnastikachiga ziyon etkazuvchi sharoitlarga e‘tiborli va ularni 
himoya qilish uchun choralar qabul qilishga tayyor bo‗ling; 

favqulotda holatlarga bir zumda diqqatingizni qaratish va adekvat 
bo‗lish imkoniyatiga ega bo‗ling; 

mashg‗ulot yoki musobaqadan oxirgi sportchini olib ketgunlarigacha 
gimnastika zalida bo‗ling. 
To‗g‗ridan-to‗g‗ri nazorat, mashg‗ulotlar vaqtida harakatlar ustidan faol 
nazoratni o‗z ichiga oladi. Xususan, siz gimnastikachilarga yangi elementlarni 
o‗rgatayotganingizda, ularni bajarish uchun nimalar talab qilinishini, qanaqa 
havflar mavjudligi va qanday qilib ulardan qochishni tushunmagunlarigacha 
to‗g‗ridan-to‗g‗ri nazoratni ta‘minlashingiz kerak. Siz sportchilar qoidalarini 
buzayotganlarini ko‗rganingizda yoki ularni jismoniy holatidagi o‗zgarishlarni 
sezganingizda ham to‗g‗ri-dan to‗g‗ri nazorat zarur. Qoida bo‗yicha, faoliyat 
qanchalik havfli bo‗lsa, to‗g‗ridan-to‗g‗ri nazorat shunchalik kerak. Bu nimani 
anglatadi, kuchaytirilgan to‗g‗ridan-to‗g‗ri nazorat, ancha yosh va tajribasi kam 
gimnastikachilar hamda birmuncha havfli mashqlarni o‗rganayotgan va qayta 
ishlayotgan kattalarga talab qilinadi.