O„rgatish uslubiyati. Muvozanat saqlash mashqlarning o‗rgatishda yaxlit
o‗rgatish metodi qo‗llaniladi. O‗rganiladigan mashqni shug‗ullanuvchilarga
tushuntirish va ko‗rsatish zarur, keyin esa uni bajarishni talab qilish mumkin.
Balandroq tayanch joydagi mashqlarga o‗tishdan oldin dastlab ularni polda
o‗rganish zarur.
Muvozanat saqlash mashqlarning tayanch maydonini o‗zgartirish bosh va
gavda holatlarni (burilishlar, engashishlar) qo‗l holatlarini harakat yo‗nalishini
o‗zgartirish, balandlikni oshirish, bajarish tezligini o‗zgartirish, qo‗shimcha
to‗siqlar hosil qilish va boshqalar orqali murakkablashtirish mumkin.
Tirmashib chiqish mashqlari Tirmashib chiqish mashqlari chaqqonlik va dadillikni oshiradi,
shug‗ullanuvchilarda o‗z kuchiga ishonch hosil qildiradi, koordinatsiya
qobiliyatini takomillashtiradi.
Tirmashib chiqish aralish osilishda va faqat qo‗llarda osilish holatlarida
bajariladi, qo‗llarda osilib chiqayotganda ehtiyot bo‗lish zarur, chunki unda
asosiy yuklama qo‗l va elka kamari muskullariga tushadi. SHuni hisobga olgan
holda mashg‗ulotlarda faqat qo‗llarda osilib chiqish mashqlarini aralash
osilishda tirmashib chiqish mashqlari bilan navbatlantirib turish kerak.
Aralash osilish yordamida tirmashib chiqish qo‗l va elka kamari
muskullariga tushadigan yuklama ancha kamayadi, biroq ishda oyoq va gavda
muskullari qatnashadi, shu bilan nafas olish uchun yaxshi sharoti yaratiladi.
Aralash osilish va aralash tayanishga tirmashib chiqish. Gimnastika
devoriga tirmashib chiqish mashqlari:
475
a) oyoq va qo‗llarni navbatma-navbat almashtirib yuqoriga tirmashib
chiqish, pastga tushish va yon tomonlarga yurish;
b) shuning o‗zi, lekin ikki qo‗l bilan barovariga ushlab tirmaishb chiqish;
v) sakrab yuqoriga, pastga va yon tomonlarga sakrash (bu mashq
bajarilayotganda ehtiyotlash juda zarur);
g) devorga orqa bilan turib tirmashib chiqish;
