salır. Ona görə də qoruyan-daşlar, müalicə edən-daşlar vardır.
Bütün dövrlərdə müxtəlif məişət şəraitində yararlı,
uyğun daşlara-talismana (himayədara) malik olmaq faydalı
olmuşdur. Bir sıra daşlar müəyyən peşə sahiblərinə xüsusilə
tövsiyyə olunurdu. Dənizçiləri səyahət vaxtı təhlükədən
qoruyan zümrüd daşı hesab olunurdu, turmalin rəssamları
ilhamlandırırdı, din xadimləri üçün ametist tövsiyyə olunurdu.
Aylı daşları oyunçulara uğur gətirirdi, yeni evlənənlər isə öz
məhəbbətlərini qorumaq üçün zümrüd qaşlı üzükləri
bir-birilərinə bağışlayırdılar. Lakin astroloqlar daş seçməyin və
onu gəzdirməyin planetlərdən asılı olduğunu qeyd edirlər;
planetlər insanın taleyində hökmranlıq edir.
Belə bir cəhəti də qeyd etmək xoşdur ki, oğurlanmış daş
mənfi xassəyə malikdir, alınan daşlar isə yalnız bir neçə ildən
sonra talisnian (himayədar) ola bilər. Yalnız miras və ya
hədiyyə verilən daşlar əsil himayədar olur.
Qiymətli daşların gəzdirilməsi tərbiyəlilik, nəzakət
qaydalarına tabe edilir. Süleyman daşını, firuzəni, mirvarini
yaxşı olar ki, gənc qızlar gəzdirsinlər. Ərə getməyən qadına
brilliant gəzdirmək məsləhət görülmür. Əqiq, oniks (damarlı
əqiq), xrizoberil (yaşıl və sarımtıl yaşıl rəngli qiymətli daş) -
matəm geyimi üçün qəbul olunmuş yeganə daşlardır.
Planetlər üzrə daşlar aşağıdaki kimi bölünür:
Günəşin daşları:
xrizolit, almaz, gianist, yaqut,
xrizopraz, heliotrop
Ayın daşları;
opal, ay daşları adulyar,
akvamarin (göyümtül yaşıl
rəngli qiymətli daş), beril.
417
mirvari, mərcan
Merkuri daşları;
qızılı topaz, zümrüd, karneol,
əqiq
Veneranın daşları;
işıqlı sapfır, əqiq, mirvari
Marsın daşları;
yaqut, yəşəm, almaz, süleyman
daşı
Yupiterin daşları;
firuzə, sapfır, lazurit
Saturnun daşları;
oniks, ametist, qara topaz
Neptunun daşları;
ametist, ay daşları, büllur
Dörd ünsür haqqında qədim təlimə uyğun olaraq
hər bir ünsürə öz daşları xasdır:
Od
ünsürlərinin
daşları
brilliyant, zümmd, sapfır, yaqut, akvamaran,
xrizoberil, dağ billum, sirkon, ametist, topaz,
sitrin (ağ rəngli topaz), şpinel
Yer
ünsürlərinin
daşları
lazurit, qaqat (qara kəhraba), yəşəm, malaxit
(mineral)
Hava
ünsürlərinin
daşları
nefrit (ağ, süd rəngli və ya yaşılaçalar bərk
mineral), əqiq, xriopaz, xriolit, oniks, serdolik,
xalsedon (kvars növündən yarımqiymətli daş),
ametist
Su
ünsürlərinin
daşları
opal, aleksandrit, selenit (qızılaçalar, sarı
rəngli, yarımşəffaf, gips)
Daşları həm də ilin fəsillərinə görə bölürlər:
Yazın daşlan;
martda-akvamarin, amazonit; aprel-
almaz, dağ
billuru; may-zümrüd, demanteid,
418
xrizopraz, malaxit, diopsit
Yayın daşları: iyun-mirvari, ay daşı, əqiq; iyul-yaqut,
şpinel, karneol; avqust-nefrit, xrizolit,
qrossulyar
Payızın
daşlan;
sentyabr-sapfır, lazurit; oktyabr-opal,
turmalin, yəşəm; noyabr- topaz, kəhrəba,
sitrin, serdolik, qeliodor
Qışın daşları:
dekabr-mavi topaz, firuzə; yanvar- çəhrayı
rəngli kvars, rodonit; fevral- ametist,
skanolit, qaroit
Həftənin günlərinin xoşbəxt daşlan:
Həftənin günləri
Planetlər
Daşlar
Bazar ertəsi
Ay
zümrü, ağ briliant
Çərşənbə axşamı
Mars
ametist, qara briliant
Çərşənbə
Merkuri
porxir, topaz
Cümə axşamı
Yupiter
akvamaim
Cümə
Venera
yaqut, serdolik, oniks
Şənbə
Saturn
yəşəm, halsedon
Bazar
Günəş
giasimit, sarı briliant
Daşlan elə seçmək lazımdır ki, o adamın zahiri
görünüşünə uyğun gəlsin, harmoniya təşkil etsin. Çox vaxtı
daşları gözün rənginə uyğun seçirlər və bu vaxt “göz-qəlbin
aynasıdır” kəlamını əldə əsas tutrlar. Xrizopraz, diopsid,
amazonit, malaxid və əlbəttə
419
zümrüdün yaşıl çalarları (rəngləri) yaşıl gözləri daha da mənalı,
təsirli edir. Qızılı rəngli topazın, qiasinitin, padparacanm
müvafiq çalarları uyğun gəlir. Əgər gözün qüzehi qişası (gözün
əlvan təbəqəsi) parıltılıdırsa ona müvafiq daşlar-avantyurin,
kvars-lazımdır. Mavi gözlər mavi çalarlardan daha çox, bu
rəngi tamamlayan narıncı, qızılı rəngləri tələb edir. Parlaq
gözlər ulduzlu daşların yanında daha çox udur; belə ki, işıqda
optik effekt-üç- dörd-altı-on iki şüab ulduz-yaranır. Qara
gözlərə qatı rəngli ametist daha çox yaraşır.
Çox vaxt seçim kökləri ilə Bibliyaya gedən ənənlərə
əsaslanır. Bu sistemə əsasən daşlar aylara uyğun ad günlərinə
də aid edilir:yanvar-süleyman daşı; fevral- ametist,
mart-akvamarin, aprel-almaz, may-zümrüd, iyun- əqiq,
iyul-yaqut, avqust-ay daşı, xrizopraza, sentyabr- sapfir,
oktyabr-opal, noyabr-topaz, dekabr-firuzə. Son vaxtlar
zərgərlik dükanlarında Zərgərlərin beynəlxalq assosiyasıyası
tərəfindən təsdiq olunmuş cədvəl təklif edirlər ki, bu da Bibliya
ənənələrinə əsaslanır, eyni zamanda bizim dövrümüzdə açılan
əlvan daşlar da əlavə olunur.
Daha mürəkkəb sistem də mövcuddur: bu sistem hər gün
və hətta hər saatda hansı daşları gəzdinnək lazım olduğunu
tövsiyyə edir. Lakin bu artıq çətinlik törədir.
Qədim dövrün təcrübəsini ümumiləşdirən orta əsrlər
astrologiyası irəliyə doğru böyük addım atmışdır; onlar daş
seçimini insanın zodiak xarakteri ilə bağlamağa cəhd
göstərmişdirlər. Lakin hər bir Zodiak bürcünün öz amtipodu,
yəni ondan 180° geri qalan bürcü olduğundan daşlar da uyğun
gələn və uyğun gəlməyənə bölünür. Bununla belə bu ideyanın
praktiki əhəmiyyəti xeyli
420
Dostları ilə paylaş: |