Паша Ибиш оьлу Сяфяров

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
70 
 
Asbest 
 
Şimal-qərbi Qaraıxçay təzahürü 
 
Qaraıxçayın ikinci böyük sol qolunun sol yamaclarında yerləşir. 
Şimal-qərb istiqamətli  iki  paralel  qırılma  xəttindən təşkil 
olunmuşdur.  
Qırılma  xətləri  boyu  süxurlar  intensiv  kvarslaşmış,  əzilmiş, 
limonitl
əşmiş, törəmə kvarsitlərə keçmiş və kaolinləşmişdir. Zona 
bir k
əsilişdə  sınaqlaşdırılmış  və  12,5 m.  qalınlığa  1,78  q/t  qızıl, 
3,2 q/t. 
gümüş təyin edilmişdir.  
 
Goranboy gilc
ə yatağı 
 
Goran d
əmir  yolu  stansiyasından  0,3  km.  şimalda  yerləşir. 
Faydalı  qatın  qalınlığı  2,2  m.-dir.  A+B+C
1
 
kateqoriyası  ilə  324 
min. m
3
. ehtiyat 
hesablanmışdır.  
 
Goran gilc
ə yatağı 
 
Goran  stansiyasından  1,5  km.  qərbdə  yerləşir.  Faydalı  qatın 
qalınlığı 2,8 m.-dir. B+C
1
 
kateqoriyası ilə 3200 min. m
3
    ehtiyat 
hesablanmışdır.  

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
71 
 
Naftalan qumdaşı yatağı 
 
Goran  stansiyasından  20  km.  cənubda yerləşir  və  435000 m
3
. 
h
əcmində ehtiyata malikdir.  
 
Kür
əkçay qum-çınqıl yatağı 
 
Borsunlu k
əndindən 2,5-3 km.  cənubda yerləşir  və  7-964000 
m
3
.h
əcmində ehtiyat hesablanmışdır.  
 
Goranboy g
əc yatağı 
 
Veyisli k
əndinin  şimal,  şimal-şərq kənarında  yerləşir. 
Hesablanmış ehtiyatı 1626 min. m
3
.-dir.  
 
Yuxarı Ağcakənd  
pelitomorf 
əhəngdaşı yatağı 
 
Yuxarı  Ağcakənd qəsəbəsinin  şimal-qərbində  yerləşir.  1991-
1993-cü ill
ərdə  aparılmış  axtarış-qiymətləndirmə  işləri 
n
əticəsində  mişar  daşı  və  qırma  daşı  istehsalına  yararlı 
əhəngdaşlarına C
2
 kateqo
riyası ilə 8,75 mln. m
3
. h
əcmində ehtiyat 
hesablanmışdır.  
M
ənəş gips yatağı 
 
Bu  yataq  Buzluq  çayının  sol  sahilində  Buzluq və  Mənəş 
k
əndləri  arasında  qalan  sahədə  yerləşir.  Yatağın  geoloji 
quruluşunda  Kimeric  yaşlı  vulkanogen-terrigen və  karbonat 
t
ərkibli süxurlar kompleksi iştirak edir. Yatağın sahəsində 7 gips 
linzası müşahidə olunur ki, onlardan üçü istehsal əhəmiyyəti kəsb 
edir. 
Gips linzalarının uzunluğu 100 m.-ə qədər, qalınlıqları isə 5-
10 m. t
əşkil edir.  
 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
72 
 
Gips kristalı 
 
Çıraqidzor kükürd-kolçedanı yatağı 
 
Çıraqidzor kükürd-kolçedanı yatağı Pantdağ silsiləsinin cənub-
şərq  yamacında  yerləşir.  Yataq  güclü  kvarslaşmış  (törəmə 
kvarsit
ə qədər) üst bayos yaşlı turş tərkibli vulkanitlərin içərisində 
yerl
əşir.  Güclü metasomatik proseslər nəticəsində  yan süxurlar 
dem
ək olar ki, 60-80% kükürd-kolçedanı  ilə  əvəz  olunmuşdur. 
Şaquli  kəsilişdə  filiz kütləsi mürəkkəb  ştoka  oxşar  kütlə 
formasındadır. Filiz kütləsi ilə yan süxurların təması kəskindir və 
yan  süxurlarda  kükürdün  miqdarının  kəskin  aşağı  düşməsi ilə 
ayrılır.  Sahədə  filiz kütləsinin  ştoka  oxşar  formasından  başqa, 
kükürd-
kolçedanı  filizlərinin  toplandığı  kiçik  linzalar  və  yuvalar 
da qeyd edilir. Üfüqi müst
əvidə filiz kütləsinin en kəsiyi sahəsi 7-
10 min. kv. km-dir.  
Çıraqidzor  yatağı  1905-1918-ci illərdə  və  sonralar 1923-dən 
1968-ci il
ə  qədər fasilələrlə  istismar  olunmuşdur.  A+B+C
1
 
kateqoriyası üzrə ehtiyatı 837000 ton hesablanmışdır.  
 
 
 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
73 
Göygöl qızıl təzahürləri qrupu 
 
Xanlar rayonunun c
ənub-qərbində  Gəncəçay və  Kürəkçay 
arasında  suayrıcı  təşkil edən  dağ  silsiləsində  yerləşir.  Sahədə 
müxt
əlif dərəcəli qızıl saxlayan kvars-sulfid damarları, damar tipli 
hidrotermal d
əyişmə  zonaları  və  böyük  qalınlığa  malik  törəmə 
kvarsitl
ər zonaları geniş inkişaf etmişdir.  
Qeyd  olunan  qızıl  təzahürləri qrupu Göygöl  qalxımının  qərb 
hiss
əsində, üst yura yaşlı Zurnabad qranodiorit intruziyasının şərq 
v
ə  cənub-şərq təmasları  sahəsində  yayılmışdır  və  Çiragidzor–
Toğanalı kükürd-kolçedanı filizlərinin inkişaf sahəsini qərbdən və 
şimal-qərbdən  əhatə  edir.  Təsvir olunan qızıl  təzahürləri qrupu 
əsasən andezit, andezit-dasit tərkibli effuzivlərin və  onların 
müxt
əlif  qırıntılı  tuflarından  təşkil  olunmuş  Bat,  Kimeric  yaşlı 
süxurların,  qismən də  Üst Bayosun liparit, liparit-dasit tərkibli 
vulkanitl
ərin içərisində  yerləşmişdir.  Qeyd olunan vulkanitlər 
Zurnabad  intruziyasının  sateliti  olan  diorit-porfirit  ştokları 
intruzivl
ərlə yayılmışdır.  
Intruziv v
ə  subvulkanik kütlələr  ətraf süxurlara aktiv təsir 
göst
ərərək onlarda metasomatik dəyişiklərə  səbəb  olmuşdur. 
Hidrotermal m
əhlullar yan süxurlarda olan çat sistemləri, əzilmə 
zonaları  və ayrı-ayrı  qırılma  xətləri boyu hərəkət edərək bir-biri 
il
ə müxtəlif bucaq altında birləşən müxtəlif qalınlıqlı zonalar və 
damarlar sistemi 
əmələ  gətirmişdir.  Bu zona və  damarların 
əksəriyyəti müxtəlif  miqdarda  qızıl,  gümüş,  bəzən isə  molibden 
minerallaşması daşıyır. Əsas zonalar şimal, şimal-şərq istiqamətli 
olub,  çox  dik  yatıma  (70-90
0
) malikdirl
ər.  Zonalarda qeyd 
olunanlardan 
əlavə zəif pirit və xalkopirit minerallaşması da qeyd 
olunur. 
Şimal-şərq istiqamətli zonaların bəzilərində tam ağ, bəzən 
şəffaf kvarsdan ibarət damarlar rast gəlir ki, aparılmış tədqiqatlara 
gör
ə onlardan büllur istehsalında istifadə etmək olar.  
50 kv.  km-
ə  qədər sahəni  əhatə  edən  Göygöl  qızıl  təzahürləri 
qrupunda 60-
dan çox qızıl saxlayan damar və damar tipli zonalar 
qeyd  olunmuşdur  ki,  onlar  əsasən 4 filizli sahədə  yerləşir: Pant, 

---