Паша Ибиш оьлу Сяфяров

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
74 
Tülallar,  Sarıçuxur,  Ağsu.  Qeyd edilən bu filizli sahələr  əsasən 
dik  yatımlı,  şimal-şərq istiqamətli  əzilmə  zonaları  boyu  inkişaf 
etmiş hidrotermal zonalar sistemindən ibarətdir.  
Qeyd etm
ək  lazımdır  ki,  Göygöl  qızıl  təzahürləri qrupunun 
kvars-
sulfid  damar  tipli  zonalarının  həm  uzanması,  həm 
qalınlıqları və həm də düşümləri üzrə qızıl filizləri qeyri-bərabər 
yayılmışdır.  Qızılın  miqdarı  “izi”  ndən 5,0 q/t.-a qədər dəyişir, 
ancaq 1,0 q/t. 
miqdarı sınaqlar üstünlük təşkil edirlər. Yalnız bir 
zona üzr
ə  qızılın  miqdarı  1,0  q/t.-dan çoxdur.  Aşağıda  qrup 
daxilind
ə ayrı-ayrı sahələrin qısa təsviri verilir.  
Pant sah
əsi. Pantdağı ətrafında yerləşir. Əsasən Bat vulkanitləri 
v
ə  qismən də  diorit-porfirit  ştokları  ilə  yarılmış  üst  bayos 
vulkanitl
əri  geniş  yayılmışdır.  Sahədə  qızıllı  kvars-sulfid 
damarları  hidrotermal  dəyişmə  zonaları  ilə  müşayiət olunan 
şimal-şərq istiqamətli qırılma zonaları geniş yayılmışdır.  
Pant sah
əsində  5 damar və  hidrotermal dəyişmə  zonası 
öyr
ənilmişdir. Onların əsas nəticələri aşağıda verilir.  
Kvars  damarı  №  20.  Pant  dağından  800  m.  şimal-qərbdə 
yerl
əşir və 30
0 
azimutla uzanaraq Bat yaşlı andezit tuflarını kəsir. 
Zonanın düşmə bucağı şimal-qərb 80
0
-dir. 
Damarın qalınlığı 8-10 
m,  uzunluğu  isə  350 m.-dir.  Kvars intensiv limonitləşmiş,  yan 
süxurlar is
ə kaolinləşmiş, silisləşmiş, limonitləşmişdir. Bu damar 
6 k
əsilişdə  öyrənilmişdir.  Kəsilişlərin  arası  90-100 m.  olmaqla 
121 sınaq götürülüb. Sınaqlarda qızıl “izi” ndən 0,63 q/t.-a qədər 
mü
əyyən edilib. Ancaq 4 sınaqda qızıl 1,0 q/t. olmuşdur.  
Zona  -  4. 
20  №-li  kvars  damarından  600  m.  şimal-qərbdə 
yerl
əşir.  Bat  yaşlı  andezit-dasit  tuflarının  hidrotermal  dəyişilmiş 
zonasıdır. Uzanma azimutu şimal-şərq 40
0
,  
düşmə bucağı şimal-
q
ərb 75
0
, qalınlığı 15-20 m, uzunluğu 500 m.-dir. Zona 5 kəsilişdə 
öyr
ənilib və  129  sınaq  götürülmüşdür.  Bütün  sınaqlarda  qızılın 
orta miqdarı 0,1 q/t,  gümüş 4,0 q/t.-dur.  
Kvars  damarı  №  23.  1165 m.  yüksəklik  rayonunda  4№-li 
hidrotermal d
əyişmə  zonasından  300-350  m  şimal-qərbdə 
yerl
əşir.  Bu damar 50
0
 
şimal-şərq istiqamətində  uzanaraq Bat 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
75 
yaşlı hidrotermal dəyişilmiş andezit tuflarını yarır. Kvars intensiv 
limonitl
əşmişdir.  Yan süxurlar limonitləşmiş,  kaolinləşmiş  və 
silisl
əşmişdir. Damarın qalınlığı 4-6 m, uzunluğu 300-350 m.-dir. 
Damar 5 k
əsilişdə  öyrənilmişdir.  Kəsilişlərin  arası  100  m. 
olmaqla 113 şırım sınağı götürülmüşdür. Qızılın miqdarı 0,1 q/t.-
dan 0,4 q/t.-a q
ədər,  gümüş  miqdarı  isə  4 q/t.-dur.  Ancaq bir 
sınaqda (qalınlıq - 2 m. ) qızılın miqdarı 5 q/t.-dur.  
Kvars  damarı  №  25.  2115 m.  yüksəklik rayonunda, Pant 
dağından  1200  m.  cənubda yerləşir. Bu  damar  Bat  yaşlı  andezit 
tuflarını yarır və şimal-şərq 50
0
 istiqam
ətdə uzanır. Kvars intensiv 
limonitl
əşmiş,  yan  süxurlar  isə  kaolinləşmiş,  limonitləşmiş, 
silisl
əşmiş, əzilib xırdalanmışdır. Kvars damarının qalınlığı 6-12 
m, uzunluğu isə 650 m.-dir. Damar aralarındakı məsafə 100-120 
m.  olmaqla 6 k
əsilişdə  öyrənilmiş  və  sınaqlar  götürülmüşdür. 
Sınaqlarda qızılın miqdarı “izi” ndən 0,6 q/t.-a qədər, gümüş isə 
0,1 q/t.-dan 33 q/t.-a q
ədərdir.  
Kvars  damarı  №  26.  1955,7 m.  yüksəklik rayonunda Pant 
dağından 700 m. şərqdə yerləşir. Bu damar Bat yaşlı hidrotermal 
d
əyişilmiş  andezit  tuflarını  yarır  və  50
0
 
azimutla  uzanır.  Kvars 
intensiv  piritl
əşmiş,  kaolinləşmiş,    silisləşmişdir.  Damarın 
qalınlığı  4-6  m,  uzunluğu  750  metrdir.  Aralarındakı  məsafədə 
100-130 m.  olmaqla 6 k
əsilişdə  öyrənilmiş  və  182  sınaq 
götürülmüşdür.  Qızılın  miqdarı  “izi”  ndən 0,65 q/t.-a qədər, 
gümüş isə 0,1-7,0 q/t.-dur.  
Sarıçuxur  sahəsi.  Sarıçuxur  sahəsində  bir-birinə  paralel olan 
bir neç
ə kvars damarı və hidrotermal dəyişmə zonaları müəyyən 
edilmişdir. Meydanyal dağından 400 m. şimal-şərqdə yerləşən 27 
№-li  kvars  damarı  qismən öyrənilib.  Bu damar 50
0
  azimutla 
uzanaraq, 
Bat  yaşlı  andezit  tuflarını  yarır.  Damarın  eni  4-8 m, 
uzunluğu  900  m,  öyrənilmiş  dərinkiyini isə  50 m.-dir.  Düşmə 
bucağı  şimal-şərq 85
0
-dir.  Kvars intensiv limonitl
əşmiş  və  yan 
süxurlar hidrotermal d
əyişilmişdir . Damar aralarındakı məsafədə 
90-100 m.  olmaqla 6 k
əsilişdə  öyrənilmişdir.  Damardan 
götürülmüş  şırım  sınaqlarında  qızılın  miqdarı  0,1  q/t.  -  dan 3,0 

---

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
 
 
76 
q/t.-a q
ədərdir.  Damarda  qızılın  orta  miqdarı  1,0  q/t.  -  dan çox 
olan hiss
əsinin  uzunluğu  500  m-dir.  P
2
 
kateqoriyası  üzrə 
hesablanmış ehtiyat 371 kq.-dır.  
İkinci zona 300 m. uzunluğunda bir neşə kəsilişdə xəndəklərlə 
açılmış və sınaqlaşdırılmışdır. Qızılın orta miqdarı 1,2 q/t.-dur. P
2
 
kateqoriyası  üzrə  hesablanmış  ehtiyat  225  kq.-dır.  Beləliklə, iki 
damar üzr
ə  qızılın  proqnoz  resursu  P
2 
kateqoriyası  üzrə  596 kq. 
t
əşkil edir.  
Tülallar sah
əsi.  Tülallar kəndində  1834,4 m.  yüksəklik 
rayonunda Üst Bayos v
ə  Kimeric  yaşlı  vulkanogen  süxurlar 
iç
ərisində  yerləşir.  Burada  əsas zona 20-60 m.  qədər olan dik 
yatımlı  (şimal-qərb  –  cənub-şərq 85-90
0
) tör
əmə  kvarsitlər 
zonasından  ibarətdir.  Onun  uzanması  şimal,  şimal-şərq 
istiqam
ətdə  10
0
-dir.  Bu sah
ədə  əsas zona ilə  müxtəlif bucaqlar 
altında birləşən, bəzən onu kəsən bir neçə kvars-sulfid damarları 
v
ə hidrotermal dəyişmə zonaları da qeyd olunur. Onlar xəndək və 
şurflarda bir neçə kəsilişdə öyrənilmişdir. Burada əsasən 28 №-li 
kvars  damarı  və  5  №-li  hidrotermal  zonası  Heydərov  Ə.  F.  , 
Abbasov Y.  B. 
,  İsgəndərov A.  İ.  tərəfindən öyrənilmiş  və 
aşağıdakı kimi təsvir olunurlar. 28 №-li kvars damarı 1815,5 m. 
yüks
əklik rayonunda, Tülallar kəndinin  şimal-qərb kənarında 
yerl
əşir.  Bu damar 10
0
  uzanma il
ə  700-800 m.  izlənilir və  Üst 
Bayos  yaşlı  liparit-dasitləri  yararaq,  Tülallar  çayı  dərəcəsində 
intensiv  pirit  daşıyıcı  kimi  qeyd  edilir.  Zonanın  düşmə  bucağı 
c
ənub-şərq 85
0
  t
əyin  olunmuşdur.  Kvars intensiv limonitləşmiş, 
zalband hiss
ələrində  kvars və  eləcə  də  yan süxurlar möhtəvilər 
şəklində piritləşməyə malikdir. Yan süxurlar güclü limonitləşmiş, 
kaolinl
əşmiş,  silisləşmiş,  bəzi yerlərdə  isə  törəmə  kvarsitlərə 
keçmişdir.  
Damar ara
larındakı  məsafə  90-100 m.  olmaqla, 6 kəsilisdə 
öyr
ənilmiş,  sınaqlar  götürülmüş  və  bütün  sınaqlar  üzrə  qızılın 
miqdarı  0,1-5  q/t,  gümüşün  miqdarı  isə  1,8-10 q/t-dur. 
Götürülmüş 16 sınaqda isə molibden miqdarı 0,01-0,03 % təşkil 
edir.  

---