Pol ska – r osja: czy fatal izm w rogości?
Yüklə 404,68 Kb. Pdf görüntüsü
|
17 Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej • Rok 11 (2013) • Zeszyt 3 Przezwyciężanie wzajemnych uprzedzeń: o rosyjsko-polskiej współpracy edukacyjnej nych podręczników dla klas 4-6 szkoły podstawowej (A. Pawlicki, W. Widłak, Był sobie człowiek) i trzech klas gimnazjalnych (S. Roszak, A. Łaszkiewicz, Śladami przeszłości). Rosyjskie podręczniki w jeszcze mniejszym stopniu dają wyobrażenie o Polsce i rozwoju wzajemnych relacji dwóch krajów. Niedawno wyrażony pogląd rosyjskiego socjologa, jakoby stosunki rosyjsko-polskie były szcze- gółowo omówione w podręcznikach szkolnych, raczej nie znajdzie popar- cia historyków 3 . Uwaga poświęcona w ostatnim czasie pamięci i polityce historycznej przyczyniła się do wzrostu zainteresowania istniejącą literaturą dydak- tyczną. Nie podważając wynikającego z jej analizy ogólnego pożytku, nale- ży jednak stwierdzić, że często nie przynosi ona oczekiwanych rezultatów. O wiele ważniejsze wydaje się wyposażenie nauczycieli w łatwe do wyko- rzystania pomoce. Można usłyszeć uwagi, że na dodatkowe materiały dotyczące historii stosunków rosyjsko-polskich długo jeszcze nie będzie zapotrzebowania ze względu na fakt, że nie przewidziano na nie miejsca w programach szkol- nych. Jednak obowiązująca w Polsce Podstawa programowa przedmio- tu historia dopuszcza inicjatywę nauczyciela, który w znacznym stopniu może rozszerzać o dodatkowe treści program obowiązkowy. Istnieje lice- alny rozszerzony kurs historii, który zwraca szczególną uwagę na pracę ze źródłami oraz ujęcia historiograficzne. W 2012 roku historię na egzami- nie maturalnym wybrało około dziesięciu procent absolwentów szkół ro- syjskich. W związku z tym istnieje szeroki krąg potencjalnych odbiorców. Włączenie na szerszą skalę problematyki historii stosunków rosyjsko-pol- skich do podstawy programowej egzaminu maturalnego (jakkolwiek by się odnosić do stosowanej podczas niego formy kontroli wiedzy) jest w stanie zwiększyć świadomość młodych ludzi w omawianym przez nas zakresie. Jeszcze bardziej efektywnym narzędziem służącym popularyzacji historii tychże stosunków mogą stać się olimpiady przedmiotowe, w których sukces premiowałby uczestników podczas ubiegania się o miejsce na uczelni wyż- szej. Wysoce pożądane byłoby utrwalanie i uzupełnianie wiedzy poprzez podróże do sąsiedniego kraju w ramach wymiany uczniów, jak i poprzez spotkania z rówieśnikami. Polski system nauczania historii w szkołach średnich zasługuje na szcze- gólną uwagę ze strony twórców rosyjskiej podstawy programowej dla przed- miotów humanistycznych. Istnieją niepodważalne korzyści integralnego nauczania historii ojczystej i historii powszechnej (w Rosji przyjęty jest system sowiecki, wymagający dwóch osobnych podręczników). Gruntow- 3 Polska – Rosja. Diagnoza społeczna 2013. Polacy na temat Rosji i Rosjan oraz stosunków polsko-rosyjskich. Rosjanie na temat Polski i Polaków oraz stosunków rosyjsko-polskich, Warszawa 2013, s. 37. 18 Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej • Rok 11 (2013) • Zeszyt 3 Leonid Gorizontow ny kurs licealny łączy na wysokim poziomie zagadnienia z zakresu historii i nauk społecznych. Jako przykład można w tym miejscu przywołać pod- ręczniki do historii państwa i prawa, społeczeństwa i gospodarki autor- stwa D. Granoszewskiej-Babiańskiej, D. Ostapowicza, S. Suchodolskiego i T. Izdebskiego. Egzamin maturalny wymaga od absolwentów nie tylko wiedzy konkretnie historycznej, ale również historiograficznej. Należy mieć na uwadze, że uczeń polskiego liceum w chwili ukończenia szkoły średniej jest równolatkiem rosyjskiego studenta: okres kształcenia polskiego ucznia wynosi 12 lat – o jeden rok dłużej niż w Rosji. Dlatego też nieuzasadnione wydaje się podważanie równorzędności polskich (europej- skich) trzyletnich studiów licencjackich i rosyjskich czteroletnich studiów bakalarskich. Brak regulacji tej kwestii jest czynnikiem ograniczającym nie tylko dwustronną współpracę w zakresie edukacji, ale także, w szerszym kontekście, włączenie Rosji w struktury systemu bolońskiego. Problemy pojawiają się w momencie rekrutacji na rosyjskie studia magisterskie po- siadaczy polskiego dyplomu ukończenia studiów pierwszego stopnia, co hamuje powstawanie wspólnych programów magisterskich. Najnowsza ro- syjska ustawa oświatowa, która weszła w życie we wrześniu 2013 roku, przy- znała prawo zatwierdzania zagranicznych dyplomów ograniczonej liczbie uniwersytetów. Jednak zdecydowana większość rosyjskich szkół wyższych jest w dalszym ciągu pozbawiona takiej możliwości. Wzrost liczby młodych ludzi zainteresowanych sąsiednim krajem (a skłonność tę stymulujemy konkretnymi zajęciami w szkole średniej!) przyczyni się do pogłębionych studiów nad odpowiednimi tematami w szko- le wyższej. W dzisiejszych czasach nowe pokolenie specjalistów można efektywniej wykształcić wspólnymi siłami dzięki realizacji założeń systemu bolońskiego. Bardzo dobre poznanie języka obcego i samego kraju, nie tyl- ko z perspektywy okna autobusu turystycznego, oraz realny kontakt z jego mieszkańcami to najlepsze sposoby pozbycia się uprzedzeń i kształtowania własnego, kompetentnego stanowiska. Od 2010 roku jestem kierownikiem międzynarodowego programu stu- diów magisterskich „Historyczna komparatystyka i tranzytologia (Rosja– Polska)”, w ramach którego Rosyjski Państwowy Uniwersytet Humanistyczny w Moskwie i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu przygotowu- ją historyków – specjalistów w dziedzinie stosunków rosyjsko-polskich 4 . Program cieszy się popularnością zarówno w Rosji, jak i w Polsce. Wśród rosyjskich magistrantów znajdują się przedstawiciele mniejszości polskiej w Rosji oraz mieszkańcy różnych regionów kraju. Rosyjsko-białoruska 4 Л. Е. Горизонтов, Российско-польская магистерская программа РГГУ: опыт совместной подготов- ки историков, Вестник РГГУ, Серия «Документалистика. Документоведение. Архивоведение», 2013, № 4, s. 39-45. Yüklə 404,68 Kb. Dostları ilə paylaş:
|