Pol ska – r osja: czy fatal izm w rogości?

186
Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej • Rok 11 (2013) • Zeszyt 3
Kronika IEŚW
wem, poświęcone głównie omówieniu zaawansowania prac nad finalizacją pierw-
szego etapu projektu.
11 listopada – prof. Mirosław Filipowicz, dyrektor IEŚW, wziął udział w przyjęciu 
z okazji Dnia Niepodległości wydanym w Muzeum Puszkina przez ambasadora 
RP w Moskwie.
12 listopada – prof. Mirosław Filipowicz, dyrektor IEŚW, odwiedził Dom Rosyjskiej 
Emigracji im. A. Sołżenicyna, instytucję zajmującą się gromadzeniem spuści-
zny rosyjskiej emigracji i badaniami nad nią. Spotkał się z dyrektorem Domu, 
dr. W. A. Moskwinem, a także odbył dłuższe rozmowy z prof. Natalią F. Gricen-
ko, wicedyrektorem Domu i dr. Pawłem Tribunskim, specjalizującym się w ba-
daniach nad rosyjską historiografią emigracyjną.
20-22 listopada – prof. M. Filipowicz, dyrektor IEŚW, wziął udział w konferencji na-
ukowej pt. „Historiografia dziejów najnowszych w Polsce po 1989 roku. Proble-
my, wyzwania, dylematy”, zorganizowanej przez lubelski Oddział IPN, Zakład 
Metodologii Historii i Zakład Historii Najnowszej Instytutu Historii UMCS, pod-
czas której prowadził panel dyskusyjny „Historyków spory o historię” z udziałem 
prof. P. Machcewicza, prof. M. Kornata i prof. M. Wierzbickiego.
24-27 listopada – w Lublinie przebywała z rewizytą delegacja rosyjskich badaczy i na-
uczycieli historii, kierowana przez prof. Leonida Gorizontowa. Wśród gości był 
również prof. Aleksiej Riabinin z moskiewskiej Wyższej Szkoły Ekonomiki. W ra-
mach wizyty odbyły się robocze spotkania i wykłady uczestników grantu: „Polska-
-Rosja: czy fatalizm wrogości? O nowe ujęcie historii”.
28-30 listopada – podczas konferencji „Przyszłość chrześcijaństwa w Europie. Rola 
Kościołów i narodów Polski i Rosji”, zorganizowanej przez KAI pod honorowym 
patronatem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, prof. Mirosław Filipo-
wicz, dyrektor IEŚW, przygotował część historyczną, a także prowadził panel po-
święcony dziejom XIX wieku.
29 listopada – dr Hanna Bazhenova wygłosiła wykład publiczny na temat „Russifi-
cation through Education: Warsaw Imperial University and its Mission in Polish 
Society” w Munk School of Global Affairs, University of Toronto.
Przygotował Paweł Jarosz

---

Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej • Rok 11 (2013) • Zeszyt 3
Tomasz Stępniewski
Sprawozdanie z międzynarodowego 
„Kongresu Inicjatyw  
Europy Wschodniej” 
Lublin, 1-6 października 2013
W dniach 1-6 października 2013 roku Lublin miał zaszczyt gościć uczestni-
ków międzynarodowego „Kongresu Inicjatyw Europy Wschodniej”. Kongres 
został zorganizowany przez Urząd Miasta Lublin, Urząd Marszałkowski Wo-
jewództwa Lubelskiego oraz Przedstawicielstwo UNDP w Polsce. Dokład-
nie rzecz ujmując, był to II Kongres Inicjatyw Europy Wschodniej (KIEW), 
gdyż w 2012 roku udało się w Lublinie zorganizować po raz pierwszy taką 
imprezę, natomiast w 2011 roku także w Lublinie odbył się Kongres Kultury 
Partnerstwa Wschodniego. W 2013 roku Urząd Miasta Lublin podjął decy-
zję o połączeniu tych dwóch inicjatyw w ramach jednego Kongresu. Celem 
KIEW było stworzenie nici porozumienia i współpracy między środowiska-
mi samorządowymi i państwowymi, naukowymi i kulturalnymi, twórcami 
i decydentami, a szerzej rzecz ujmując, między Unią Europejską a Europą 
Wschodnią. Program KIEW został rozszerzony w sposób znaczący w sto-
sunku do roku ubiegłego i obejmował aż dziewięć linii programowych (m.in. 
„dziedzictwo”, „dobre rządzenie”, „społeczeństwo obywatelskie”, „edukacja/
nauka”, „innowacje społeczne”, „społeczna odpowiedzialność biznesu”, „tury-
styka”, „konteksty”). Ponadto w zakres Kongresu wchodził również program 
specjalny „Kultura dla Partnerstwa Wschodniego”, a obradom towarzyszył 
także Festiwal „Integracje-Mediacje”, którego celem było ukazanie różno-
rodności kultur państw objętych programem Partnerstwa Wschodniego 
Unii Europejskiej. Warto zaznaczyć, że program kulturalny Kongresu był 
współfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 
oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP.
Kongres spotkał się z wielkim zainteresowaniem, czego potwierdzeniem 
był udział ponad 1200 osób z ponad 40 państw świata oraz ponad 200 prele-

---

188
Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej • Rok 11 (2013) • Zeszyt 3
Sprawozdania
gentów. Tegoroczny Kongres Inicjatyw Europy Wschodniej obfitował w sze-
reg interesujących debat i paneli dyskusyjnych. W owych dyskusjach aktywnie 
uczestniczyli także przedstawiciele Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej 
– dr hab. Mirosław Filipowicz, dyrektor IEŚW, oraz dr Tomasz Stępniewski 
z pracowni naukowej IEŚW i KUL. Dr hab. Mirosław Filipowicz uczestniczył 
w panelu pt. „Inicjatywy współpracy akademickiej – czynnik konsolidacji 
w Europie Środkowo-Wschodniej”, w którym udział brała również dr Yulia 
Lebedeva (dyrektor zarządzająca, Moskiewska Szkoła Studiów Politycznych), 
natomiast moderatorem był prof. Waldemar Paruch (Wydział Politologii 
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie). Dr Tomasz Stępniewski 
przewodniczył debacie pt. „Partnerstwo Wschodnie – społeczeństwo oby-
watelskie: współpraca, rozwój, wyzwania”, zorganizowanej przez Regional-
ny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Lublinie. W debacie udział wzięli: 
Tomasz Różniak (prezes Europejskiego Domu Spotkań – Fundacja Nowy 
Staw), Kamil Wyszkowski (dyrektor Biura Projektowego UNDP w Polsce), 
Marcin Żochowski (naczelnik Wydziału Partnerstwa Wschodniego i poli-
tyki UE wobec Europy Wschodniej, Ministerstwo Spraw Zagranicznych).
Dodatkowo, oprócz IEŚW, partnerem Kongresu było również Towarzy-
stwo Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej. Prezes TIEŚW prof. Jerzy 
Kłoczowski był jednym z przewodniczących linii tematycznej „dziedzictwo”, 
która dzieliła się na dwie części: historyczną i współczesną. W debatach 
tych wzięli udział liczni przedstawiciele instytucji naukowych z zagranicy, 
wśród nich: prof. Zigmantas Kiaupa, prof. Jūratė Kiaupienė, dr Rimantas 
Miknys, prof. Ihor Skoczylas, prof. Vitaliy Mykhaylovsky, a także przedsta-
wiciele polskich ośrodków naukowych, m.in. prof. Stanisław Bylina, prof. 
Henryk Samsonowicz, prof. Marek Pietraś, prof. Wiesław Kamiński, prof. 
Monika Adamczyk-Garbowska.
Kongres Inicjatyw Europy Wschodniej potwierdził, że Lublin jako miasto 
położone na granicy Wschodu i Zachodu świetnie nadaje się – jak to mia-
ło miejsce w przeszłości – do pełnienia również współcześnie roli pomostu 
między Unią Europejską a państwami Partnerstwa Wschodniego. Inaczej 
rzecz ujmując, do pełnienia roli bramy dla państw położonych za wschod-
nią granicą Unii Europejskiej. Można także spotkać się z poglądami, że Lub-
lin najlepiej nadaje się do pełnienia swego rodzaju roli stolicy Partnerstwa 
Wschodniego (potwierdzeniem tego jest slogan: Unia Europejska od Dublina 
do Lublina). Miejmy nadzieję, że tegoroczny Kongres, a w przyszłości następ-
ne przyczynią się do redukcji barier, będą też stwarzały możliwość efektyw-
nej współpracy na wielu płaszczyznach między przedstawicielami państw 
UE a państwami i społeczeństwami wschodnimi oraz „zmiękczały” podziały 
występujące w Europie, które niestety utrwalane są przez Unię Europejską.

---