Qanaxmalar zamanı infuzion-transfuzion terapiya

150 
 
qanitirmə, Ht-in 0,3-dən 
aşağı olması. Eritrosit 
kütləsi olmadıqda bütöv 
donor qanın köçürmək olar; 
daha az müddətli qan 
məsləhətdir. 
qan itgisi orqanizmin ğzü 
kompensasiya edə bilir və 
əksər hallarda müalicə 
tələb etmir (ürək-damar 
patologiyası olmadıqda , 
hemoqlobin göstərisi 
normal olan xəstələrdə). 
 
 
Hüceyrəxarici mayenin 
itgisi zamanı natriumun 
donatoru kimi istifədə 
olunur. 
Hiperxloremiya, hipernat-
riemiya, hipokaliemiyanı 
sürətləndirir. 
Ümumi dozası gündə 2 litrə qədərdir. 4-8 
ml/kq/litr sürəti ilə infuziya edilir. 
Hüceyrəxarici maye, o 
cümlədən qan itgisinin 
yerinin doldurulması üçün. 
Bütün qanəvəzedicilərlə 
uyğunluq təşkil edir. 
Elektrolit konsentratların 
daşıyıcı-məhlul kimi 
istifadə edilə bilər. 
Hiperxloremiya, hipernat-
riemiya. Fosfat tərkibli 
konsentratlarla 
qarışdırmaq olmaz. 
Ümumi dozası gündə 3 litrə qədərdir. 4-8 
ml/kq/litr sürəti ilə infuziya edilir. 
 
Duzların itgisi ilə olan 
susuzlaşma, qanitirmə, şok. 
Hipertonik formalı su 
balansının pozulmasının  
Dozası müxtəlifdir. Infuziya sürəti xəstənin 
vəziyyətindən asılı olur. 
Ilkin əvəzedici məhlul kimi 
istifadə edilir 
Ödemlər, hipertonik 
hiperhidratasiya və 
hipertonik dehidratasiya 
Gündə 500-1000 və daha çox həcmdə istifadə 
etmək olar. Damcı üsulu ilə venadaxili 
yeridilir. Təcili hallarda sürətli vurmaq olar. 
 
 
 
Bazis məhlulları 
 
 
Laktasol  
Zəif qələvi xassəyə malik fizioloji əvəzedici məhluldur. 
Plazmanın tərkibinə yaxın olan balanslaşdırılmış tərkibi var. 
Laktasol və ona analoq olan Ringer-laktat məhlulu izitonik 
pozulmaları və metabolik asidozu kompensasiya etmək 
qabiliyyətinə malikdir. 
Məhlulun biokimyəvi xüsusiyyətləri: рН - 6,5; Na
+
- 139,5 
mmol;   К
+
- 4 mmol, Са
+
 - 1,5 mmol, Mg
+
 - 1 mmol, Сl - 
115 mmol, НСОз- 3,5 mmol; laktat - 30 mmol. Osmolyarlığı   
294,5 mosm/l təşkil edir 
Bazis məhlulu 
(Frezenius) 
 
Tərkibində elektrolitlər, xüsusən  yüksək miqdarda 
kalium, kifayət qədər sərbəst su var.  Na
+
 - 49,1 mmol, К
+
 - 
24,9 mmol, Mg
2+
 - 2,5 mmol, Сl -49,1 mmol; fosfat - 9,9 
mmol; laktat - 20 mmol; sorbit - 50,0 q-dır. Kaloriliyi 200 
kkal/l-dir.Osmolyarlığı  430 mosm/l təşkil edir. 
Qlükozalı 
polieliktrolitməhlulu 
(Frezenius) 
 
Aşağı dozada karbohidratlarla suyun və elektrolitlərin 
yeridilməsini təmin edir. Məhlulun biokimyəvi 
komponentləri: Na
+
- 68 5 mmol, К
+
- 2 mmol, Са
2+
-0,62 
mmol, Mg
2+
 - 0,82 mmol, Сl - 73,4 mmol; qlükoza - 55 q. 
Osmolyarlığı  423mosm/l təşkil edir. 
Infuzion elektrolit 
məhlulu (Xartiq 
məhlulu) 
 
Elektrolitlərə və suya olan tələbatı ödəyir. Tərlibində var: 
Na
+
 - 45 mmol, К
+
 - 25 mmol, Mg
2+
 -2,5 mmol, Сl - 45 
mmol; asetat - 20 mmol; fosfat - 10 mmol. Osmolyarlığı 150 
mosm/l təşkil edir. 

---

151 
 
 
5%-li qlükoza 
məhlulu 
Elektrolitsiz izotonik məhluldur. Məhlulun bir litrində 950 
ml su və 50 qram qlükoza vardır. Qlükoza orqanizmdə H
2
O 
və CO
2
 molekulaları əmələ gətirməklə metabolizmə uğrayır. 
1 litr məhluldan 200 kkal enerji ayrılır. Osmolyarlığı 278 
mosm/l-dir. 
5%-li fruktoza 
məhlulu 
 
Qlükoza məhlulu kimi sərbəst suyun və enerjinin (200 
kkal/l) donatoru kimi istifadə olunur. 
10%-li qlükoza 
məhlulu  
Elektrolitsiz hipertonik məhluldur. Bir litr məhlul 400 kkal 
verir. Osmolyarlığı 555 mosm/l-dir. 
Korreksiyaedici 
məhlullar 
Darroy məhlulu 
Kalium defisiti və alkaloz zamanı istifadə edilən  
korreksiyaedici məhluldur. Tərkibində var: Na
+
 -102,7 
mmol; К
+
 -36,2 mmol; Сl -138,9 mmol. Osmolyarlığı 278 
mosm/l-dir. 
Xlosol  
Kaliumla zəngin izotonik məhluldur. Tərkibində Na
+
 - 
124 mmol; К
+
 - 23 mmol; Сl - 105 mmol; asetat - 42 mmol 
var. Osmolyarlığı 294 mosm/l-dir. 
Ionosel (Frezenius) 
Hüceyrədaxili elektrolitlərin itgisinin kalium-maqnezium 
asparaginatla korreksiyası üçün infuziya məhluludur. 
Tərkibində olur: Na
+
- 51,3 mmol; К
+
 -50 mmol; Mg
2+
 - 25 
mmol; Cr
2+
 - 0,12 mmol;Zn
2+
 - 0,073 mmol; Мn
2+
 - 0,044 
mmol; Со
+
 -0,04 mmol; С1 - 51,3 mmol; asparaginat -100,4 
mmol. Osmolyarlığı 558 mosm/l-dir. 
 
 
Göstərişlər 
Əks-göstərişlər 
Dozaları 
Plazma həcminin və 
hüceyrəxarici mayenin defisiti 
zamanı 
Börək çatmamazlığı 
Müəyyən hallarda 15 dəqiqə 
müddətində 500 ml vurula bilər. 
Turşu-qələvi vəziyyətinin 
müvazinətliyini saxlamaqla 
izotonik itgi və yüngül asidoz. 
Ağır oksigen çatmamazlığı 
zamanı laktat-asidoz güclənə bilər. 
Hipertonik hiperhidratasiya, qara 
ciyərin zədələnmələri, laktat-asidoz. 
Gündə 2500 ml-ə qədər vurmaq 
olar; infuziya sürəti 60 
damcı/dəq. 
 
Müxtəlif məqsədli istifadə 
edilən qələvi elektrolit 
məhlullar. Su-elektrolit 
müvazinətinin saxlanması üçün 
göstərişdir. Orqanizmin suya və 
elektrolitlərə tələbatı ödəyir. 
Şok, hiperkaliemiya, böyrək 
çatmamazlığı su zəhərlənməsi, 
sorbitə qarşı həssaslıq, metanolla 
zəhərlənmə. 
 
 
Orta doza – 1500 ml/m
2
 bədən 
səthi/gün; infuziya sürəti 60-70 
damcı/dəq. 
 
 
Su və maye (tərkibində az 
miqdarda elektrolitlər olan) 
itgisinin yerinin doldurulması. 
Elektrolitlər üçün məhlul-
daşıyıcılardır 
Hiperqlikemiya, orqanizmdə suyun 
artıqlığı. Hipotonik pozulmalar. 
 
 
Gündə 2000 ml-ə qədər dozada. 
Infuziya sürəti – 3 ml/kq/saat.  
 
 
Elektrolitsiz itginin yerinin 
doldurulması və yüngül 
elektrolit pozulmaları üçün 
Hipotonik dehidratasiya və 
hiperhidratasiya 
 
Gündə 2000 ml-ə qədər dozada. 
Infuziya sürəti – 3-4 ml/kq/saat.  
 
Hipertonik dehidratasiya, sərbəst 
suyun defisiti ilə susuzlaşma. 
Hipotonik dehidratasiya və 
hiperhidratasiya, hiperqlikemiya, 
götürməməzlik, metanolla 
Doza fərdi müəyyənləşdirilir: 4-
8 ml/kq/saat. 

---