QəRİbov asəF ƏZİzov anar
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- QƏRİBOV ASƏF HEYDƏR OĞLU ANAR ƏLİ OĞLU ƏZİZOV ƏHMƏDOVA SƏDAQƏT ELMAN QIZI BEYNƏLXALQ TİCARƏT ƏMƏLİYYATLARI
- Elmi redaktor: prof. İ.M.Məmmədov Texniki redaktor: Ə.N.Bağırov Kompüter tərtibatçısı: İ.F.Həsənova
- Tiraj: 500 “Bakı Biznes Universiteti nəşriyyatı” Bakı, H.Zərdabi küç. 88 a
246 yatlarda qadağalar, limitləşmə, nizama salma, ləngimə və ya onların sərəncamları şəklində istifadə olunur. Valyuta nəzarə- tinin və valyuta məhdudiyyətlərinin əsas məqsədləri kimi aşa- ğıdakıları göstərmək olar: - iqtisadi təhlükəsizliyin təmin edilməsi; - xarici iqtisadi əlaqələrdə inkişafın stimullaşdırılması; - ölkənin valyuta ehtiyatlarının formalaşması; - ölkənin beynəlxalq öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi. Valyuta məhdudiyyətləri aşağıdakı amillərin nəzərə alınması ilə tətbiq olunur: - ölkənin iqtisadi inkişaf səviyyəsinin və onun valyuta bazarının nəzərə alınması; - ödəniş balansının vəziyyəti; - rəsmi qızıl - valyuta ehtiyatlarının səviyyəsi və dina- mikası; - milli pul vahidinin dönmə rejimi; - idxalın həcmi və ona olan tələb; - iqtisadi üstünlüklər; - milli istehsalın qiymət və həcmlərinin səviyyəsi. Valyuta nəzarətinin əsas tələbi valyuta qanunverici- liyinə riayət olunmasıdır. Bu qanunvericilik, bir qayda olaraq, kapitalın hərəkəti ilə əlaqədar olan (ödəniş balansının strukturu üzrə) əməliyyatların və cari əməliyyatların yerinə yetirilməsinə nəzarət üzrə tədbirlər kompleksini nəzərdə tutur. Valyuta nəzarətinin və valyuta məhdudiyyətlərinin formaları uyğun olaraq bu əlamətə görə cari (mal sövdələşmələri və «görünməz» sövdələşmələr) və maliyyə (kapitalın ixracı, idxalı və neytral sövdələşmələr) formalarına bölünürlər. Valyuta nəzarətinin əsas istiqamətləri aşağıdakılardır: - aparılan valyuta əməliyyatlarının qüvvədə olan qanunvericiliyə uyğunluğunu və bunun üçün lisenziya və icazələrin olmasını müəyyən etmək; 247 - dövlət qarşısında xarici valyuta üzrə və Azərbaycan Respublikasının valyuta bazarında valyutanın satışı üzrə öhdəliklərin rezidentlər tərəfindən yerinə yetirilməsi vəziyyə- tini yoxlamaq; - xarici valyuta ilə ödənişlərin əsaslandırılmış olduğunu yoxlamaq; - valyuta əməliyyatları, o cümlədən qeyri-rezidentlərin milli valyuta ilə əməliyyatları üzrə uçot və hesabatın tamlığı və obyektivliyini yoxlamaq. Valyuta nəzarətinin əsas vəzifələri aşağıdakılardır: - ixrac edilmiş əmtəələr üzrə valyuta mədaxilinə nəzarət etmək; - idxal əməliyyatları üzrə əmtəələrin Azərbaycan Res- publikasına daxil olmasına nəzarət etmək; - barter müqavilələri üzrə əmtəələrin Azərbaycan Res- publikasına daxil olmasına nəzarət etmək. Azərbaycanda valyuta nəzarəti "Valyuta tənzimi haq- qında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa, eləcə də Nazir- lər Kabinetinin, Azərbaycan Respublikasının Milli Bankının və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsinin öz səlahiyyətləri çərçivəsində qəbul etdikləri qərarlara uyğun həyata keçirilir. Respublikamızda valyuta nəzarətini həyat keçirən orqanlar isə Azərbaycan Respublikasının Milli Bankı və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsidir. Valyuta nəzarətinin həyata keçirilməsi üçün ilkin sənəd lazımi qaydada tərtib olunmuş ixrac və ya idxal müqavilə- ləridir. Onlarda minimum aşağıdakı rekvizitlər öz əksini tapmalıdır: - hüquqi ünvanları göstərilməklə tərəflərin müəyyən edilməsi; - miqdarı və texniki xüsusiyyətləri qeyd edilməklə əmtəələrin təsviri; 248 - əmtəə vahidinin qiymətinin, qiymətin hesablanma üsulunun və müqavilənin ümumi məbləğinin göstərilməsi; - tədarük vaxtının göstərilməsi; - əmtəənin qəbulu və haqqının ödənilməsi üzrə alıcının öhdəlikləri; - ödənişlərin həyata keçirilməsinə əsas verən sənədlərin siyahısı göstərilməklə ödənişlərin müddəti, ödəniş valyutası və ödəniş üsulu; - ödənişi həyata keçirənlərin və alanların bankının və hesablarının nömrələrinin göstərilməsi (eləcə də, ödənişlərin həyata keçirildiyi müxbir bankların rekvizitlərinin göstəril- məsi); - göndərilən əmtəənin haqqının ödəniləcəyinə və ya həyata keçirilmiş ödənişə görə əmtəənin tədarükünə zəmanət; - əmtəənin göndərilməyəcəyi təqdirdə alınmış avansın qaytarılacağına dair tərəflərin öhdəlikləri; - öhdəliklərin yerinə yetirilməməsinə görə tərəflərin məsuliyyəti və cərimə sanksiyaları; - meydan çıxan mübahisələrin baxılacağı məhkəmənin yerləşdiyi ölkənin adı. Müqavilə azərbaycan dilində tərtib olunmalıdır və ya azərbaycan dilinə tərcüməsi notarial qaydada təsdiq olunma- lıdır. Müqavilə nömrələnməli, onun imzalandığı yer (ölkə), tarix göstərilməli və onu imzalamağa səlahiyyəti olanlar tərəfindən imzalanmalıdır. Valyuta nəzarətinin həyata keçirilməsi üçün ikinci növ sənədlər saziş pasportu, uçot kartoçkası və ödəniş kartoç- kasıdır. Hər bir idxal və ixrac əməliyyatları üzrə saziş pasportu tərtib edilir. Saziş pasportu idxalçının və ya ixracçının valyuta hesabının açıldığı və müqavilə üzrə hesablaşmaları aparan bank tərəfindən imzalanır. Saziş pasportu müəyyən edilmiş qaydada, standart formada və iki nüsxədə tərtib edilir. 249 Saziş pasportu tərtib edildikdən sonra idxalçı və ya ixracçı onu, müqavilənin əsli və ya təsdiq edilmiş surəti ilə birlikdə, öz bankına təqdim edir. Bank təqdim edilmiş sənəd- lərin, o cümlədən imzaların, həqiqiliyini yoxlayır, saziş paspor- tunu imzalayır, onun bir nüsxəsini özündə saxlayır, digər nüsxəsini isə müştəriyə verir. Bununla da bank müqavilənin yerinə yetirilməsinə nəzarət funksiyasını üzərinə götürür. ARDGK tərəfindən uçot kartoçkası hər bir gömrük deklarasiyasında hər bir əmtəə kodu üzrə tərtib edilir. ARDGK Azərbaycan Respublikası ərazisindən çıxarılan və ya onun ərazisinə daxil olan əmtəələrin və müvafiq ödənişlərin eyniləşdirilməsi məqsədi ilə uçot kartoçkalarmı idxalçının və ya ixracçının bankına göndərir. Ödəniş kartoçkaları müqavilə üzrə həyata keçirilən ödənişlərin qeydiyyatı və onlara nəzarət məqsədi ilə tərtib edilir. 250 İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT Azərbaycan dilində 1. Alıyev İ.H., İbadov S.A. Azərbaycan iqtisadiyyatı. Bakı: Ağrıdağ, 1998, 94 s. 2. Abbasov T.A., Bağırov M.S. Mühasibat (idarəetmə) uçotu. Bakı: ADPU, 2007, 523 s. 3. Axundov Ş. «Marketinqin əsasları». Bakı: Ergün, 2001, 538 s. 4. Alıyev İ.A. Azərbaycan Respublikasında aqrar sahədə iqtisadi idarəetmə mexanizminin təkmilləşdirilməsi. Bakı: Elm, 2003, 315 s. 5. “Azərbaycan XXI əsrin astanasında” / Respublika elmi- praktiki konfransının materialları. Bakı: Şərq-Qərb, 1997, 856 s. 6. Azərbaycanın xarici ticarəti 2005-2008-ci illər. Statistik məcmuə. Bakı: 2009, 114 s. 7. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası. Bakı: Qanun, 2009, 68 s. 8. Bağırova İ.V. Beynəlxalq ixtisaslaşma və regional inkişafın inteqrasiya olunması istiqamətləri / Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin inkişafında regionların rolu və əhəmiyyəti. Beynəlxalq elmi konfransın materialları. Naxçıvan: 2009, s.26- 29 9. Bayramov Ə.Ə. Regional iqtisadi inteqrasiya-nəzəriyyə və praktika. Bakı: Azərbaycan Dövlət nəşriyyatı, 1997, 222 s. 10. Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin inkişafında regionların rolu və əhəmiyyəti / Beynəlxalq elmi konfransın materialları. Naxçıvan, NDU-nun Qeyrət nəşriyyatı, 2009, 116 s. 11. Dövlət rüsumu. (normativ-hüquqi aktlar toplusu). Bakı: Hüquq ədəbiyyatı, 2003, 140 s. 12. Əhmədov N.H. Heydər Əliyev və Azərbaycanda gömrük xidməti. Humanitar elmlərinin öyrənilməsinin aktual problemləri. Bakı: Mürtəcim, 2008, 222 s. 251 13. Əliyev M.T. Azərbaycan iqtisadiyyatı. Bakı: Elm, 1997, 216 s. 14. Əliyev A.Ə., Nuriyev C.Q., Nuriyeva G.Q. ”İqtisadiyyat və hüquq”. Ensiklopedik izahlı lüğət. Bakı: Qanun, 2002, 536 s. 15. Əliyev A.Ə., Şəkərəliyev A.Ş. «Bazar iqtisadiyyatına keçid: dövlətin iqtisadi siyasəti» Bakı: Qanun, 2002, 278 s. 16. Əliyev A.Ə. Gömrük işi və dünya iqtisadiyyatının formalaşması və inkişaf problemləri. Bakı: Çaşıoğlu, 2003, 256 s. 17. Əliyev A.Ə. Azərbaycanın iqtisadi siyasəti. Azərbaycanın xarici ticarət-iqtisadi əlaqələri / Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı: Qanun, 2003, 323 s. 18. Əliyev V. Azərbaycanın XİF tənzimlənməsində gömrük tariflərinin tətbiqi problemləri. Bakı: Elm, 2006, 238 s. 19. Əlirzayeva T.Ə., Əlirzayev Ə.Q. Əhalinin gəlirləri və istehlakının maliyyə mexanizmləri. Bakı: Elm, 2007, 247 s. 20. Feyzullabəyli İ.Ə., İbişov E.İ., İsrafilov H.A. “Beynəlxalq ticarət işi”. Bakı: Təhsil, 2001, 382 s. 21. Gömrük tarifi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu. Bakı: Qanun, 1995. 22. Heydərov K.F. Gömrük işinin əsasları: IV cilddə, I c., Gömrük işinin təşkili və texnologiyası. Bakı: Azərnəşr, 1998, 496 s. 23. Heydərov K.F., İbrahimov T.T. «Gömrük işi - iqtisadi süverenlik və təhlükəsizlik» Bakı: Ozan, 1999, 217 s. 24. Heydərov K.F. Heydər Əliyev və Azərbaycanda gömrük sisteminin təkamülü (İqtisadi təhlükəsizlik konsepsiyası üzrə). Bakı: Ozan, 2000, 252 s. 25. Həbibbəyli Ə.İ. Azərbaycan Respublikasının Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı ilə iqtisadi əlaqələri. Bakı: Nurlan, 2007, 213 s. 26. Həsənov R.T. Azərbaycan Respublikasının sosial- 252 iqtisadi inkişafının bazar modelinin konseptual əsasları. Bakı: Elm, 1998, 328 s. 27. Kərimov C., Hüseynov C. Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər. Mühazirə toplusu. Bakı: Azərnəşr, 1998, 124 s. 28. Kərimov C., Gənciyev G.Ə. Dünya iqtisadiyyatı. Bakı: Maarif, 2001, 294 s. 29. Kərimli İ.A. Beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin müasir problemləri. Bakı: Çaşıoğlu, 2006, 300 s. 30. Qəribov A.H. Azad iqtisadi zonalar: imkanlar, perspektivlər. Bakı: Təhsil, 2001, 133 s. 31. Qəribov A.H. Azad iqtisadi zonalar və iqtisadi təhlükəsizliyin tənzimlənməsi. Naxçıvan: İdeya, 2011, 254 s. 32. Meybullayev M. İqtisadi təlimlər tarixi / Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı: Nurlan, 2005, 560 s. 33. Məmmədov Z. S. Azərbaycan Respublikasının xarici iqtisadi əlaqələri. Bakı: Qızıl Şərq, 2004, 187 s. 34. Məmmədov Z.S. Regionların iqtisadi inkişaf problemləri. Bakı: Elm, 2007, 469 s. 35. Məmmədov A.S. Texniki nəzarət vasitələri və onlardan istifadə qaydaları. Bakı: Azərnəşr, 2009, 304 s. 36. Nadirov A.A. Müstəqil Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişaf məsələləri. Bakı: Elm, 2002, 450 s. 37. Nuriyev C.Q. Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin hüquqi tənzimlənməsi. Bakı: Qanun, 2000, 228 s. 38. Nuriyev C.Q. «Gömrük hüququ» / Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı: Qanun, 2002, 323 s. 39. Nuriyev Ə.X. Regional inkişafın dövlət tənzimlənməsinin aktual məsələləri. Azərbaycan iqtisadiyyatı: problemlər, perspektivlər. Bakı: Elm, 2004. 40. Rüstəmov A.A. Yeni iqtisadi münasibətlər şəraitində əhalinin maddi rifahının yüksəldilməsinin iqtisadi problemləri. Bakı: Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2003, 339 s. 41. Şəkərəliyev A.Ş. Dünya iqtisadiyyatı və beynəlxalq 253 iqtisadi münasibətlər. Bakı: İqtisad Universiteti nəşriyyatı, 1999, 324 s. 42. Şəkərəliyev A.Ş., Nuriyev C.Q., Əliyev A.Ə. Gömrük işinin təşkili və idarə edilməsi. Bakı: Qanun, 2004, 343 s. 43. Şəkərəliyev A.Ş., Həmidova M.Y. Gömrük işinin təşkili və idarə edilməsi. Bakı: Hüquq ədəbiyyatı, 2006, 215 s. 44. Şirəliyev A.İ, Şirəliyeva Ş.A. İqtisad elmlərində işlədilən alınma sözlər. Bakı: Qorqud, 1999, 136 s. 45. Şirəliyev A.İ. Bazar iqtisadi sistemində mənafelər problemi. Bakı: Qorqud, 2000, 95 s. 46. Vəliyev D.Q. Beynəlxalq iqtisadiyyat. Bakı: Azərbaycan Universiteti nəşriyyatı, 1998, 384 s. 47. Vəliyev D.Q. Qloballaşma şəraitində Azərbaycanın dünya maliyyə bazarlarına inteqrasiyası: təmayüllər, problemlər, perspektivlər. Azərbaycan Universiteti nəşriyyatı, Bakı: 2006, 242 s. Türk dilində 48. Alkin E. Uluslararası ekonomik ilişkiler. İstanbul: Filiz kitabevi, 1990, 369 s. 49. Aras O.N. Azərbaycan ekonomisi və yatırım imkanları. Bakü: TÜSİAB, 2005, 395 s. 50. İşgüden T., Akyüz M. Uluslararası iktisad. İstanbul: Evrim kitabevi. 1995, 145 s. 51. İyibozkurt E. Uluslararası iktisat. Teori ve politika. Bursa: Ezgi kitabevi yayınları, 1995, 391 s. 52. Karluk R. Uluslararası ekonomi. İstanbul: Remzi kitabevi, 1991, 130 s. 53. Nemli A. Gelişmekde olan ülkelerde vergi politikası. İstanbul: Y. Güryay matbaası. 1979, 203 s. 54. Oğan S. Azerbaycan. İktisadi bünyesi. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmalar Vaqfı, 1992, 200 s. 55. Selcuk H. Yeni yüzyılda Azerbaycan’ın sosyol- Ekonomik yapısı. İstanbul: “Tasam yayınları”, 2004, 205 s. 254 56. Seyidoğlu Ş. Uluslararası iktisat: teori, politika və uyqulama, İstanbul: Güzem yayımları, 2003, 663 s. Rus dilində 57. Абасов Ч.M. Основные направления формирования внешнеэкономической политики Азербайджана. Баку: Изд. Сабах, 1994, 53 с. 58. Авдокушин Е.Ф. Международные экономические отношения. Москва: Юрист, 1999, 366 с. 59. Алиев И. Каспийская нефть Азербайджана. М.: «Известия», 2003, 710 с. 60. Ахмедов А.И., Мухсинова Л.Х., Азизов Р.Н., Гаджиева С.М. Международная торговля Азербайджанской Республики. Баку: Сада, 2002, 244 с. 61. Ахмедов А., Гулиев Ю., Ализаде М. Развитие, транспортной системы мира. Баку: Элм, 2006, 251 с. 62. Гаджиев Ш. Азербайджан на пути к мировому сообществу: стратегия внешнеэкономического развития, Киев, Експресс-об'ява, 2000, 503 с. 63. Джеффри Д. Сакс, Фелипе Ларрон Б. Макроэкономика. Глобальный подход. М.: ДЕЛО, 1996, 847 с. 64. Дилигенский Г. Глобализация в человеческом измерении. МЭ и МО, 2002, № 7, с. 4-16. 65. Киреев А. Международная экономика. М.: Наука, 1998, 415 с. 66. Мировая экономика. Под редакции Булатова А.С. М.: Юристы, 2000, 734 с. 67. Мировая экономика за 100 лет. Статистическое приложение. МЭ и МО, 2001, № 9, с. 90-114. 68. Набиев Н.А. Проблемы комплексного использования минеральных ресурсов Азербайджана. Баку: Элм, 1978, 106 с. 69. Покровская В. В. Организация и регулирование 255 внешнеэкономической деятельности. М.: Юристь, 2000, 456 с. 70. Раджабли А. Теория национальной безопосности. Баку: БСУ, 2005, 116 с. 71. Сафаров С. Стимулы для местного производства – Эхо, 25.05.2002. 72. Самедзаде З.А. Экономическая безопасностъ государства – важнейшее завоевание независимого Азербайджана. Газ. «Игтисадийят». 2001, октябр - ноябр 73. Самедзаде З.А. Этапы большого пути (экономика Азербайджана за полвека, её реали и перспективы). Баку: «Нурлан», 2004, 932 c. 74. Сандровский К.К. Международное таможенное право / Учебник. Киев, «Знания», КОО, 2002, 461 с. 75. Хасбулатов Р.И. Мировая экономика. М.: Международные отношения, 1994, 735 с. İnternet saytları 76. www.economy.gov.az – İqtisadi İnkişaf Nazirliyi 77. www.azstat.org - Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi 78. www.maliyye.gov.az - Maliyyə Nazirliyi 79. www.az-customs.net - Dövlət Gömrük Komitəsi 80. www.kitab.az – Elektron Kitabxana Şəbəkəsi 256 QƏRİBOV ASƏF HEYDƏR OĞLU ANAR ƏLİ OĞLU ƏZİZOV ƏHMƏDOVA SƏDAQƏT ELMAN QIZI BEYNƏLXALQ TİCARƏT ƏMƏLİYYATLARI Dərs vəsaiti. Bakı, 2017, səh. 255 Elmi redaktor: prof. İ.M.Məmmədov Texniki redaktor: Ə.N.Bağırov Kompüter tərtibatçısı: İ.F.Həsənova Kompüter operatoru: G.M.Məmmədova Çapa imzalanıb: 07.09.2017 Kağız formatı: 60x84 Həcmi: 16 ç/v Tiraj: 500 “Bakı Biznes Universiteti nəşriyyatı” Bakı, H.Zərdabi küç. 88 a Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|