Kurt Valdhaym (Avstriya)
BMT-nin B
aş katibi(1972-1981-ci illər)
Kurt Valdhaym 1972-ci il
yanvarın 1-dən1981-ci il dekabrın
11-
dək BMT-nin Baş katibi olmuş-
dur.
Kurt Valdhaym 1918-ci il
dekabrın 21-də Avstriyada, Vyana
yaxınlığında
Sankt-Andre-
Vyordern
də anadan olmuşdur.
K.Valdhaym nasist ordusun-
da zabit kimi fəaliyyət göstərmişdir,
1941-
ci ildə şərq cəbhəsində yaralandıqdan sonra hərbi
xidmətdən azad edilmişdi. Bundan sonra o, Vyana
Universitetində təhsilini davam etdirmiş, 1944-cü ildə
Vyana Universitetini bitirərək hüquq elmləri doktoru
dərəcəsi almışdı. Həmin il ailə qurmuşdu.
Kurt Valdhaym həmçinin Vyana Konsul Akade-
miyasını bitirmişdi. O,1945-ci ildə Avstriya Xarici İşlər
Nazirliyində diplomatik xidmətə başlamış, 1948-1951-
ci illərdə Parisdəki səfirlikdə birinci katib, 1951-1955-ci
illərdə Vyana Xarici İşlər Nazirliyində kadrlar şöbəsinin
rəisi vəzifələrində işləmişdi. 1955-ci ildə Avstriyanın
BMT yanında daimi müşahidəçisi təyin edilən Kurt
Valdhaym
həmin ilin sonunda, Avstriya BMT-yə daxil
olarkən, Avstriya nümayəndəliyinə rəhbərlik etmişdi.
O, 1956-1960-
cı illərdə Avstriyanın Kanadada səfiri,
1960-1962-
ci illərdə Avstriya Xarici İşlər Nazirliyində
Qərb sektorunun rəisi, sonra isə 1964-cü ilin iyununa
38
qədər siyasi məsələlər üzrə baş direktor, 1964-1968-ci
illərdə Avstriyanın BMT yanındakı daimi nümayəndəsi
və bu illərdə Sülh məqsədilə kosmik fəzadan istifadə
üzrə komitənin sədri vəzifələrində çalışmış, 1968-ci ildə
Sülh məqsədilə kosmik fəzadan istifadə və onun tədqiqi
barədə BMT-nin birinci konfransının sədri seçilmiş,
1968-
ci ilin yanvarından 1970-ci ilin aprelinədək
Avstriyanın federal xarici işlər naziri olmuşdu. Kurt
Valdhaym
hökumətdən gedəndən sonra Atom enerjisi
üzrə beynəlxalq agentlik komitəsinin sədri, 1970-ci ilin
oktyabrında yenidən Avstriyanın BMT yanındakı
nüm
ayəndəsi təyin edilmiş və BMT-nin Baş katibi olana
qədər bu vəzifədə çalışmışdı. O, 1971-ci ilin aprelində
Avstriyanın federal prezidenti vəzifəsinə irəli sürülən iki
namizəddən biri olmuşdu.
Baş katib olduğu ilk üç ildə K.Valdhaym BMT-
nin maraqları dairəsində olan yerlərdə tez-tez oldu.
K.Valdh
aymın BMT-nin Baş katibi seçilməsi Çin Xalq
Respublikasının nümayəndəsinin BMT-yə gəlməsi ilə
eyni vaxta düşdü. Təhlükəsizlik Şursının 5 daimi üzvü
K.Valdh
aymın namizədliyini dəstəklədi. K.Valdhaym
Vyetnamda müharib
ənin qurtarması üçün çox çalışdı,
BMT-
nin maliyyə sistemini qaydaya salmaq üçün
yorulmadan mübarizə apardı (66). O, 1972-ci ilin
martında Namibiya problemini həll etmək üçün
Təhlükəsizlik Şurasının mandatı ilə Cənubi Afrikaya və
Namibiyaya getdi. 1972-ci i
ldə Münhendə Olimpiyada-
da 11 İsrail idmançısının Fələstin terrorçuları tərəfindən
öldürülməsindən sonra K.Valdhaym terrorizmə beynəl-
xalq səviyyədə baxmaq üçün Baş Məclisə müraciət etdi.
39
1973-
cü ildə Yaxın Şərqdə müharibə zamanı
K.Valdh
aym İsrail, Misir və Suriya hərbi hissələrini
tərxis etmək üçün regiona iki yeni missiya göndərdi.
K.Valdh
aym iri dövlətlərlə münaqişəyə girmədən fəal
işləyirdi.
Baş katib üç dəfə - 1972-ci ilin iyununda, 1973-cü
ilin avqustunda, 1974-
cü ilin avqustunda hökumət
rəhbərləri ilə danışıqlar aparmaq və sülhü dəstəkləmək
üzrə BMT-nin silahlı qüvvələrinin fəaliyyətini
yoxlamaq üçün Kiprdə oldu, kiçik bir BMT sülh-
məramlı qüvvəsini ora göndərdi. O, Kiprdə hərbi
fəaliyyətin dayandırılmasından dərhal sonra, 1974-cü
ilin avqustunda
olan görüşü zamanı prezident vəzifəsini
yerinə yetirən Qlafkos Kliridis və Rauf Denktaş
arasında danışıqların başlanmasına nail oldu.
1974-
cü ildə K.Valdhaym dünya ictimaiyyətinin
diqqətini yoxsulluqla mübarizəyə çəkmək üçün
Afrikanın aclıqdan əziyyət çəkən 14 ölkəsində oldu(66).
Baş katib həmçinin sülh yaratmaq məqsədilə
Yaxın Şərqdə olmuşdu, 1973-cü ilin avqustunda
Suriyay
a, Livana, İsrailə, Misirə və İordaniyaya getmiş,
1974-
cü ilin iyununda Livanın, Suriyanın, İsrailin,
İordaniyanın və Misirin ölkə başçıları ilə görüşmüşdü.
1974-
cü ilin noyabrında BMT silahlı qüvvələrinin
mandatının uzadılması ilə bağlı Suriyada, İsraildə və
Misirdə olarkən K.Valdhaym BMT-nin sülh şərtlərinin
yerinə yetirilməsi üzrə müşahidəçi orqanının, BMT-nin
fövqəladə qüvvələrinin və silahlı qüvvələrinin işini də
təftiş etmişdi.
40
Kurt Valdhaym 1973-
cü ilin fevralında Hindistan
yarımadasına rəsmi səfəri zamanı Hindistan və Pakistan
arasında müharibəyə gətirib çıxaran problemləri həll
etmək üçün Hindistan, Pakistan və Banqladeş
hö
kumətləri ilə müzakirələr keçirmiş, Banqladeşə
kömək məqsədilə BMT-nin həyata keçirdiyi missiyanı
təftiş etmiş, 1974-cü ilin fevral və mart aylarında BMT-
nin kömək etdiyi quraqlıqdan əziyyət çəkən Afrikanın
bir sıra ölkələrində olmuşdu.
Baş katib bir sıra beynəlxalq konfransların
açılışında iştirak etmiş və 1972-ci ilin aprelində
Santyaqoda olan ticarət və inkişaf üzrə BMT-nin 3-cü
sessiyası, 1972-ci ilin iyununda Stokholmda olan ətraf
mühitin müdafiəsi problemi barədə BMT-nin konfransı,
1974-cü ilin iyunun
da Karakasda olan dəniz hüququ
barədə BMT-nin 3-cü konfransı, 1974-cü ilin
avqustunda Buxarestdə olan məskunlaşma üzrə
ümumdünya konfransı və 1974-cü ilin noyabrında
Romada olan ümumdünya ərzaq konfransı daxil
olmaqla,
bir çox beynəlxalq konfranslarda çıxış etmişdi.
Baş katib 1972-ci ilin yanvar ayında Afrikada - Əddis-
Əbəbədə və 1973-cü ilin mart ayında Latın Amerika-
sında - Panamada keçirilən Təhlükəsizlik Şurasının
iclaslarında, 1972-ci ilin iyununda Rabatda, 1973-cü ilin
mayında Əddis-Əbəbədə və 1974-cü ilin iyununda
Moqadişoda keçirilən Afrika Birliyi Təşkilatının
sessiyasında, 1972-ci ilin martında Vaşinqtonda
Amerika Dövlətləri Təşkilatının sessiyasında, 1973-cü
ilin fevralında Vyetnam barədə Paris beynəlxalq
konfransında iştirak etmiş, həmin ilin dekabrında Yaxın
41
Dostları ilə paylaş: |