29
ailələrinə aid olan əmlak məhkəmə icraçıları tərəfindən müsadirə olunub, cəriməni
ödəməyən fəallar isə ictimai işə cəlb olunub. Fəal şəxslərin və QHT-lərin ciddi
maliyyə çətinliklərini və tənqidçi şəxslərə mitinq üçün icazənin çox nadir hallarda
verildiyini nəzərə alsaq, bu müddəalar ölkədə sərbəst toplaşma azadlığına
“çəkindirici effekt” təsiri göstərə bilər. Bu, 2013-cü il prezident seçkiləri
ərəfəsində hökumətin əl atdığı xüsusilə qorxuducu tədbirdir.
Mayın 14-də Milli Məclis bir çox əməllərə, o cümlədən icazəsiz aksiyaların təşkili
və bu cür aksiyalarda iştiraka görə, nəzərdə tutulan inzibati həbsin maksimum
müddətini artıran qanun layihəsini qəbul etdi. Beləliklə, həbs müddəti 15 gündən
60 günə kimi artırıldı. Bu o anlama gəlir ki, oktyabr seçkiləri ərəfəsində etiraz
aksiyalarında iştirak edən fəallar həbs olunaraq bütün seçki kampaniyası və seçki
dövrü müddətində həbsdə saxlanıla bilər.
Diffamasiyaya görə cinayət məsuliyyətinin internetdə yayılan məzmuna şamil
olunması
Azərbaycan qanunvericiliyində ifadə azadlığı üçün ən çox problem yaradan
müddəalar Cinayət Məcəlləsində diffamasiya ilə bağlı olan müddəalardır.
“Azərbaycan Respublikasında insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinin
səmərəliliyini artırmaq sahəsində Milli Fəaliyyət Proqramı”
10
2012-ci ildə
diffamasiyaya görə cinayət məsuliyyətini aradan qaldıran yeni qanunun qəbulunu
nəzərdə tutsa da, hökumət bu müddəanı hələ də həyata keçirməyib.
Hesabat dövründə qanunvericilik sahəsində baş vermiş ən çox narahatlıq doğuran
hadisə isə Cinayət Məcəlləsinə internetdə diffamasiyaya görə üş ilə qədər həbs
cəzası nəzərdə tutan qanun layihəsinin iyunun 4-də Prezident Əliyev tərəfindən
təsdiqlənməsi olub.
11
Bu qanun layihəsi ilkin olaraq mayın 14-də parlament
tərəfindən qəbul olunmuşdu. Dəyişikliklər iyul ayının sonundan qüvvəyə minəcək.
Qeyd etmək lazımdır ki, hökumət vətəndaş cəmiyyəti ilə əməkdaşlıq şəraitində
“Diffamasiyadan müdafiə haqqında” qanun layihəsi işləyib hazırlasa da, bu
layihənin Avropa Şurasının Venesiya Komissiyasına texniki baxış üçün
göndərilmiş yekun versiyası təhrifə məruz qalmış – ifadə azadlığına təminat verən
bir çox mühüm müddəalar sənəddən çıxarılmış, onların əvəzinə bir neçə
problematik müddəalar əlavə olunmuşdu.
12
Qanun layihəsinin Venesiya
Komissiyasına göndərilmiş versiyası ifadə azadlığının beynəlxalq standartları ilə
ziddiyyət təşkil edir.
Müstəqil və müxalifət qəzetlərinin fəaliyyətini məhdudlaşdırmaq üçün mülki
diffamasiya müddəalarından intensiv formada istifadə olunub. “Azadlıq”, “Yeni
Müsavat” və “Xural” kimi kəskin tənqidçi qəzetlər diffamasiya ittihamları ilə daha
10
http://bit.ly/PxH3Tw
11
http://bit.ly/13uH0cl
12
http://bit.ly/11Z16hs
30
çox üzləşir, və bu ittihamların da əksəriyyəti deputatlar və digər dövlət məmurları
tərəfindən irəli sürülür. Məhkəmə qərarları ilə təyin olunan yüksək məbləğli
cərimələr isə bu qəzetlərin onsuz da ağır olan maliyyə durumunu daha da
ağırlaşdırır, bununla da qəzetlərin öz fəaliyyətlərini davam etməsi daha da
çətinləşir.
2013-cü ilin ilk yarısında tənqidçi media qurumlarına qarşı çoxsaylı mülki
diffamasiya ittihamları irəli sürülüb.
Azadlıq qəzeti bağlanma təhlükəsi ilə üz-üzə
Diffamasiya iddiaları əsasında kəsilmiş iri məbləğli cərimələr və digər iqtisadi
amillərin nəticəsində “Azadlıq” qəzeti ciddi maliyyə böhranı ilə üzləşmiş və bir
neçə dəfə fəaliyyətini dayandırmağa məcbur olacağı barədə məlumat vermişdir.
Ölkənin ən iri tirajlı qəzetlərindən biri olan və hökuməti tənqid etməsi ilə tanınan
“Azadlıq” qəzeti tez-tez diffamasiya ittihamları ilə qarşılaşır ki, bu ittihamların da
əksəriyyəti dövlət məmurları və ya onların qohumları tərəfindən irəli sürülür.
2013-cü ilin birinci yarısında iki müxtəlif halda “Azadlıq” qəzeti üzərinə
diffamasiya iddiaları əsasında yüksək məbləğli cərimələr qoyulub. Bundan başqa,
qəzetin diffamasiya ilə bağlı əvvəlki məhkəmə işlərindən də ödəmədiyi cərimə
borcları vardır.
Fevralın 14-də Ali Məhkəmədə hakim Tatyana Qoldmanın sədrliyi ilə keçirilən
prosesdə "Azadlıq" qəzetinin kassasiya şikayəti təmin edilməyib. Tağı
Əhmədovanın iddiasına əsasən qəzetə qarşı çıxarılmış 30 min manat cərimə cəzası
qüvvədə qalıb. Xatırladaq ki, "Azadlıq" qəzetinin 2012-ci il aprel sayında dərc
olunmuş "Tağı Əhmədov 5 qəpikləri mənimsədi" sərlövhəli yazıya görə,
metropoliten rəisi məhkəməyə müraciət edərək qəzetin 200 min manat
cərimələnməsini tələb etmişdi. Yasamal Rayon Məhkəməsi 2012-ci ilin iyun
ayında iddianı qismən təmin edərək, qəzetin üzərinə 30 min manat təzminat
ödəmək vəzifəsi qoymuş, sentyabrın 13-də isə Bakı Apellyasiya Məhkəməsi bu
qərarı qüvvədə saxlamışdı.
Aprelin 5-də “Azadlıq” qəzetinin redaksiyasına Yasamal rayon İcra Şöbəsindən
bildiriş daxil olub. Bildirişdə qəzetin 30 min m anatlıq borcunu 10 gün müddətində
ödəməsi tələb olunub və bu müddət keçdikdən sonra icranın məcburi qaydada
təmin olunacağı bildirilib. “Azadlıq” cəriməni ödəyə bilməmiş, nəticədə Yasamal
rayon Məhkəməsinin qərarı ilə aprelin 16-da qəzetin bank hesabı dondurulmuşdur.
“Azadlıq” qəzeti cərminənin hissə-hissə ödənməsi ilə bağlı məhkəməyə müraciət
edib. Qəzet Tağı Əhmədovla kompensasiyanın ayda 400 manat olmaqla uşaq evinə
ödənilməsi ilə bağlı razılıq əldə etdikdən sonra, iyunun 19-da Nəsimi rayon
Məhkəməsinin qərarı ilə qəzetin bank hesabından həbs götürülüb.