Sanat yazilari

53
SANAT YAZILARI
22
Resim 4: Cephedeki arkitektonik 
kodun dokusu, (Resim kaynak: 
Orkunt  Turgay  Arşivi).                                                           
Resim 6: İç mekan cephe görünüşündeki kod kullanımı,
(Resim kaynak: Orkunt Turgay Arşivi).
Resim 5: İç mekan cephe görünüşündeki kod 
kullanımı, (Resim kaynak: Orkunt Turgay 
Arşivi).                                               
karşımıza çıkmaktadır. (Bkz. Resim 4). Bu özelliklerin mekânda mevcut olmalarının yanı 
sıra mekân içindeki bulundukları yer ve konumda önemlidir (Bkz. Resim 5). Arkitektonik 
oluşumların kimlik ve anlamsallığı, geleneksel birleşimler ve geleneksel oluşumların 
arasındaki ilişki ağı ile sistematik olarak tanımlanmaktadır Kullanımlarından dolayı kimi 
zaman tek boyutluluk kazansalar da genellikle çok fonksiyonellerdir.
Arkitektonik oluşumun anlamını ve önemini oluşturan çok çeşitli karma geliştirici/
yönlendirici özellikler sistematik organizasyonun farklı seviyelerinde bulunmaktadır. Bu 
geliştirici özellikler, kullanıcının algılanmasına göre anlam kazanmaktadır (Bkz. Resim 
6).

---

54
Sonuç 
Mimari işaretler, geçmişe, bilgi birikimine, kültüre, teknolojiye göndermelerinde 
kullanılan somut kavramlardır. İşaretlerin kullanım amacı, deneyimleri ve nesneleri 
açıklamanın yanı sıra, insanların iletişimine yardımcı da olmaktır. 
Anlamsallık, arkitektonik kodun maddeleştirilmiş ve daha da zenginleştirilmiş olarak 
ifade edilmesinin her seviyesinde bulunan renk kullanımı, doku özellikleri, ışık, kullanılan 
malzemenin ölçüleri ve geometrik şekillerinin bir araya gelişleriyle değil aynı zamanda 
konumlandırılmalarıyla ifade edilmektedir.
Teknolojinin ön planda olduğu günümüzde, mekânlar ile göstergebilim ve piktogram-
arkitektonik kodlar arasında sıkı bir etkileşim mevcuttur. İnsanlar tarafından 
yapılandırılan yapay çevrenin, sosyo-ekonomik beklentiler doğrultusunda ve ekonomik, 
kültürel değişimlerin ve etkileşimlerin sonucu olarak ortaya çıkan baskın güçlerin 
yarattığı kültürün öncelikleri göz önünde bulundurularak piktogram ve arkitektonik 
kodların üretildiği gözlenmektedir. 
Mekânsal içerik, yapının daha bilinçli, rastlantısallıktan uzak, mekânsal kimliğe sahip 
olarak ortaya çıkmasını sağlamaktadır. İçeriğin bütününü oluşturan kavramlar 
arasındaki iç bağlar yok edildiğinde mekânın niteliklerini oluşturan değerler de tanımsız 
hale gelmektedirler. Bu bakımdan piktogramlar ve arkitektonik kodlar; referanssal, 
estetik ve yönlendirici özellikleriyle kullanıldıkları toplum içinde belirli bir bölgeye 
ait olarak yapay çevrenin nitel özelliklerini belirlemeye, ayırmaya, sınırlandırmaya 
ve yönlendirmeye imkân vermektedirler. Kullanılan piktogram ve arkitektonik 
kodları kültürlere, toplumlara göre farklılıklar göstermenin yanı sıra farklı şekillerde 
dizilmeleriyle de anlam değişikliği gösterebilmektedirler.
Sonuç olarak; piktogramların ve arkitektonik kodların kullanım amacının, deneyimleri ve 
nesneleri açıklamanın yanı sıra insanların işbirliğine ve toplumların iletişimine yardımcı 
olma; anlaşılır olabilmeyi sağlama olduğu da görülmektedir. 
Kaynakça
Allaire, Y. ve Firsirotu, M. E. (1984). “Theories of Organizational Culture”. Organization 
Studies, 5, 193-226.
Baylon C., Fabre, C.P. (1983). “Initiation a ala Linguistique”, Paris, Nathan Universite
Bonta, J.P. (1979). Architecture and Its Interpretation, London: Academy Editions
Eco, Umberto. “Alımlama Göstergebilimi” , Çev.: Sema Rıfat, Düzlem
Ellis, D. G. ve MAOZ, I. (2003). A Communication and Cultural Codes Approach to 
Ethnonational Conflict, The International Journal of Conflict Management, 14, 255-272.

---

55
SANAT YAZILARI
22
GudykunsT, W. B. (1997). Cultural Variability in Communication. Communication 
Research, 24(4), 327-348.
Guiraud, P. (1994). “Göstergebilim”, İmge Yay., Ankara, s. 18, 19.
Hesselgren, S. (1973). Emotional Loading of Environmental Perceptions: A Contribution 
to Architecture Psychology, New York: Pergamon Press.
Jencks, C. (1995). The Architecture of Jumping University, New York: Academy 
Editions.
Kant, I. (1993). “Arı Usun Eleştirisi” (Çev: Aziz Yardımlı), İstanbul: İdea Yayınları.
Kılıç, L. (1994). “Görüntü Estetiği”, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 82.  
Kowalski, T. J. (2000). “Cultural Change Paradigms and Administrator Communication” 
Contemporary Education, 71(2), 4-12.
Krier, R., (1991). “ Architectural Composition “,London: Academy Editions.
Mumby, D.K. ve STOHL, C. (1996). “Diciplining Organizational Communication Studies” 
Management Communication Quarterly, 10, 50-72.
Parsa, A., F. (2004). “İmgenin gücü ve görsel kültürün yükselişi” Anadili dergisi, sayı: 
33, İzmir, Ankara Üniversitesi TÖMER İzmir Şubesi yayınları, 59-71.
Messaris, P. (1994). “Visual Literacy: Image, Mind & Reality”, (Görsel Okuryazarlık: 
İmge, Zihin ve Gerçeklik)  s. 180.
Schulz, C. (1988). Intentions in Architecture, Londra: George Allen & Linwin Ltd.
Scott, D. (1999). “La Semiotique du timbre-poste”, Communication et Langages, , Paris, 
Editions Retz, Sayı 120.
Telman, N. ve Ünsal, P. (2005). “İnsan İlişkilerinde İletişim”. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Vardar, Berke. (1988). “Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü”, İstanbul : ABC Yayınları. 
s. 111.
Vardar, Berke. (2001). “Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri”, İstanbul: Multilingual Yay., 
s. 86.

---

56
İnternet Kaynakları
24.03.2010,http://www.tdk.gov.tr/TR/Genel/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA
849816B2EF4376734BED947CDE&Kelime=G%c3%96STERGE
07.04.2010, http://www.ege-edebiyat.org/docs/493.pdf
08.04.2010 http://www.iconglobe.net/test/comp.test.of.pub.symbols.html
30.03.2010, http://yordam.manas.kg/ekitap/pdf/Manasdergi/sbd/sbd10/sbd-10-16.pdf

---