Seçilmiş əsərləri, I cild 1

Seçilmiş əsərləri, I CİLD 
157 
dum, iclaslarda da
nışırdım, məclislərdə söz deyirdim. Hələ xo-
şuma gəlməyən adamlara barmaq silkələyir, töhmət eləyir, 
h
əcv də qoşurdum. Amma indi qorxuram.  
 Bu söhb
ətdən sonra Cavad Əmirxanlı bir xeyli götür-qoy 
etdi. Dey
əsən, dediylənlərdə bir həqiqət var idi. Qohumu diplo-
ma
tik  şəkildə  suala cavab verməkdən yayınırdı.  Əfrayıl  ayrı-
lan
da döş cibindən vərəqləri saralmış bir şagird dəftər çıxardıb 
ona uzat
dı: 
 -M
ənim yaradıcılıq  nümunələrimdir, vaxtın  olanda oxu-
yarsan, b
əlkə  içində  çap olunmalı  bir  şey  oldu. Hərdən  boş 
olanda ür
ək sözlərimi kağıza köçürürəm. Bunların hamısı dərd-
d
əndir, əziz qardaş. Mən həmişə deyirəm ki, mən dərdi seçmə-
dim, d
ərd məni seçdi. Mən öz dərdimin quluyam, köləsiyəm. 
D
ərd olmasa, mən ölərəm. 
 Ca
vad Əmirxanlı dəftəri alıb pəncərənin önündəki köhnə 
dola
bın üstünə atdı. 
 
Əfrayıl ayağa durub əlini ona uzatdı: 
 -Di h
ələlik. İndi elə zəmanə gəlib ki, dilin dediyini qulağa 
çat
dırmaq üçün gərək poçtalyon tutasan.  Baş  yuxarıdır,  mədə 
is
ə aşağı. Gərək aşağı  yuxarıya tabe olsun, amma indi tərsinə 
olub, yuxa
rı aşağıya tabedir. Əvvəllər deyərdilər ki, bir söz de-
y
əndə çalış o sözü qabaqca ağzında bişir, sonra de; indi isə mən 
deyir
əm, bir fikir demək istəsən  ağlında bişir,  amma demə... 
H
ə, bax belə-belə işlər, əziz qardaş... 
 ... Ca
vad Əmirxanlının rayon rəhbərliyinə müraciət etmək-
d
ən başqa bir əlacı qalmadı. O, səhərisi gün rayon mərkəzinə 
yo
la düşdü. 
 R
əhbərliyin məhz hansı binada məskunlaşdığını dəqiqləş-
dirm
ək elə də asan olmadı. Verilən suala qəribə cavab eşidilir-
di: 
 “Han
sı rəhbərlik?”  
 “R
əhbərliyin hansı qanadı?” 
 “Siz
ə rəhbəriyin hansı strukturunun hansı bölməsinin han-
sı şöbəsi lazımdır?” 
 Onu böyük, çoxm
ərtəbəli, sarı rənglə boyanmış, əcaib me-

---

Firuz Mustafa 
158 
ma
lıq üslubunda tikilmiş binanın önündə əlisilahlı polis nəfəri 
qar
şıladı. 
 - Bu
yur, eşidirəm, ağsaqqal... 
 - M
ən... Mənim işim var... 
 - Kiminl
ə? 
 - Torpaq almaq ist
əyirəm. 
 - Get al, kimdir s
ənin yolunu kəsən?..  
 - Mane olurlar. 
 - Kimdir mane olan? 
 - Bilmir
əm. 
 - Ay
dındır. Deməli, şikayətə gəlmisən... 
 - Yox, m
ənim heç kəsdən şikayətim yoxdur. 
 -  Yax
şı,  get  o  pəncərədə  ad-familiyanı  qeyd  etdir, sora 
növb
əyə yazıl. 
 Bina
nın içindən ağır üfunət qoxusu gəlirdi. 
 Ca
vad Əmirxanlı yalnız indi gördü ki, binanın giriş hissə-
sind
ə bu əcaib tikilinin rənginə uyğun sarı bir kəl heykəli uçal-
dılıb, kəlin qabağına isə bir çəngə ot qoyulub. Postamentin üs-
tünd
əki kəl sarı qranitdən yonulmuşdu, onun burnunun ucunda-
kı bir çəngə yaşıl otsa əsl təbii ot idi və o bir çəngə otun təzəcə 
biçildiyini bilm
ək üçün böyük ağıl və bilik sahibi olmağa dəy-
m
əzdi. Təzə biçilmiç otun şirin-ətirli qoxusu içəridəki üfunətə, 
z
əif də olsa bit təmizlik, sərinlik gətirməkdə idi.  
 “Dey
əsən, bunlar hələ totemlərə inanır”.  
 Ca
vad Əmirxanlı polisin göstərdiyi pəncərəyə yaxınlaşdı. 
Ar
tıq burada növbə yaranmışdı. O, istədi geri qayıtsın. Amma 
tez bu fikird
ən daşınıb növbəyə yazılmaq qərarına gəldi.  
 - Sonuncu kimdir?.. 
 Üzünü saç-saqqal bas
mış  orta  yaşlı  bir  kişi  xırıltılı  səslə 
dill
əndi: 
 - M
ənəm. 
 - Sizd
ən sonra mənəm... 
 Ki
şi təəccüblə onu başdan-ayağa süzüb: 
 - M
əndən sonra olanlar da var, -dedi. 
 Ca
vad Əmirxanlı ətrafa göz gəzdirdi: 

---

Seçilmiş əsərləri, I CİLD 
159 
 - B
əs onlar hanı? 
 Üzütüklü ki
şi də qeyri-ixtiyari həndəvərinə nəzər saldı: 
 - “Onlar”? Onlar kimdir el
ə? 
 - Növb
ədəkiləri soruşuram... Sizdən sonra... 
 - H
ə... Anladım səni. Onların çoxu rəhmətə gedib. 
 - Kim r
əhmətə gedib? 
 - Növb
ədəkilər. Məndən sonrakılar... 
 Ca
vad  Əmirxanlı  susdu. Yəqin  ki, ya bu bədbəxtin başı 
xarab ol
muşdu, ya da sadəcə, tanımadığı adamı mənasız bir za-
rafata 
əyləndirmək istəyirdi. 
 
Ətrafdakıların hamısı sakitcə onları süzürdü. Hamının si-
f
əti daş kimi donuq və soyuq idi. Ayaqüstə zorla dayanan qara-
k
əlağayılı, ağsaç bir qadınsa diqqətli baxışlarını ondan çəkmək 
ist
əmirdi.  
 K
ənarda dayanmış əli əsalı, gözü eynəkli, qəddi oraq kimi 
əyilmiş ahıl yaşlı bir kişi öskürə-öskürə dilləndi: 
 - M
ən ötən əsrin əvvəlindən burada növbədəyəm. 
 Onun dedikl
ərini içəridəkilərin hamısı eşitdi. Yəqin ki, in-
di ha
mı  qəhqəhə  çəkəcəkdi. Amma heç kəs gülmədi. Heç di-
nib-da
nışan da olmadı. 
 Üzünü saç-saqqal bas
mış kişi əli əsalı, gözü eynəkli qoca-
ya ba
xıb yenə xırıltılı səslə dilləndi: 
 - S
ən məndən cəmi beş il irəlidəsən. Səninlə mənim aram-
da alt
mış altı adam vardı. İndi onların əlli doqquzu ölüb, qalıb 
yeddisi. M
ən bunu dəqiq bilirəm. 
 
Əli əsalı, gözü eynəkli kişi içini arıtlayıb təmkinlə dillən-
di: 
 - Yeddi müq
əddəs rəqəmdir... Axırı yaxşı olar, inşallah. 
 Üzünü saç-saqqal bas
mış adam da əlini göyə qaldırıb dedi: 
 - 
Əlbəttə, yaxşı olar. Mən də belə düşünürəm. Əminəm ki, 
növb
əm çatacaq. Mən yerli hakimiyyətin bizə olan diqqətindən 
çox ra
zıyam. Ümidsiz olan şeytanlardır. 
 Ca
vad Əmirxanlı bu dialoqda iştirak edənlərin zarafat et-
dikl
ərini zənn etsə də, çaşıb qalmışdı; çünki hamının üz-gözü-
nün ifad
əsi ciddi idi. Sanki bomboz daşa  dönmüş  sifətlərdə 

---