Firuz Mustafa
160
uzun bir tarix b
ərkiyib, kirəcləşib, kristallaşıb daşa dönmüşdü.
Ca
vad Əmirxanlının susub dinləməkdən başqa bir əlacı
qalma
dı. Amma növbədə duranlar nəinki tərpənir,
hətta deyə-
s
ən, öz yerlərini daha da möhkəmlətmək barədə düşünürdülər.
İki gün sonra o, yenə həmin pəncərənin önündə idi.
İçəridəkilərin bir qismi ayaq üstəydi. Köhnə, sınıq-salxaq
stullarda
əyləşənlər də vardı. Cavad Əmirxanlının “köhnə ta-
nışlar”ı da burada idi. İki gün öncə görüb yadında saxladığı ağ
saç
lı, qara kəlağayılı qadın asta addımlarla ona yaxınlaşıb yenə
z
əndlə, uzun-uzadı baxışlarla onu süzərək handan-hana dillən-
di:
- Bura bax, s
ən Cavad deyilsən?
O, ça
şıb qaldı. Udqundu. Bu qadın onu haradan tanıyırdı
gör
əsən? Handan-hana duruxa-duruxa dedi:
- H
ə, Cavadam. Tanımadım sizi...
Qa
dın əli ilə kəlağayısının ucunu didişdirə-didişdirə dil-
l
əndi:
- Vaxtil
ə universitetdə bir oxumuşuq. Aliyəyəm də...
Ca
vad Əmirxanlı ani fikrə getdi. Həqqətən,
vaxtilə onunla
birg
ə Aliyə adlı bir qız təhsil almışdı. O, çox sakit, dərsdən
başqa heç bir mövzuda söhbət etməyən tələbəydi. Oxuduqları
müdd
ətdə kursdakıların heç biri ilə, o cümlədən Cavadla, bir
k
əlmə kəsməyən bu qızın ötən illər ərzində az qala sir-sifəti də
onun yadda
şından silinib getmişdi.
- Aliy
ə... Hə, yadıma düşdü. Sən burada nə gəzirsən? Gə-
r
ək ki, sən özün ayrı rayondan idin.
- El
ədir. O vaxt bu rayona ərə gəldim. Sizin qonşu kəndə.
- Hara
da işləyirsən?
- Heç yerd
ə. Elə o vaxtdan iş növbəsindəyəm. Gör
bir ara-
dan neç
ə il keçib...
Ca
vad Əmirxanlı sanki boşluğa düşmüşdü. Elə bil qadının
dedikl
əri iki gün əvvəl eşitdiyi söhbətin davamı idi; onda kişi-
l
ərin dediklərini indi bu qadın təkrar edirdi.
B
əlkə bura heç ona lazım olan yer deyildi? Olsun ki, bu
binaya normal adamlar g
əlmirlər. Bəlkə onu, lap elə onların hər
Seçilmiş əsərləri, I CİLD
161
ikisini, h
əm Aliyəni, həm də Cavad Əmirxanlı ağıldankəm he-
sab edib bura gönd
ərmişdilər.
- Neç
ə uşağın var, Aliyə?
Qa
dın başını aşağı salıb dedi:
- Ail
əm yoxdur. Heç yerli-dibli olmayıb.
Ca
vad Əmirxanlı çaşıb qaldı:
- Ail
ən yoxdur?.. Axı bayaq dedin ki,
sən bu rayona ərə
g
əlmisən...
- El
ədir... Ərə gəlmişdim. Toy günü nişanlımı tok vurub
öldürdü. Bel
ə deyirlər... O, elə həyətin ortasındaca bir göz qır-
pımında qapqara kösövə dönmüşdü. Belə deyirlər... Mən də elə
o vaxtdan burada,
bu rayonda qala
sı oldum. Nişanlımın yaşlı,
x
əstə anası vardı, uzun illər ona baxdım. Bir neçə il əvvəl o da
öldü. M
ən elə o vaxtdan işsizəm... Mənimlə oxuyanların əksə-
riyy
əti çoxdan pensiyaya çıxıb. Mən isə hələ də iş növbəsində-
y
əm. Bilirəm ki, iş verməyəcəklər. Amma mən prinsipə düşüb
neç
ə illərdir ki, az qala hər gün gəlirəm bura. Guya nə vaxtsa iş
ver
əcəklər. Belə deyirlər...
Bəs sən burada nə edirsən, Cavad?
Bilir
əm, sən o vaxtdan şəhərdəsən... Pensiyaya çıxmısan? Sən
yax
şı pensiya alırsan yəqin. Böyük alimsən. Hər yerdə tanıyır-
lar s
əni.
Yox, dey
əsən, qadının ağlı-başı yerində idi.
Ca
vad Əmirxanlı bir qədər duruxub dilucu dedi:
- M
ən hələ pensiyaya şıxmmamışam... Burada bir balaca
işim var.
Qa
dın yenə kəlağayısının ucunu didişdirməkdə idi. O, san-
ki kimins
ə eşidəcəyindən ehtiyat edirmiş kimi astadan dilləndi:
- B
əs növbən var sənin?
Ca
vad Əmirxanlı çaşıb qaldı. Nə cavab verəydi? Axı heç
onun özü d
ə bilmirdi ki, burada növbəsi var, ya yox.
- Növb
ə? Yox, ikinci dəfədir gəlirəm bura. Qoy hələ və-
ziyy
ətlə tanış olum, sonra növbə tutaram.
- M
ən öz növbəmi verə bilərəm sənə.
-
Yox, sağ ol... Əziyyət çəkmə.
- B
əlkə də mənim ömrüm çatmayacaq... Mənə iş-güc ve-
Firuz Mustafa
162
r
ən də olmayacaq. Bunu dəqiq bilirəm.
Səbəbini də bilirəm,
amma s
ən məndən soruşma bunu. Mən sadəcə prinsipə düşmü-
şəm...
- Düz edirs
ən. Belə də lazımdır. Gərək adam öz haqqını
h
əmişə, hər yerdə tələb eləsin. Qoy mən də öz növbəmə yazı-
lım. Kim tutur siyahını?..
Qa
dın yenə astadan dilləndi:
- Burada növb
əyə yazılmaq üçün də növbəyə yazılmaq la-
zımdır.
Ca
vad Əmirxanlı çiynini çəkdi:
- Heç n
ə anlamıram...
- Burada anla
şılmaz bir şey yoxdur ki... Növbəyə yazılmaq
ist
əyənlərin növbəsi bax o pəncərədə tutulur. Gəl gedək sənə
göst
ərim.
Qa
dın irəli yeridi. Cavad Əmirxanlı ayaqlarını sürüyə-sü-
rüy
ə onun arxasınca addımladı.
Açıq pəncərənin arxasında sifətini dərin qırışların doğradı-
ğı bir kişi göründü:
-
Eşidirəm....
Aliy
ə tez dilləndi:
- Bu, Ca
vad Əmirxanlıdır. Yəqin ki, adını eşitmisən. Ta-
nınmış, böyük alimdir. Növbəyə durmaq üçün növbəyə yazıl-
maq ist
əyir.
Ki
şi öz sifəti kimi qırışlarla zəngin olan arıq, quru əlini
p
əncərədən bayıra uzadıb az qala “böyük alimin” üstünə çəm-
kirdi:
- S
ənədlərini ver bura.
Cavad
Əmirxanlı çaşdi. Qeyri-ixtuyari dilləndi:
- N
ə sənəd?
Ki
şinin əllərinə bənzəyən qartımış sifəti yana, qadına sarı
çevrildi:
- S
ən izah edərsən buna,
qoy bilsin ki, bizə hansı sənədlər
la
zımdır.
Aliy
ə cəld dilləndi:
- Yax
şı, oldu... İzah edərəm.