74
ELM DÜNYASI
/ Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013
başladı. Buna görә dә Sankt-Peterburq Döv -
lәt Universitetinin kimya fakültәsini seçmә -
yim gözlәnilәn bir addım idi. Mәn nәyi
seçdiyimi, hansı istiqamәtә doğru getdiyimi
dәrk edirdim.
– Azәrbaycanda orta mәktәbdә qazan -
dığı
nız biliklәr sizin yaxşı tәhsil alma
-
ğınıza yardımçı oldumu?
– Mәn orta mәktәbi әla qiymәtlәrlә bitir -
mişәm vә hesab edirәm ki, mәktәbdә aldı -
ğım biliklәr qarşıma qoyduğum mәqsәdlәrә
doğru irәli getmәyә, sonradan ali mәktәbi
dә әla oxumağıma çox yardımçı oldu. Für -
sәtdәn istifadә edib mәnә verdiklәri biliklәrә
görә 83 saylı mәktәb-liseyin rәhbәrliyinә vә
müәllimlәrimә minnәtdarlığımı bildirirәm.
– Sankt-Peterburq Dövlәt Universite-
tinin mәzunlarının Mendeleyev Mәrkә -
zinin böyük kimya auditoriyasında tәn tә nәli
diplom tәqdimetmә mәrasimindә kimya
fakültәsinin rәhbәrlәrindәn birinin belә
bir maraqlı fikri olmuşdu: kimya fakültә -
sinin mәzunları ixtisaslarına dәrindәn
yiyәlәnmәklә yanaşı, hәm dә çox mühüm
baca rığa – öyrәnmәk bacarığına da malik -
dirlәr ki, bu da onlara intensiv dәyişәn
dünyada özlәrini itirmәmәyә yardımçı ola-
caq. Öyrәnmәk bacarığı dedikdә o, nәyi
nәzәrdә tutur?
– Bu, hәqiqәtәn dә, belәdir. Bunu tәkcә
kimya fakültәsinә deyil, bütöv universitet
tәhsilinә aid etmәk olar. Universitetdә tәhsil
alan tәlәbәlәr universal biliklәrә yiyәlәn -
mәk lә yanaşı, öyrәnmәk bacarığını da әldә
edirlәr. Götürәk kimya fakültәsini: bu fakül -
tәdә oxuyan tәlәbәlәr çoxlu fәnlәr öyrә
-
nirlәr. Onlardan bәzilәri kimya ilә bilavasitә
әlaqәdar deyil, digәrlәri isә kimya elminin
müxtәlif istiqamәtlәrini әks etdirir. Bu fәnlәr
üzrә materiallar öyrәnilir, imtahan verilir.
Əlbә ә ki, bir müddәtdәn sonra materialla -
rın bir hissәsi unudulur vә bu, tәbii haldır,
insan beyni bütün bunları eyni vaxtda yadda
saxlamaq gücündә deyil. Ancaq hansısa sual
ortaya çıxdıqda tәlәbәlәr onun hansı sahәyә
aid olduğunu vә cavabın necә axtarılması vә
hardan tapılmasını yaxşı bilirlәr. Mәncә, әsas
olan da budur: biz universiteti bitirәrkәn
öyrәnmәk, öz üzәrimizdә işlәmәk, suallara
cavab tapmaq vәrdişlәrini әldә edirik.
– Nәdәn aspiranturada tәhsil almaq
üçün Moskva Dövlәt Universitetini seçdi-
niz? İxtisasınızın spesifikliyinә görә, yoxsa
MDU-nun nüfuzuna görә?
– Özüm kifayәt qәdәr nüfuzlu ali mәk -
tәbi bitirdiyimdәn MDU-dakı aspiran tu ranı
seçmәklә söylәdiyiniz prinsipi rәhbәr tut -
ma mışam. Sadәcә mәnim mәşğul olmaq istә -
diyim elmi istiqamәt – alternativ enerji
mәn bә lәri, bioyanacağın alınması – MDU-da
daha yaxşı inkişaf edib. Bәri başdan deyim
ki, bu çox perspektivli istiqamәtdir. Neft,
qaz vә kömür ehtiyatları getdikcә tükәn -
diyindәn dünya alimlәri bu gün alternativ
enerji ilә maraqlanır, alternativ enerji mәn -
bәlәri axtarırlar. Bunlardan biri dә bio yana -
caqdır. Bioyanacağın әsaslı üstünlüyü ondan
ibarәtdir ki, birincisi, bu bәrpa olunan, buna
görә dә uzunömürlü, nisbәtәn ucuz vә rahat
enerji mәnbәyidir, ikincisi, bioya na ca ğın is-
tehsalat siklindә vә istifa dәsindә atmos ferә
daha az parnik qazları ixrac olunur, başqa
sözlә, atmosfer çox çirk lәndirilmir. Bununla
әlaqәdar olaraq bütün dünyada bioya na -
cağın müxtәlif növ bio küt lәlәrdәn alınması
istiqamәtindә geniş tәd qiqat işlәri aparılır.
– Siz hәlә sovetlәr vaxtından böyük nüfuz
qazanmış universitetlәrin birindә ali tәhsil
almısınız. Digәrindә isә elmi-tәd
qiqat
işlәri ilә mәşğul olursunuz. Bu iki ali mәk -
tәbin tәhsil mühitini qısaca necә müqa yisә
edәrdiniz?
75
ELM DÜNYASI
/ Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013
– Bilirsiniz, mәnim üçün bu iki ali mәk -
tәbin tәhsil mühitini müqayisә etmәk çәtin -
dir. Mәn MDU-da bakalavr pillәsindә tәhsil
almamışam. Aspirantura tәhsili ali mәk
-
tәbdәki tәhsildәn fәrqli olaraq, әsasәn, elmi
tәdqiqatlar üzәrindә çalışmağı nәzәrdә tu tur.
Lakin mәnә belә gәlir ki, bu iki ali mәktәb
arasında ciddi qlobal fәrqlәr yoxdur. Necә
deyәrlәr, Rusiyanın iki әn böyük şәhәri vә
iki paytaxtı. Moskva rәsmi paytaxt, Sankt-
Peterburq isә mәdәniyyәt paytaxtı olmaqla
yanaşı, hәm dә Rusiyanın şimal paytaxtı
sayılır. Eynilә 2 böyük universitet. Yeri
gәlmişkәn, V.Putin vә D.Medvedyev Sankt-
Peterburq Dövlәt Universitetinin mәzunları
olublar. Rusiya Federasiyasının bu hәr iki
universitetә diqqәti vә qayğısı, demәk olar
ki, eynidir. Buna görә dә mәn bunların
arasında elә bir prinsipial fәrq görmürәm.
– Seçdiyiniz ixtisasın Azәrbaycanda
sәnayedә vә tәhsil müәssisәlәrindә tәtbi -
qini necә görürsünüz?
– Azәrbaycan kimya sәnayesinin yüksәk
inkişaf etdiyi bir ölkәdir. Buna görә dә ölkә -
miz dә kimya sahәsindә tәhsil almış yüksәk -
ixtisaslı mütәxәssislәrә çox böyük ehtiyac
duyulur. Bilikli mütәxәssislәrin rolu sәnaye
sahәsini inkişaf etdirmәklә yanaşı, tәhsil
sahәsindә yeni kadrların hazırlanması üçün
dә olduqca vacibdir. Belәliklә, onların sayә -
sin dә gәlәcәk nәsil Azәrbaycanda keyfiy -
yәtli tәhsil almaq imkanlarını qazanacaq.
– Azәrbaycanın yüksәkixtisaslı kadr-
lara, xüsusilә tәbiәt vә texnika sahәlәri üzrә
dünyanın aparıcı universitetlәrindә tәhsil
almış vә alimlik dәrәcәsi qazanmış insan-
lara böyük ehtiyacı vardır. Elmi işinizi başa
çatdırdıqdan sonra vәtәndә işlәmәk niyyә -
tiniz varmı?
– Əlbә ә ki, var. Başqa cür düşünmürәm
dә. Mәn tәhsilimi Dövlәt Proqramı çәrçivә -
sindә, dövlәtimin sayәsindә alıram. Əgәr
mәn layiq görülüb göndәrilmişәmsә, demәk,
dövlәtimә lazımlı bir insanam vә borcum-
dur ki, tәhsilimi bitirdikdәn sonra Vәtәnimә
xidmәt edim, Vәtәnimin irәli getmәsindә,
inkişaf etmәsindә iştirak edim.
– Tәlәbәlik illәrinin әn maraqlı mә -
qam larından bir neçәsi barәdә danışın.
– Bilirsiniz, universitet dövrü mәnim
yaddaşımda ömürlük hәkk olunub. Mәn
hәmişә onları böyük coşqu ilә xatırlayıram.
Demәk olmaz ki, mәktәb illәri maraqsız
keçib, amma sıx tәdris qrafikinin olmasına
baxmayaraq, tәlәbәlik illәri çoxlu hadisәlәr
vә xüsusi atmosferi ilә fәrqlәnir. Mәhz tәlә -
bәlik illәrindә mәn etibarlı dostlar qazan dım,
ziyalılar, professor-müәllim heyәti ilә ünsiy -
yәt qurdum. Hәmçinin әcnәbi tәlәbә lәrlә
tәmasda oldum. Onlar öz ölkәlәri vә mәdәniy -
yәtlәri haqqında danışanda mәn dә ölkә -
mizin tarixi vә әnәnәlәri barәdә danış dım,
belәliklә, mәdәni dialoqların iştirakçısı oldum.
Zәnnimcә, tәlәbәlik çox maraqlı dövrdür:
bir tәrәfdәn bu gәnclik qayğıları ilә zәngin
olan şәn hәyat, digәr tәrәfdәn isә insanı şәxsiy -
yәt kimi formalaşdıran böyük hәyat mәktә -
bidir.
Emin Bayramzadә