Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
Yüklə 2,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ŞİRVANŞAH İBRAHİM
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси v ə həm də gələcək əsrlərdə eşidilə biləcək bir hala salmışdılar. Buna gör ədə biz bu gün, azad ölkədə, azad bacılarımızın m əsud həyatında Məhsəti, Heyran və Natəvan xanımları böyük bir iftixar hissi il ə xatırlayırıq. Klassik ədəbiyyatımızda görkəmli yer tutan istedadlı şairələrimizin ən yaxşı ənənələrini bu gün azad ölkəmizin azad şairələri Mirvarid xanım Dilbazi, Nigar xanım Rəfibəyli və bir çox başqaları davam etdirməkdədirlər. Bu şairələrin ilham m ənbəyi indi əsarət və hüquqsuzluq, əbədi hicran və fəraq deyil, azadlıq və bəxtiyarlıqdır. Onlar klassik şeirlərimizin əsrlərdən bəri davam edən qüdrət və əzəmətini saxlamaqla b ərabər, onu təzə məzmun ilə zənginləşdirirlər. Bu məzmun t əzə həyat, təzə ailə, təzə insani münasibətlər yolunda mübarizə aparan v ə qalib gələn adamların hissi, həyəcanı və sevincidir. İctimai və siyasi həyatımızda kişilərdən geri qalmayan qadınlarımız mədəniyyət, şeir və sənət aləmində də geri qalmır, öz azad q ələm və ilhamları ilə bərabərhüquqlu Sovet v ətəndaşları kimi birinci sıralarda getməyə qadir olduqlarını isbat edirl ər. M.Arif (1946- cı il ,№ 3 səhifə 11,12,13,37 ) 70 Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси ŞİRVANŞAH İBRAHİM XIV-XV əsrlərin Şirvanşahları içərisində birinci İbrahim ən bacarıqlı bir hökmdar olmuşdur. Onun Şirvanşahlığa seçil- m əsi tarixi xeyli maraqlıdır. Orta əsr tarixçilərindən Əbdülrza S əmərqəndi, Miraxund, Həsənbəy Rumli və başqaları Şirvanşah İbrahim haqqında ətraflı məlumat verir. Bu m əxəzlərdən aydın olur ki, Şirvanda 1382-ci ildə böyük bir üsyan olmuşdur. Üsyançılar o zamanki Şirvanşah Huşəngi taxdan salaraq, ölkənin gələcək azadlığını və birliyi t əmin edə biləcək bir padşah seçmək üçün Dərbənd nəslindən İbrahim adlı kiçik bir mülkədarın yanına nümayəndə heyəti gönd ərmişlər. Nümay əndələr gələn zaman İbrahim çöl işlərindən sonra yorğun-arğın ağac altında yatırmış. O, yuxudan oyanan zaman qarşısında xalq nümayəndələrini görcək heçdə güman etməmiş- di ki, bu xalq nümay əndələri Azərbaycanın taleyini ona tapşır- maq üçün g əlmişlər. Azərbaycanın istiqlaliyətini bərpa etməyə çalışmayan sabiq Şirvanşah Huşəngə nisbətən İbrahim tamamil ə başqa bir adam idi. O, on ikinci əsr Şirvanşahlarının n əsildən idi. Şimali Azərbaycanda ərazi etibarilə ən böyük dövl ət olan Şirvanşahlar dövləti hələ on ikinci əsrdə Şirvanşah M ənuçehr və Əhistanın böyük səyi nəticəsində tamamilə müst əqil olmuşdu. Bu böyük dövl ət yalnız Monqol basqınından sonra zəif düşmüşdü və Hulakü xanlarının Azərbaycanda ağalığı zamanı öz keçmiş istiqlaliyətini əldə edə bilməmişdi. İbrahim yaxşı anlayırdı ki, xalq kütlələri onun yanına elçi göndərib onu dövl ət başçısı seçərkən Vətənin istiqlaliyətini təzədən bərpa etm ək istəyirdilər. İbrahim, üzərinə düşən vəzifənin bütün məsuliyətini yaxşı bilirdi. Xalq nümay əndələrinə razılıq cavabını verərkən 71 Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси İbrahim anlayırdı ki, Şirvan Azərbaycanı azad edə biləcək bir qüvv ə mənbəyi olmalıdır. İbrahim hər şeydən qabaq böyük bir vətənpərvər idi. İbra- him qüvv ətli dövlətlərlə olan toqquşmalarda beynəlxalq vəzi- y ətdən və dövlətlər arasındakı ziddiyətlərdən istifadə edərək, Şirvanın istiqlaliyətini müsəlləh mübarizəsiz saxlaya bilərdi. Şəxsi həyatı isə, İbrahimi xalq kütlələri arasında xeyli məşhur etmişdi. Otuz beş illik hakimiyəti dövründə İbrahim özünün h əm böyük sərkərdə, həm də böyük bir diplomat olduğunu isbat etdi. İbrahimin diplomatlığı təkcə Şirvanın istiqlaliyətini qoru- maq deyil, eyni zamanda Az ərbaycanın başqa vilayətlərini də birl əşdirib vahid Azərbaycan dövləti yaratmaq məqsədini izlə- yirdi. İbrahim Şirvanşahlığa seçilən zaman ölkənin vəziyəti çox ağır idi. Monqol istilası nəticəsində yerlə yeksan edilmiş böyük t əsərüfat və mədəniyət mərkəzi olan şəhərlər hələ bərpa edilə bilm əmişdi. Hülakülər dövründə ağır vergilər altında inləyən xalq kütl ələri hələ özünü layiqincə doğrulda bilməmişdi. Hüla- kül ər dövləti dağılandan sonra Azərbaycanda yerli əmirlər və hakiml ər bir-birilə mübarizə edərək, çox zaman Azərbaycan tor pağını qanlı vuruşmalar meydanına çevirirdilər. Bundan başqa, Şimaldan Qızıl ordu xanları və Şərqdən Teymurl əngin qoşunları Azərbaycanı hədələyirdi. Bel ə bir vəziyətdə Şirvanı idarə etməyə başlayan İbrahim, bütün Az ərbaycanı azad edərək, vahid Azərbaycan dövləti b ərpa etmək üçün birinci növbədə Şirvanın təsərüfat və hərbi qüvv ələrini möhkəmlətməli idi. Bu isə yalnız Şirvanın istiqlaliy ətini qorumaq yolu ilə əldə edilə bilərdi. İbrahim Şirvanın təsərüfat həyatını da yaxşılaşdırmağa nail olmuşdu. Şirvanın tədricən artmaqda olan maddi və hərbi qüvv ələri on dördüncü əsrin 80 – ci illərində Şımaldan baş vermiş təhlükəyə məruz qaldı. 72 Yüklə 2,81 Kb. Dostları ilə paylaş:
|