Sizsiz (roman-xatirə) Həyatım ağrıyır (povest-xatirə)
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
108 Abbas? Bu da anamın başının üstünü almış təhlükənin bir əlaməti deyildimi? Təranə telefon dəstəyini anamın özünə verir – mənimlə elə şux, elə gümrah danışır ki... zarafat eləyir, and verir ki, nigaran qalmayım, işimi pozmayım. Sonra dəstəyi atam götürür, o da eyni şən, qayğısız tərzdə danışır... Yəqin ki, bu gecə – martın 24-dən 25-nə keçən gecə, Ağdam mehmanxanasının suvağı tökülmüş balaca, xəfə, rütubətli nömrəsində keçirdiyim gecə – ömrümün ən dəhşətli gecəsiydi. Hətta atamı itirdiyim günün – aprelin 1-i gecəsindən və anamı itirdiyim iyulun 10-u gecəsindən də dəhşətli idi. Mən onları bu gecə, məhz bu gecə, həm də ikisini də birdən itirdim. Bu gecə əbədilik ayrıldım onlardən. Bu gecə bütün müdhiş əyaniliyiylə mənə aydın oldu ki, tez – çox tez bir zamanda bizi tərk edəcəklər və dünyada bunun qarşısını alacaq heç bir qüvvə yoxdur. Gecə saat ikiydimi, üçdümü, bilmirəm. Yol yoldaşlarım hamısı mehmanxananın müxtəlif nömrələrində yatmışdılar: Ürəyim partlayırdı, istəyirdim durum, onları bir-bir oyadım, bir an da yubanmadan yola çıxaq, Bakıya qayıdaq. Ya da əksinə, heç kəsi oyatmadan, heç birinə bir söz demədən geyinib küçəyə çıxım, bu vaxt qatar, təyyarə yoxsa, taksi maşın, nə isə bir şey tapım, lap elə piyada gedə bildikcə gedim – təki bu otaqda, bu çarpayıda qalmayım, özümü Bakıya yetirim. Bu bir "panika" idi, tamamilə başımı itirmişdim. Mənə elə gəlirdi ki, yalnız həftələr, günlər deyil, saatlar, dəqiqələr də say ilən qalıb, gecikə bilərəm, yubana bilərəm, çatmaram. Geyinib küçəyə çıxdım, amma gecənin bu çağı Bakıya heç nəylə getmək, təbii ki, mümkün deyildi. Yavaş-yavaş şüurun soyuq səsi məni toxdadırdı, insanın əzəli təsəlli, özünüaldatma, sakitləşmə fəndləri, yalançı ümidlər mənə şirin vədlər pıçıldayırdı: hər şey sovuşub gedəcək, hər şey düzələcək, hər şey yaxşı olacaq. Bütün bəd ehtimallar – keçən dəfələrdə olduğu kimi yalan çıxacaq, bəla sovrulandan
109 sonra öz həyəcanlarımızı bir-birimizə danışıb arxayın-arxayın gülüşəcəyik. Yenə də ömrün başqa çətin anlarında, qəliz dəqiqələrində, işim bərkə düşəndə olduğu kimi pənahım möcüzəyə idi: inanmaq, daha doğrusu, özümü inandırmaq istəyirdim ki, ötən səfərlərdəki kimi bu dəfə də tale bizi darda qoymaz. Bu günün uzaq yolu, qayğı yükləri, əsəb gərginliyi məni taqətdən salmışdı, məhbəs kamerası kimi dar, uzunsov nömrəmə qayıtdım, çarpayıma yıxıldım, səhərə yaxın yuxuladım. İki saatdan sonra yol yoldaşlarım məni oyatdılar. Şuşaya getdik. Şərt qoydum ki, bu günə nə təhər olursa-olsun Bakıya qayıtmalıyıq. Şuşanı atüstü gəzib, çəkiliş yerlərini təxmini olsa da gözaltı elədik və axşama Bakıya döndük. Zemfira dedi ki, bu gün səhər Nigar xalanı xəstəxanaya apardıq, Tural da Rəsul əmigildə, babasının yanında gecələyir. Sübh tezdən xəstəxanaya cumdum – anamın halı məni xeyli sakitləşdirdi – hətta mənə elə gəldi ki, fələk Ağdam gecəsindəki yalvarışlarımı eşidib və hər şey, doğrudan da, yaxşı olacaq. Səhərisi gün – martın 27-də atamı Mərdəkan xəstəxanasına aparmalıydıq. Atamın maşınını sürən qohumumuz Fikrət Ağazadə, Ənvər Məmmədxanlı, atam və mən Mərdəkana yola düşdük. Atam dedi ki, xəstəxanaya, Nigara dəyək, sonra gedək. Bir neçə dəqiqə söhbət elədilər, ikisi də bir-birini arxayınlaşdırdılar ki, özlərini çox yaxşı, lap əla hiss edirlər, nigarançılığa heç bir əsas yoxdur, tezliklə sağalıb yenə bir yerdə olacaqlar. Görüşüb ayrıldılar. Bax, bu gün, bu cür əbədi ayrıldılar-nə biləydilər ki, son dəfə görürlər bir-birlərini, nə biləydilər ki, daha heç zaman, heç zaman görüşməyəcəklər. Bu mart günündən əlli il qabaq tanış olmuş, 47 il qabaq
110 nişanlanmış, 44 il qabaq evlənmişdilər, alınlarına yazılmış ömrün üçdə ikisini bir yerdə, bərabər yaşamışdılar, şadlıqları da bir olmuşdu, dərdləri-qəmləri də... Üç övlad ata-anası, beş nəvə baba-nənəsi, yüz kitab müəllifi oldular. Çox şəhərlər, ölkələr gəzdilər. Dost da qazandılar, düşmən də. Hərdən sözləri çəp düşdü, küsüşdülər də, barışdılar da. Bəzən səfərlər, şəhərlər onları bir-birindən uzaq saldı... Yerdən gurultuyla qopub qalxan təyyarələrin dalınca baxa-baxa qaldım. Uzaq dənizlərdə böyük gəmilərlə səni yola saldım. Stansiyalardan ayrılıb gedən qatarların arxasınca kövrəlib ağladım. Həmişə sabaha, vüsala ümid bağladım. Havalar geniş, dəryalar dərin, nələr görür sənin işıqlı gözlərin. ...Yaxşı yol, uğurlar olsun, Hara gedirsən get, Mənim dərya səbrimi qurtarma, Hara gedirsən get, mənim vətənə bağlı ürəyimi getdiyin uzaq yollara aparma, əzizim, aparma. Bu etiraf Nigar Rəfibəylinindir. Bu parça isə Rəsul Rzanın 1942-ci ildə Kerçdə yazdığı şerindəndir:
111 İndi o sözlərin yadına düşüb yandırırmı səni, yaxırmı səni.. …Bəlkə bir gün səndən üzüldü əlim. "Xoş keçdi az sürən bu ömrümüz"də Ayrılıq dəmində, aman gözəlim qoy yadımda qalsın, bir yaxşı söz de! Mənsiz bu dünyanın olsan qonağı, nə olar, sevgilim, sağ ol təki sən. Kim görsə boyasız solğun dodağı Onsuz da biləcək sən mənimkisən. Atam yolda Fikrətə: –Köhnə yolla sür, dedi, bağa dəymək istəyirəm. Mərdəkana təzə yolla yox, Zabratdan keçən yolla getdik. Maştağa yanında, yol ayrıcında maşını saxlatdırdı. Bizi kababxanaya apardı. Bilmədik ki, son dəfə bir yerdə çörək yeyirik. Ənvərlə söhbət edirdi. Atamın doğma qardaşı yox idi. Amma heç bir qardaşı ona əmisi oğlu və xalası oğlu Ənvər Məmmədxanlı qədər yaxın ola bilməzdi. Ömrü boyu bir-birlərinin ən məhrəm sirdaşları olmuşdular. Ənvərlə söhbət edirdilər. Adi şeylərdən danışırdılar. Bilmirdilər ki, körpə çağlarından, atamın özündən üç yaş kiçik Ənvərə saymaq öyrətdiyi, "yedi yox, yeddi de" – dediyi uzaq günlərdən bu günə qədər – 60 il fikirləri, söz-söhbətləri bir olmuş, birgə fərəhlənmiş, birgə dərdlənmiş iki əmioğlu- xalaoğlu axırıncı söhbətlərini edirlər. Buzovnaya – bağımıza gəldik, 40 ildir ki, hər yayı bu bağda keçirirdik. ...dəniz, gömgöy dəniz, dənizin üstündə ağappaq paraşütlər, sahildə yayın axır günlərinin əlvan pioner toplantıları, uşaqlığımız, qayğısız, min bir ümidli, keçmişin yükündən azad, gələcəklə hamilə illər... qayalar, qumlar, qol-budaqlı, gen-bol kölgəli tut ağacı, ən iri, ən şirin ağ tut uca, əlçatmaz budaqdadır, budaqları silkələyirik, altına süfrə tuturuq, tutlar
Yüklə 4,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|